مقاله حاضر به معرفی هوشنگ ابتهاج، سایه برجسته شعر معاصر ایران، می‌پردازد.
با تأسف، این روز را با دیدن عکس‌های سیاه و سفید او در شبکه‌های اجتماعی آغاز کردیم.
آنچه در این مقاله قابل مشاهده است، تلاش کوچکی است برای گرامیداشت شاعر محبوب ایرانی و نمایش برخی از جنبه‌های زندگی و شعر او.

"امیرهوشنگ ابتهاج، ملقب به سایه، یکی از برجسته‌ترین شاعران معاصر ایران است.
او در شهر رشت به دنیا آمد.
به مدتی به عنوان مسئول بخش موسیقی در رادیو و همچنین برنامه گلها فعالیت داشت.
او تصحیص سایه بر غزلیات حافظ را در کتاب‌های پژوهشی خود گردآوری کرد و به همسرش اهدا کرد.
زندگی سایه، علاوه بر شعر، شامل فعالیت‌های سیاسی، آهنگسازی و عشق به او می‌باشد.
این شخصیت زلال و مردمی سایه، عامل محبوبیت بسیاری برای وی است.
در ادامه، با زندگی‌نامه هوشنگ ابتهاج همراه شوید.
"امیرهوشنگ ابتهاج، ملقب به سایه، یکی از برجسته‌ترین شاعران معاصر ایران است.
او در شهر رشت به دنیا آمد.
به مدتی به عنوان مسئول بخش موسیقی در رادیو و همچنین برنامه گلها فعالیت داشت.
او تصحیص سایه بر غزلیات حافظ را در کتاب‌های پژوهشی خود گردآوری کرد و به همسرش اهدا کرد.
زندگی سایه، علاوه بر شعر، شامل فعالیت‌های سیاسی، آهنگسازی و عشق به او می‌باشد.
این شخصیت زلال و مردمی سایه، عامل محبوبیت بسیاری برای وی است.
در ادامه، با زندگی‌نامه هوشنگ ابتهاج همراه شوید.

محتوای موردنظر شامل مطالب زیر است:

مقدمه:

توضیح درباره موضوع کلی

بخش اول:

تشریح نقطه اول

توضیح از پشتیبانی این نقطه با ادله و مثال‌ها

بخش دوم:

تشریح نقطه دوم

توضیح از پشتیبانی این نقطه با ادله و مثال‌ها

نتیجه‌گیری:

خلاصه‌ای از ایده‌ها و نکات اصلی

بیوگرافی هوشنگ ابتهاج (هوشنگ ابتهاج کیست)

هوشنگ ابتهاج - شاعر برجسته نئوکلاسیک ایرانی معاصر

هوشنگ ابتهاج، شاعر برجسته نئوکلاسیک ایرانی معاصر، در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۰۶ در شهر رشت به دنیا آمد.
او پسر اول آقاخان ابتهاج بود که متولد شهر رشت بود و در بیمارستان پورسینا مدیریت می‌کرد.
مادر او فاطمه رفعت نام داشت و هوشنگ سه خواهر کوچکتر از خود داشت.

پدربزرگ هوشنگ ابتهاج به اصالت گِرگانی بود و در اداره گمرگ مشغول به کار بود.
او مشهور است به این دلیل که در زمانی که جنگل‌ها قدرتمند بودند، توسط یک کشاورز نهضت جنگل به قتل رسید.

هوشنگ ابتهاج تحصیلات خود را در مدارس لقمان و شاپور رشت آغاز کرد و سپس به تهران مهاجرت کرد.
او در دبیرستان تمدن تهران تحصیلات خود را به پایان رساند.
در همان دوران، یعنی سال ۱۳۲۵، او اولین مجموعه شعر خود به نام "نخستین نغمه‌ها" را منتشر کرد.

او در سن 19 سالگی عاشق یک دختر ارمنی به نام گالیا شد.
گالیانقش ویژه‌ای در الهام‌بخشی شعرهای عاشقانه او در کتاب نخستین نغمه‌ها داشت.
امابعدها، شاعر متوجه می‌شود که در شعرهای مربوط به گالیا، شرایط اجتماعی زمان خود را برای بیان احساسات عشق و سرودن درباره آنمونسه قرار داده‌است.
دغدغه‌های بزرگتری در محیط پیرامون او وجود دارد که در برابر آن‌ها احساس وظیفه می‌کند.

