سهم الارث دختران

مرگ در یک حادثه طبیعی رخ می‌دهد و موجب آثار حقوقی مهمی می‌شود.
یکی از این آثار، تقسیم اموال باقیمانده از افراد فوت شده است.
شما ممکن است شاهد نزاعات بین وراث و اقوام فوت شده درباره تقسیم سهم ترکه‌ای که به آنها تعلق می‌گیرد باشید.
این تقسیم بر اموال به اصطلاح میراث و ماترکه‌ی فوت شده در قوانین و مقررات حقوقی ایران قوانین و احکام خاصی دارد.

قانون مدنی کشورمان قواعد محکمی درباره "ارث" دارد که همه افراد باید به آن پایبند باشند.
این قواعد از منابع شرعی مانند اسلامی استخراج شده‌اند و ویژگی‌ها و موارد استثنائی زیادی دارند.
برای مثال، سهم دختران در ارث در شرایط و حالت‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد.
در برخی حالت‌ها دختران مقدار مشخصی از میراث را دریافت می‌کنند و در موارد دیگر میزان به اندازه نصف میراث پسران خواهد بود.

در این مقاله به این سؤالات پاسخ می‌دهیم که دربارهٔ جایگاه دختر در طبقات ارث، حالت‌های مختلف ارث بردن دختر از پدر و مادر، سهم الارث او در هر حالت و نحوهٔ محاسبهٔ آن، استثنائات مربوط به ارث بردن دختر، و توضیحاتی دربارهٔ ارث دختر از پدر و ارث دختر از مادر می‌پردازیم.

جایگاه دختر در طبقات ارث

براساس ماده 861 قانون مدنی، ارث دو عامل، نسبت و سبب، را فراهم می‌کند.
به طور کلی، افراد تنها زمانی می‌توانند از یکدیگر به ارث برسند که رابطه‌ای خویشاوندی، از نوع نسبتی یا سببی، داشته باشند.
خویشاوندی نسبتی به رابطه‌ای گفته می‌شود که در نتیجه تولد یک فرد از فرد دیگر و ارتباط خونی بین آنها بوجود آمده است.
همچنین، خویشاوندی سببی به رابطه‌ای اشاره دارد که مبتنی بر عقد ایجاد می‌شود.
به عنوان مثال، عقد ازدواج دائم منجر به ایجاد محیط مناسب برای به وجود آمدن امتیازات ارثی زوج و زوجه می‌شود.

با توجه به قوانین و مقررات مربوط به ارث، طبقات و درجات ارث برای خویشاوندان نسبی (ازدواجی) سه طبقه تعریف شده است.
هر یک از این طبقات ارجحیتی نسبت به طبقات پایین‌تر دارند، به این معنی که اگر فرزندان و پدر یا مادر در طبقه اول حضور داشته باشند، طبقات بالاتر از آن‌ها ارث نمی‌برند.
طبقات ارث به شکل زیر تعریف شده‌اند:

۱' پدر و مادر و فرزندان (اولاد) و نتایج و نوه‌ها، تا جایی که در این مسیر ادامه دارد.

دو جد و جدة (یا پدر بزرگ و مادر بزرگ) حضور داشتند، به هر اندازه که به سوی بالا پیش می‌روند و همچنین دارای برادران، خواهران و نسل‌های بعدی‌شان که به سوی پایین پیش می‌روند.

۳اعمام ( عمه و عمو ) و اخوال ( خاله و دایی ) و اولاد ایشان تا زمانی که پایین روند مورد احترام قرار می‌گیرند.
پدر و مادر این اعمام و اخوال نخست مورد احترام قرار می‌گیرند، سپس اعمام و اخوال جد و جده تا زمانی که بالا روند.
اولاد این اعمام و اخوال همچنین به هر اندازه‌ای که پایین روند مورد احترام قرار می‌گیرند.

جایگاه دختران در سلسله‌های وارثی، به عنوان طبقۀ یک قرار دارد که با بالاترین اولویت در این سلسله‌ها است.
به عبارتی، در صورتی که پدر فرزندان داشته باشد، سایر خویشاوندان او از طبقۀ دوم و سوم بهره‌مندی از میراث بیرون می‌مانند.

حالت های مختلف ارث بردن دختر

با قوانین و مقرراتی مربوط به ارث به طور معتدل آشنا شده‌ایم و متوجه شدیم که دختر فوت کرده از طبقه اول وارثین است و اولویت به همراه پدر، مادر و پسر متوفی برای بهره‌مندی از ارث، در اولویت قرار دارند.
در این حال، به بررسی حالات مختلف وراثت از پدر و مادر برای دختر و ارائه نمونه‌ها و مثال‌هایی برای تقسیم ارث می‌پردازیم.

