با توجه به شرایطی که قانون برای دزدی در نظر گرفته است، دزدی به دو دسته دزدی ساده و دزدی تعزیری تقسیم می‌شود. این دو نوع دزدی علاوه بر تفاوت در مجازات، از بُعدی دیگر نیز با یکدیگر تفاوت دارند. در واقع برای انجام دزدی ساده به تحقق شرایط سخت‌تری نسبت به دزدی تعزیری نیاز است و علت آن، تعیین مجازات سنگین‌تر برای دزدی ساده است که از مجازات تعزیری پیش‌بینی شده برای دزدی تعزیری سخت‌تر است.

در برابر این، یک نوع سرقت به نام سرقت تعزیری وجود دارد که حداقل سرقت نیست و تنها در شرایط خاصی که متعارف نیست، سرقت تعزیری نامیده می شود. به همین منظور، درادامه این مقاله قصد داریم ابتدا به بررسی مفهوم سرقت تعزیری بپردازیم و سپس شرایط سرقت تعزیری را توضیح و بررسی کنیم.

تعریف سرقت تعزیری

بر اساس قانون مجازات اسلامی، سرقت به معنای بردن مالی است که به طور غیرقانونی از یک فرد دیگر صورت می‌گیرد. مشمولان این جرم ممکن است شامل عناوینی باشند مانند سرقت طلا از منزل. سرقت تعزیری نیز نوعی از سرقت است که مجازات آن شامل تعزیر است.

لازم به ذکر است که سرقت حدی به معنای نوعی از سرقت است که شرایط آن بر اساس موازین شرعی تعیین می‌شود و در صورتی که سرقتی این شرایط را نداشته باشد، سرقت تعزیری نامیده می‌شود. به عبارت دیگر، هر سرقتی که شرایط سرقت حدی را نداشته باشد، به عنوان سرقت تعزیری به حساب می‌آید. برای شناسایی جرم سرقت تعزیری، لازم است مصادیق آن را بدانیم.

شرایط سرقت تعزیری

در ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، درباره شرایط سرقت تعزیری تبصره‌ای وجود دارد. طبق این تبصره، اگر سرقت مشروط به پنج شرط زیر باشد و حد نداشته باشد، آنگاه به عنوان یک سرقت تعزیری تلقی می‌شود: الف. سرقت با وجود تهدید، حردان یا آسیب جسمی یا روانی به فرد مورد سرقت، یا دیگران سرقت‌کننده
ب. سرقت با استفاده از سلاح یا ابزار مخصوص برای انجام سرقت
ج. سرقت در شب یا در موقعیتهای دیگری که می‌تواند خطرناک باشد
د. سرقت با استفاده از گروهی از اشخاص که قصد دارند با تعاون همدیگر به سرقت بپردازند
هـ. سرقت با اعتراض یا اقداماتی که به رسمیت شناخته شده واکنش اجتماعی به سرقت را برانگیزد.

۱ - در صورتی که سرقت شب اتفاق بیافتد.

2 - در حالت سرقت ، ممکن است حضور دو یا بیشتر سارق وجود داشته باشد.

۳ - یک یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند. منظور از سلاح، اشیاء زیر است: ۱. اسلحه آتشی: ابزارهایی که برای پخش کردن یا ایجاد آتش مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ مثل تفنگ، پیستول، یا راکت. ۲. اسلحه سرد: ابزارهایی که برای ضرب و شمشیر زدن یا مورد استفاده دیگر در نزاع‌ها قرار می‌گیرند؛ مانند شمشیر، خنجر، یا چاقو. ۳. اسلحه شیمیایی: مواد شیمیایی که برای تولید اثرات حیاتی در دشمنان مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ مانند گاز سمی یا بهمن‌باران. ۴. اسلحه نظامی: سلاح‌هایی که برای استفاده در نیروهای نظامی یا‌ امنیتی طراحی شده‌اند؛ مانند تانک، هواپیما، یا موشک. بنابراین، در این متن اشاره شده است که در یک گروه، یک یا چند نفر ممکن است سلاح را به صورت ظاهری یا مخفیانه حمل کنند.

انواع سلاح‌های گرم بسیار متنوع هستند؛ برخی شامل تفنگ‌ها و نارنجک‌ها می‌شوند.