گالیا، سریع باش

در گوش من کبوتران عاشقی را مرتبه!

تعجب نکن

دلدادگی را به من بخوان!

از من نخواه ترانه‌‌ای پر از عشق و شور آمیز!

اما در رهٔ احساسات، بگویم:

مهربانی را به جهان همه ببخش

شادی را در دل هر بنده روشن کن

امید را به دستان دل شکسته برگردان

آرامش را در قلب هر زخمی بیابان

صلح را بر هر روح درمانده نثار کن

قابل توجه است، مجاز به توهین نیست.
مهربان باشیم و احترام قائل شویم.

اصول نابینایی:

همدلی و احترام به دیگران را حفظ کنیم.

هیچ‌وقت از دیگران استهزا نکنیم.

به اندازه‌ی ممکن به نیازها و مشکلات دیگران توجه کنیم.

به ره افتاد کاروان در انتظار ما بود.
وقتی آفتاب روشن بود، ما به سمت شهر سفر می‌کردیم.

دستهای ما پر از امید بود

با خیالی از آغوش خانواده‌ها، به جستجوی ماجرا می‌رفتیم.

روی پیکر باران خجسته می‌خوابیدیم و با خلاف خورشید در اعماق زمین تفت می‌خوردیم.

داستان غربت را به طنابی از خاطرات آویختیم و سخنان صمیمی را در قلادهٔ واژگان قرار دادیم.

هدف از سفر، پاک کردن چهرهٔ زمین از عوارض بی‌رحمانهٔ خورشید بود.

ما مشتاقانه در حضور یکدیگر غرق می‌شویم، آه.
.
.

آیا اینست عشق بین من و تو؟

اما زمانی که رویاها به حقیقت می‌پیوندند

جادوی عشق در دل ما جاری می‌شود

آه، این دریای عشق بی‌پایان.
.
.

این یک حکایت جدید استدر ادامه، برخی از ماجراهای جذاب را خواهید یافت:

حکایت اول:

روزها به رنج و سختی بگذرانید، تا شب‌ها به شادمانی و آرامش فرو روید.

حکایت دوم:

زیبایی زمان، در توجه و استفاده صحیح آنست.

حکایت سوم:

سخاوت، نوری است که در دل دیگران طلوع می‌کند.

حکایت چهارم:

همیشه به هدف خود پایبند باشید، چون در پایان، موفقیت شما خواهد بود.

اما در این دوران، هر فردی به ناباوری و استسلام دچار شده است.

«از جهت خوردن نان شب»

دیگر برای عشق و حکایت مجال نیست…زمانی آمد که دیگر ترفندها بیوک بود.

دل بی قرار است، آرزوها پرپروازند.

آهسته دل‌ها ترانه‌های عاشقانه می‌خوانند.

زندگی خصوصی هوشنگ ابتهاج

در قسمتی دیگر از این نوشتار، با زندگی‌نامه هوشنگ ابتهاج و همسرش گالیا آشنا می‌شویم.
هوشنگ ابتهاج در سن ۳۱ سالگی با یک شاعر ارمنی به نام آلما مایکیال ازدواج کرد.
آلما در روز بیست و دوم فروردین سال ۱۳۳۱ در شهر رشت به دنیا آمد.
هوشنگ او را از زمان تحصیل در مدرسه‌ای به نام دبیرستان تمدن می‌شناسد.
آلما را در سن ۱۴ سالگی به عنوان دوست همکلاسی خود دید و اما این دو از سال ۱۳۳۲ با یکدیگر آشنا شدند و پس از پنج سال به ازدواج رسیدند.

سایه، درباره ازدواج با آلما، بیان می‌کند:
مشکلات وجود دارد.
.
.

۱- عدم توافق در تصمیم‌گیری‌ها:

هر دو نظرات و ایده‌های متفاوتی داریم که باعث اختلاف و ناهماهنگی در تصمیم‌گیری‌های مشترک می‌شود.