حالت اول: وراثت محدود به فرزندان دختر متوفی است.
در این حالت، تنها دختر یا دختران متوفی حقوق وراثت را دارند.

این ترتیب به معنای این است که افراد وارث متوفی حیات ندارند و تنها فرزند یا فرزندانش وارث او محسوب می‌شوند.
به ماده 907 قانون مدنی استناد می‌شود که مقتضی است: "اگر متوفی بدون پدر و مادر باشد و یک یا چند فرزند داشته باشد، ترکه به شرح زیر تقسیم خواهد شد: اگر فرزند، تنها یکی باشد، بی‌توجه به جنسیتش، تمام ترکه به او میرسد.
اگر فرزندان متعدد باشند ولی همه پسران یا همه فرزندان دختر باشند، ترکه بین آن‌ها مساوی تقسیم می‌شود.
اگر فرزندان متعدد باشند و برخی از آن‌ها پسر و برخی دختر باشند، پسر دو برابر ارث دختران می‌برد.
" بنابراین، در صورتی که تنها فرزند وارث متوفی یک دختر باشد و وارث دیگری از خانواده‌ای نیست، تمام ارث به دختر متوفی تعلق می‌گیرد.
اگر متوفی چند دختر داشته باشد، ارث به همان اندازه بین آن‌ها به طور مساوی تقسیم می‌شود.
و اگر وراث متوفی یک یا چند دختر و یک یا چند پسر داشته باشند، ارث بر اساس نسبت آنکه پسر یا پسران دو برابر ارث دختر یا دختران را می‌باید قسمت کنند.

در حالتی دیگر، هر دو پدر و مادر و دختر به مرحله بعدی یعنی مرحله معنوی وارثه می‌شوند.
در این حالت نیز، نکته مهم این است که هر سه از افراد مورد بحث متوفی باشند.

معنای این حالت این است که فرد متوفی پدر و مادر (ابوین) و یک دختر داشته باشد.
طبق ماده 908 قانون مدنی، در این حالت، هر یک از مادر و پدر، سهم دختر را تا نصف ارث خواهند داشت و بقیه از طریق تقسیم توسط تمام وراث به نسبت فرض آنان تقسیم می‌شود، مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد که در این صورت، مادر قابلیت ارث بردن را ندارد.

بنابراین، اگر فرزندی وجود داشته باشد که وراثتی از پدر یا مادر خود به ارث ببرد و اگر این فرزند یک دختر باشد، در آن صورت سهمی که از ارث پدری فوت شده به او تعلق می‌گیرد، معادل یک ششم است و سهمی که از ارث مادری تعلق می‌گیرد نیز یک ششم می‌باشد.
همچنین دختر نصف باقیمانده ارث را به ارث می‌برد.
بنابراین، در این موارد سه ششم ارث به دختر منتقل می‌شود.
جمع سهام ارث در این حالت برابر با پنج ششم است و مابقی ارث بین افراد به تقسیم سهامشان می‌رسد.

حالت سوم: وراثت پدر و مادر و دختران متوفی باشند

این حالت به این معناست که فرد متوفی "پدر و مادر" و چند "دختر" داشته باشد.
ماده 909 قانون مدنی توضیحاتی درباره این موضوع ارائه می‌دهد: هرگاه "مادر یا پدر" متوفی یا هر دوی آنها حاضر باشند و همچنین چند "دختر" داشته باشند، فرض می‌شود که تمام "دخترها" دو سوم از میراث را به ارث ببرند که بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
اما حق "پدر و مادر" یک ششم و مابقی در صورت وجود، میان همه وراثت‌داران به نسبت تقسیم می‌شود، مگر اینکه "مادر" نیایشگری (حاجب) داشته باشد، در این صورت به "مادر" هیچ مالی تعلق نمی‌گیرد.

در این حالت، تقسیم وراثت میان فرزند و مذهب شرعاً قوانین خاصی دارد.
در صورتی که متوفی فقط پدر یا مادر باشد و چند دختر داشته باشد، مرتبه ششم از اموال در نظر گرفته شده و یک قسمت از آن بر اساس نسبت یک پنجم به پدر یا مادر و چهار قسمت به نسبت چهار پنجم بین دختران تقسیم می‌شود.
اما در غیر این صورت، یعنی وقتی متوفی چندی از دختران را داشته باشد و همچنین پدر یا مادر متوفی نباشد، یک مرتبه ششم از اموال باقی می‌ماند که به نسبت یک ششم به هر یک از دختران تقسیم می‌گردد.

نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم، این است که بر اساس ماده 913 قانون مدنی، در صورت فوت یکی از زوجین، قانون تعیین‌کنندهٔ تقسیم میراث اعمال خواهد شد.
اگر زوج زنده باشد، حقوق میراث را بر عهده می‌گیرد.
این حقوق شامل نصف ترکه به عنوان حق برای زن و یک چهارم آن به عنوان حق برای شوهر است، در صورتی که مرحوم هیچ فرزند یا نسلی نداشته باشد.
اما اگر مرحوم فرزند و یا نسلی داشته باشد، حق برای زن یک چهارم ترکه و حق برای شوهر یک هشتم ترکه خواهد بود.
بقیهٔ ترکه نیز بر اساس قوانین قبلی به بقیهٔ وراثان تقسیم می‌شود.

پس باید بگوییم که اگر شخص فوت کرده دختر یا دخترانی را داشته باشد، هشتمی از اموال باقیمانده به زن یا همسر فوت کرده تعلق می‌گیرد، و یک چهارم از اموال هم به زن یا همسر و همراه با سایر وراث بر اساس قوانینی که در بالا توضیح داده شده، به ارث می‌رسد.

بررسی یک استثنا در سهم الارث دختران

در مورد قوانین مربوط به تقسیم ارث در صورت وجود دختر یا دختران برای متوفی صحبت کرده‌ایم.
اکنون می‌خواهیم به یکی از استثناءهای اولیه در تقسیم ارث بپردازیم.

براساس ماده ۹۱۰ قانون مدنی، "هرچند که یک فرد فوت کند و بچه‌هایی داشته باشد، بچه‌های بچه‌هایش از او به ارث نمی‌برند.
" از این ماده می‌توان نتیجه گرفت که اگر شخص فوت کننده دختر یا دخترانی داشته باشد، نوه‌ها یا بچه‌های او از او به ارث نمی‌برند.

تشریعات مربوط به وراثت در قوانین مدنی کشور ما به اهمیت بسیاری برخوردار است.
یکی از موادی که در این زمینه ذکر شده است، ماده ۹۱۱ است که مقرر می‌کند: "در صورتی که شخص فوت کرده نسل بلاواسطه‌ای نداشته باشد، وراثت پسران او درجای اول خواهند بود و از جمله وراثت‌کنندگان طبقه اول محسوب می‌شوند، همچنین هریک از والدین زنده بویژه حق بهره‌برداری از اموال را دارند.
" تقسیم ارث بر اساس نسل به وسیله توزیع سهم‌ها انجام می‌شود، به عبارت دیگر هر نسل سهمی از مالکیت فوت شده را کسب می‌کند که توسط او به ارث می‌برد.
بنابراین پسرها دو برابر بهره‌بردار مالی به‌نسبت دختران دارند.
در تقسیم ارث بین افراد هر نسل، پسران دو برابر بهره‌برداری نسبت به دختران دارند.

بنابراین، در صورت عدم حضور هیچ یک از فرزندان میت در زندگی، نوه‌ها ارث پدر یا مادر خود را به‌دست می‌آورند.
همچنین، در صورت فوت فقط وارثان نوه‌های دختر، سهمی که آن‌ها دریافت می‌کنند با سهم مادرشان برابر است.
در تیتر قبل، اصول و قواعد مختلف برای ارث بردن دختران از پدر و مادر را توضیح دادیم.

ارث دختر از پدر

در صورتی که دختر هنوز در دستِ پدرش زنده باشد و پدر درگذشت کرده باشد، وی ارث را از او به ارث می‌برد.
اگر دختر قبل از پدر فوت کند، او می‌تواند از ارث فرزند فوت شده بهره‌مند شود.
با توجه به قوانین ما، اگر تعداد وارثین بیش از یک نفر باشد، سهم‌های ارثی دختران ممکن است متفاوت باشد.
در قسمت‌های قبلی، راه‌های مختلف ارث بردن دختران از پدر و مادر را برای شما شرح داده‌ایم.

در جامعه ما ، دختران و فرزندان در مورد ارث بردن از پدر خود در حکمتی وجود دارد.
طبق این قانون ، اگر پدر فوت کند، دختران در اولویت برای بهره‌مندی از ارث قرار می‌گیرند.
اما افرادی که در طبقه‌ی دوم قرار دارند، پس از تحقق شرایط مشخص، می‌توانند از متوفی ارث ببرند.
البته شرط اساسی برای هر دو طبقه این است که فرد در حال حاضر زنده نباشد.