انواع سلاح‌های سرد از جمله قمه، شمشیر، کارد، چاقو و پنجه بوکس، بسیار متنوع هستند. هر یک از این ابزارهای نبرد دارای ویژگی‌ها و استفاده‌های خاص خود هستند. قمه با بدنه‌ای استوانه‌ای و سری تیز، به عنوان یک ابزار حمل و نقل و نبرد از دور تا دورهای قدیم استفاده می‌شود. شمشیر همواره یکی از محبوب‌ترین سلاح‌های سرد بوده است که در جنگ‌ها و رزم‌های دو نفره مورد استفاده قرار می‌گیرد. کارد نیز به عنوان یک ابزار نبرد تک‌دسته با شمشیر و سری تیز استفاده می‌شود و از جنگاوران حرفه‌ای تقاضا می‌کند. چاقوی کوچک و تیز با شمشیر و کارد برابری نیست، اما برای استفاده‌های گوناگون از جمله به‌کارگیری در خانه، کمپینگ یا مناطق محدود کاربرد دارد. در نهایت، پنجه بوکس یک ابزار نزدیک‌ترین با شمشیر است که عموماً در ورزش‌های مبارزه‌ای و بوکس استفاده می‌شود و نیروی حمله و دفاع افراد را تقویت می‌کند.

انواع سلاح سرد جنگی که به عنوان اعضای بسیار مهم و پرکاربرد در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا نیروهای مشابه در دسترس هستند، شامل سنگرها و نیزه‌های قابل نصب بر روی تفنگ هستند. این اسلحه‌ها با قابلیت‌ها و کارکردهای بسیاری برای مقابله با دشمنان و سرکشی ها مجهز شده‌اند. اما چه سلاح سردی متدوال در این بین می‌توان یافت؟ از لحاظ کاربردی، سنگرهای متنوعی وجود دارند که به عنوان اسلحه جنگ آماده‌اند. از جمله این سلاح‌ها می‌توان به شمشیر، خنجر، شمفر، میزبان و پیکان اشاره کرد. این سلاح‌ها با قدرت و طول مناسب، در دستگاه نبرد بسیار موثر و کارآمد هستند. همچنین، سر نیزه‌هایی نیز وجود دارند که قابل نصب بر روی تفنگ‌ها هستند. این نیزه‌ها با اهداف متنوعی طراحی شده‌اند؛ از جمله افزایش برد و کارایی تفنگ‌ها و همچنین اضافه کردن توان خدمه‌ی نیروهای مسلح در میدان نبرد. به طور کلی، حضور انواع سلاح‌های سرد جنگی در نیروهای مسلح ایران اهمیت بسیاری دارد و با استفاده از آنها، نیروهای مسلح قادر به مقابله با هرگونه تهدید و تجاوزی خواهند بود.

انواع اسلحه شکاری شامل تفنگ های ساچمه‌زنی، تفنگ های برای بیهوش کردن جانداران و تفنگ های ویژه برای شکار حیوانات آبزی می‌شود.

۴ - احتمالا فرد مورد نظر به دیوار بالا رفته و یا حرز موجود در محلی که عموما برای جلوگیری از سرقت استفاده می‌شود را شکسته و اقدام به سرقت از مالی کرده است. همچنین ممکن است کلید مناسبی را تهیه کرده باشد یا از عنوان یا لباس ماموران دولتی بهره‌برده و خود را به طور نادرست به عنوان مامور دولتی، مانند پلیس، معرفی کند. همچنین ممکن است در محلی که برای سکنی یا فعالیت‌های مرتبط با سکنی است سرقت انجام داده باشد.

۵ - اگر هنگام دزدی فردی را آزار داده یا تهدید کرده باشند، سارق یا سارقان به شماره گزارش شوند.

مجازات سرقت تعزیری

در بخش‌های قبلی توضیحاتی دربارهٔ اهمیت سنجیده شدن سرقت تعزیری و شرایط لازم برای تشخیص سرقت تعزیری ارائه شد؛ هر چند، حالا زمان آن است که به مجازات‌های سرقت تعزیری پرداخته شود. این موضوع بسیار ضروری است.

به منظور پاسخ‌دهی به این سؤال، لازم است که مواردی که به عنوان مصادیق سرقت تعزیری شناخته می‌شوند تعیین شوند. این مصادیق می‌توانند در مورد انواع مختلفی از سرقت تعزیری تفاوت داشته باشند. به عنوان نمونه، می‌توان به سرقت تعزیری با استفاده از اسلحه، سرقت تعزیری در خیابان‌ها و جاده‌ها، سرقت تعزیری از مکان‌های حادثه و سرقت از محل کار اشاره کرد. در یک مقاله جداگانه به توضیح این موارد پرداخته شده است. با این حال، می‌توان فقط اشاره کرد که سرقت تعزیری تا حداکثر مجازات متعزیر کارمی‌رساند و تنها با مجازات تعزیری محاکمه می‌شود.