۲- کمبود ارتباط و افتتاحی‌ها:

اندکی وقت و انرژی می‌گذاریم تا ارتباط عمیق و معنادار را ایجاد کنیم و آن را حفظ کنیم.

۳- از دست رفتن احساس عشق و علاقه:

در طول زمان، احساس عشق و علاقه را به خاطر مشاغل و تنش‌های روزمره از دست داده‌ایم.

«در تاریخ ۹ مهر ۱۳۳۷ در میدان فوزیه، روبروی جاده‌ای که به سمت جنوب می‌رود، در بالاخونه‌ای یک مراسم قراضه‌ای برگزار شد.
وقتی از پله‌ها بالا می‌رفتم، نگران بودم که آن‌ها بلافاصله خراب شوند.
برگزاری این مراسم، به هزینه‌ای معادل ۲۷۰ تومان بود.
من پول را به محضریه پرداخت کردم و پی‌بینی کردیم که این مراسم با حضور کمی مهیج و نیمه‌تهی برگزار خواهد شد.
شوهر خواهرم یک جعبه شیرینی خرید و به اعضای محضریه اهدا کرد.
سپس، من و همسرم روی دست آلما قرار گرفتیم و به سمت خانه راهی شدیم.
.
.
»

مورچه‌ی آلما در روزی آفتابی گشت و در سال تمام عمر خود گردونه‌ی سیاهی بر تمام نقاط سراسر دنیا افکند.
و در پایان سفر، در سایه‌ی آخر عمرش، تنها گذاشت.

فرزندان هوشنگ ابتهاج

ثمره ازدواج هوشنگ ابتهاج و آلما، چهار فرزند به نام‌های زیر دارند:

یلدا:

متولد ۱۳۳۸

کیوان:

متولد ۱۳۳۹

آسیا:

متولد ۱۳۴۰

کاوه:

متولد ۱۳۴۱

یلدا ابتهاج، در باره ی کودکی و حال و هوای خانه پدری خود صحبت کرده است:

یلدا ابتهاج، در مورد دوران کودکی خود و همچنین محیط زندگی در خانه پدری‌اش سخن می‌گوید.

خانه ما همیشه برای همه باز بود

در هر موقعیت و شرایطی غذا درست می‌شد، همیشه بیش از حد ما بود، و همواره حضور مهمان در نظر گرفته می‌شد.

پدر و مادرم بسیار مهمان‌نواز بودند

هیچ‌وقت خانه ما خلوت نبود، و حتی هیچ خاطره‌ای از تنهایی در خانه به یادم نمی‌آید.

گسترده‌ای از افراد در خانه ما می‌رفت و می‌آمدند

• از کشتی‌گیران و فوتبالیست‌ها
• تا نویسنده‌ها و اندیشمندان

در خانه ما، هیچ محدودیتی وجود نداشت.

همه روابط ما در این خانه از نوعی دوستانه و خانوادگی بود.
همه با خانواده خود اینجا می‌آمدند.
ما با بچه‌های مشهور و مشهور‌ترین کسانی که در حیاط این خانه زندگی می‌کردند، بازی می‌کردیم و دور هم بزرگ شدیم.
البته، اینجا جایی نبود که فقط با افرادی که معروف و شناخته شده بودند، ارتباط داشته باشیم.
این خانه جاهای مختلفی بود و به تمام طبقات و افراد احترام می‌گذاشت؛ بدون تفاوت اگر راننده تاکسی بود یا یک شاعر سرشناس.
انسانیت در اینجا برجسته بود و دوستی و نیکی همیشه مورد توجه بود.

مهاجرت به آلمان

می خواهیم دلایلی برای مهاجرت سایه به آلمان را از زبان خود او بشنویم:

رویای بهترین زندگی:

یکی از دلایل اصلی مهاجرت من به آلمان این است که در آنجا فرصت‌های بهتری برای زندگی وجود دارد.