برای به ارث بردن دختر از پدر، علاوه بر اینکه پدر در زمان فوت زنده باشد، باید شرطی مشتمل بر عدم وجود موانع برای ارث بردن نیز برقرار باشد.
موانع ارث عبارتند از: - عدم وجود موانع قانونی: هر گونه محدودیت قانونی که ممکن است ارث بردن را متوقف کند.
- عدم وجود موانع شخصی: این شامل موانعی می‌شود که به دلایل مالی، اجتماعی یا توافقات خاص، ارث بردن دختر را متوقف می‌کند.
- عدم وجود موانع خانوادگی: هر چیزی که منجر به نامشروع توزیع اموال در خانواده شود، می‌تواند مانعی برای ارث بردن دختر از پدر شود.
شرایط بالا برای ارث بردن دختر از پدر لازم است.

درصورتی که یک دختر پدر خود را به قتل رسانده باشد، او از ارث محروم می‌شود.

در فرضی که پدر فردی مسلمان و دختری نیز کافر باشد، ارث مادی به دختر از طرف پدر منتقل نمی‌شود.

«اگر یک فرزند متولد شده باشد والدینش نیکوکار نباشند، مساوایی بین فرزندان مذکر و مؤنث در موضوع ارث وجود ندارد.
طبق قانون، هیچ گونه ارثیه‌ای از پدر خود را از طریق زنا برنمی‌برد.
»

بطور کلی، ارث به دختر از طرف پدر منتقل می‌شود.
اگر دختر تنها وارث باشد، تمامی اموال به وی تعلق می‌گیرد.
اگر دختر تنها فرزند باشد اما وارثان دیگری از طبقه اول وجود داشته باشند، قسمتی از اموال به او تعلق می‌گیرد که نصف اموال بوده و اگر وارثان چند دختر و دیگران از طبقه اول باشند، دو سوم اموال به دختران تعلق خواهد گرفت و در صورتی که وراثت همراه با برادری همراه باشد، بین آنها تقسیم به این نسبت صورت می‌گیرد که پسران دو برابر دختران از اموال میراث می‌برند.

ارث دختر از مادر

«دختر از مادر خود رثاییاتی به ارث می‌برد و شرایط رثایی دختر از مادر، همان نحوی است که در قانون تعیین شده است و هیچ تفاوتی بین نحوه تقسیم ارث پدر یا مادر وجود ندارد، اگرچه ممکن است در عرف تفاوتی وجود داشته باشد یا متوفی ممکن است به دیگر شیوه‌ها وصیت کند.
با توجه به اینکه وارثین متوفی که هستند چه کسانی هستند، نحوه تقسیم ترکه متفاوت خواهد بود که در بالا ذکر شده است.
برای اینکه دختر از مادرش رثایی به ارث ببرد، باید شرایطی وجود داشته باشد که در زیر توضیح داده شده است:»

در صورتی که در زمان فوت مادر، دختری به قید حیات باشد، بزرگی آن زمان نقشی ندارد، زیرا زیستن دختر در زمان فوت مادر اهمیت دارد و نه تقسیم ترکه.
حتی اگر دختری چند ثانیه بعد از مادرش فوت کند، از او ارث به‌برد.

«اگر فردی دختر مادر خود را به قتل نرسانده باشد، او مانعی برای ارث‌بردن خواهد بود.
»«معنی این است که اگر فردی دختر مادر خود را به قتل عمدی برساند، از او میراثی دریافت نمی‌کند.
»

اگر "پدر" مسلمان باشد و "پسر" کافر نباشد، پس "کافر" در هیچ حالتی از "مسلمان" به ارث نمی‌برد.

۴ دختر اگر توسط اقدامات غیر قانونی بدنیا نیامده باشند، آنها حق ارث بردن را نخواهند داشت: زیرا تولد از رابطه غیر قانونی مانع ارث بردن می‌شود.

برخلاف گمانه‌ای که وجود دارد، تفاوتی میان نحوه‌ی تقسیم میراث مادر و سایر قوانین میراث وجود ندارد.
به طور کلی، هر دختر در صورتی که تنها باشد، یک‌دوم از ترکه به او تعلق می‌گیرد و در صورت داشتن چند دختر، دو‌سوم تقسیم می‌شود و بین آن‌ها به صورت مساوی تقسیم می‌شود.
اما اگر برادر وراثتی از طریق طبقه اول نیز وجود داشته باشد، میراث بین دختران و پسران تقسیم می‌شود و دختران نصف میراث پسران را دریافت می‌کنند.
جزئیات و حالت‌های مختلف ارث‌بردن دختر از پدر و مادر در بالا تشریح شده است.