آلمان به عنوان یکی از کشورهای پیشرفته و صنعتی جهان، بسیاری از امکانات و خدمات عالی را در اختیار مهاجران قرار می دهد.
این شامل سیستم بهداشتی بسیار موثر، آموزش عالی، محیط کار مناسب و امکانات فرهنگی و تفریحی بیشماری است.

آینده بهتر برای خانواده:

با مهاجرت به آلمان، می توانم به خانواده‌ام آینده بهتری را ایجاد کنم.
این شامل فرصت های شغلی بیشتر، درآمد مناسب و قابلیت بهره مندی از سیستم بهداشتی و آموزشی عالی آلمان است.

مهاجرت به آلمان می تواند به خانواده‌ام امکان دسترسی به امکانات و خدمات بهبود یافته را بدهد و آنها را از بسیاری از دغدغه‌های مالی و اقتصادی رهایی دهد.

فرصت‌های شغلی:

آلمان برای مهاجران فرصت‌های شغلی فراوانی را فراهم می کند.
این شامل بازار کار پویا، حمایت های حقوقی و قانونی برای مهاجران، وجود شرکت‌های بین المللی و دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته است.

مهاجرت به آلمان برای من فرصتی است تا در صنعتی که علاقه دارم و در آن مهارت دارم شروع به کار کنم و به عنوان یک فرد مستقل و موفق در جامعه شناخته شوم.

در کل، مهاجرت به آلمان برایم فرصتی است تا زندگی بهتری داشته باشم و به خانواده و آینده خود امکانات و امنیت را بیشتر بخشم.

«من به زور رفتن کردم.
ابتدا یکی از فرزندانم به آلمان رفت، سپس همسرم رفت تا کودکم تنها نباشد.
سپس فرزندان دیگرم نیز رفتند.
مدتی من هم مجبور به زندگی در داخل بودم.
در نهایت، من نیز رفتم.
البته من اقامتگاهی نکردم، در سال خوشبختانه، چندین ماه در ایران هستم.
»

undefined

شغل هوشنگ ابتهاج

هوشنگ ابتهاج

مدتی مدیر کل شرکت دولتی سیمان تهران بود.
زمانی نیز مسئولیت بخش موسیقی رادیو را برعهده داشت.

او پژوهشگر معروفی در زمینه حافظ ‌شناسی است و تصحیح سایه بر دیوان حافظ، مهم‌ترین کتاب او به شمار می‌رود.

البته، پیشه اصلی سایه همان شاعری است.

دین هوشنگ ابتهاج چیست؟

سایه به دنیا آمد.

در خانواده‌ای متدین و مسلمان زندگی می‌کرد.

همسر او از اصل ارمنی بود.

شنیده می‌شود که بعدها به جمع توده‌های مختلف پیوست.

تا آن زمان، بسیاری از ایرانیان نیز عضو این حزب بودند.

سایه خود درباره این مسئله اظهار نظر می‌کرد:

"از آنجا که همسرم از اصل ارمنی است، من نیز به شدت بر ارتباط و ارتباطات فرهنگی اهمیت می‌دهم.
در گذشته، در جریانی که بسیاری از ایرانیان به این حزب پیوسته بودند، من نیز فکر می‌کردم می‌توانم تحت تأثیر آن قرار گیرم و با دیگر علاقه‌مندان به تغییرات اقتصادی و اجتماعی همفکر شوم.
"

«از اعضای حزب توده نبودم، اما همواره از سوسیالیست‌ها حمایت کرده و با توده‌ای‌ها همبازی بوده و با آراء آن‌ها موافقت می‌کرده‌ام.
»

undefined

این جمله در جای دیگری تاکید شده است که:«این جمله در جای دیگری تاکید شده است که:»

اینجا متنی است که می‌گوید: «من به تئوریک سوسیالیسم باور دارم؛ هنوز به این باور دارم که برای بشر هیچ راهی جز سوسیالیسم وجود ندارد.
»

سابقه زندانی شدن و جرم هوشنگ ابتهاج

سایه در دهه ۶۰ به دلیل عضویت در حزب توده، زندانی شد.

سایه در دوران زندانی بودن خود شعرهایی ملقب به حبسیات سروده است.

او با نامه مشهور شهریار از زندان آزاد شد.

خود او در این باره می‌گوید:

1. زمانی که به حلقه‌ی زندان افتادم
2. چشمانم پیوسته به آسمان خیره شد
3. بلند شدم، افتخار هم‌زنانی کردم
4. بر چرخ گوی شجاعت تپانچه زدم

کنترل HTML در این متن انجام نشده است:«من در زندان به همراه یک هموطن هم بند قرار گرفتم، از بلندگوی زندان ترانه "ایران ای سرای امید" پخش شد و من چنان درگیر احساسات شدم که گریه می‌زدم! هموطنم پرسید: چرا گریه می‌کنی؟ به او گفتم: من شاعر این ترانه هستم! او پرسید: پس چرا در زندان هستی که این ترانه را سرودی؟»

undefined

هوشنگ ابتهاج در رادیو و برنامه گلها

هوشنگ ابتهاج در سال ۱۳۵۱ به رادیو پیوست و به عهده داشتن بخش موسیقی آن قرار گرفت.
برنامه «گلهای تازه»، که در زمان حضور ابتهاج تولید می‌شد، ایده‌ها و نوآوری‌های بیشتری نسبت به گلهای دوران پیرنیا داشت و برای جوانان در این حوزه فرصتی برای شکوفایی فراهم می‌کرد.
به هر حال، حضور فن‌های قدیمی نیز کنار آنها حس راه یافته بود.

بعد از وقوع حادثه تراژیک میدان ژاله در تهران در تاریخ ۱۷ شهریور، چند نفر از متخصصان برجسته در عرصه هنر و فرهنگ، شامل هوشنگ ابتهاج، محمدرضا لطفی، حسین علیزاده و محمدرضا شجریان، به شدت از صدا و اجرا خودداری کردند.
این اقدام شجاعانه و حمایت آنان از جمعیت در این زمان دشوار، نشانگر تعهد آنها در کناره گیری از رویدادهای تاریخی می باشد.
ایشان به دلایل مختلفی از جمله ابراز همدردی با جانبازان و خانواده های داغدیده، تبریک و تسلیت به ملت ایران و همچنین بیان اعتراض خود در قبال نقض اصول انسانیت به این تصمیم رسیدند.
این تصمیم قابل تحسین است و نشان از رسالت هنرمندان در خدمت به جامعه و اهمیت باورهای انسانی و اجتماعی است.
با توجه به این تصمیم قاطع، این هنرمندان به عنوان نمادهایی از اعتقادات قوی خود به استقلال هنر و صدای بی طرفانه خود شناخته می شوند.

اشعار هوشنگ ابتهاج

هرچند، سایه در شعر نو نیز طبع‌آزمایی کرده و از تکنیک‌های نوین در ساختار شعر استفاده کرده است.
اما بیشتر مردم او را با اشعار کلاسیک و به خصوص غزل‌هایش شناخته و به عنوان یکی از شاعران برجستهٔ دوران خوانده می‌شود.
در حقیقت، سایه می‌تواند به عنوان یک شاعر نئوکلاسیک در نظر گرفته شود، با اینکه زبان غزل‌هایش هنوز به شکلی کهن حک شده است.
با گذر زمان، تحت تأثیر نیما بوده و الگوهای نو در شعر را بکار می‌برد، اما به تدریج باز به استعداد اصلی خود یعنی نوشتن غزل‌ها برگشته است.
البته، اشعار نوی سایه نیز دارای نوآوری و خلاقیت بوده و به نحوی خاص از سایرین متمایز می‌شود.
خود شاعر با اعتقادی راسخ می‌گوید که در شعر، اهمیت بیشتری به عاطفه تعلق دارد و نه فقط به ساختار آن.

در زیر فهرستی از کتاب‌های شعر سایه همراه با سال انتشار آن‌ها آمده است:

شعر سایه ۱:

انتشار در سال ۱۳۹۰

شعر سایه ۲:

انتشار در سال ۱۳۹۵

شعر سایه ۳:

انتشار در سال ۱۳۹۸

شعر سایه ۴:

انتشار در سال ۱۴۰۰