رجوع از هبه

عقود و قراردادها در حوزه قانون مدنی مجموعه‌ای گسترده از انواع مختلف را شامل می‌شوند.
برخی از این عقود و قراردادها شامل عقد بیع، اجاره، صلح، مزارعه، مساقات و جعاله می‌شوند.
یکی از نمونه‌های عقود مهم در قانون مدنی، عقد هبه است.
در واقع، عقد هبه به معنای انتقال مالکیت یک شخص به شخص دیگر به صورت رایگان است.

در بعضی مواقع، فردی که یک هبه (اقدام خیریه) اهدا کرده است، ممکن است از این تصمیم پشیمان شده و تمایل به لغو آن و بازگرداندن مالی که اهدا کرده است داشته باشد.
این فرآیند که به آن "رجوع از هبه" می‌گویند، در قوانین اساسی، صحیح و مجاز است.
البته، شرایط و مجازات رجوع از هبه در قانون مدنی مشخص شده است و تنها در برخی حالات امکان‌پذیر است.

در این مقاله، به بررسی مفهوم و کاربرد "رجوع از هبه" می‌پردازیم.
همچنین، شرایط و موانع این اقدام را در قراردادها بررسی می‌کنیم و مراحل دعوا و نمونه دادخواست مربوط به رجوع از هبه در قانون مدنی را توضیح می‌دهیم.
رجوع از هبه: در ابتدا، به تعریف و بررسی این مفهوم می‌پردازیم.
رجوع از هبه به چهارچوب حقوقی اطلاق می‌شود که در بعضی موارد نمی‌توان از آن استفاده کرد.
شرایط و موانع رجوع از هبه: در ادامه، به مشخص کردن شرایط و موانع این رجوع می‌پردازیم.
در قراردادها و توافق‌نامه‌ها، برخی شرایط وجود دارند که از رجوع از هبه جلوگیری می‌کنند.
مراحل دعوا و نمونه دادخواست: در این بخش، مراحل رجوع از هبه و نحوه اقدام در دعوا و ارائه دادخواست را بررسی می‌کنیم.
همچنین، نمونه دادخواست مربوط به رجوع از هبه در قانون مدنی را نیز بررسی می‌کنیم.
با توجه به مطالب فوق، ابتدا مفهوم "رجوع از هبه" و کاربردهای آن را بررسی می‌کنیم و سپس به شرایط و موانع این رجوع در قراردادها می‌پردازیم.
در ادامه، مراحل دعوا و نمونه دادخواست را بررسی می‌کنیم که به مواد مربوط به رجوع از هبه در قانون مدنی استوار است.

رجوع از هبه چیست

قبل از بررسی شرایط و موانع رجوع از هبه در قانون مدنی، به این سوال پاسخ دهیم که هبه چیست؟ در ادامه، تعریف عقد هبه را بر اساس قانون مدنی توضیح دهیم.
سپس با توجه به توضیح مفهوم رجوع و فسخ در حقوق، به بررسی شرایط و موانع رجوع از هبه بپردازیم.

تعریف هبه در ماده 795 قانون مدنی به صورت زیر است: «هبه یعنی قراردادی که طبق آن یک شخص، بدون دریافت هزینه‌ای، مالی را به طرف دیگری انتقال می‌دهد.
فرد انتقال‌دهنده به عنوان واهب و فرد دریافت‌کننده را به عنوان موهوبه می‌‌شناسند.
» بنابراین، هبه در واقع به معنای هدیه دادن به صورت قانونی است که شامل انتقال مالکیت یک شخص به شخص دیگر بدون دریافت هزینه است.

بنا به قوانین و مقررات مربوط به شرایط و موانع رجوع از هبه در قانون مدنی، که در بخش بعد به تفصیل بررسی خواهیم کرد، می‌توان گفت که هبه یک عقد جایز است.
عقد جایز به معنای یک قرارداد است که می‌توان به سادگی از آن رجوع کرده و آن را فسخ کرد، بدون این که نیاز به توافق طرف مقابل داشته باشیم.

بنابراین، برای پاسخ به این پرسش که رجوع از هبه چیست، می‌توان گفت که فردی که دارایی را به دیگری می‌دهد، در شرایط خاصی می‌تواند به صورت یک طرفه تصمیم بگیرد عقد هبه را فسخ کرده و دارایی خود را بازیابی کند.
در لغت حقوقی، این عمل را رجوع از هبه می‌نامند که فقط در صورت وجود شرایط و موانع رجوع از هبه در قانون مدنی، امکانپذیر است.

در چه مواردی نمی توان از هبه رجوع نمود

در بخش قبل، به این سؤال پاسخ داده بودیم که چه معنایی دارد که شخص در حالتی خاص هبه‌ای را که اهدا کرده است، از آن منصرف شود و آن هبه را باطل کند و مال خود را باز بگیرد.
در لغت حقوقی، به این عمل "رجوع از هبه" گفته می‌شود که بر اساس شرایط و موانع رجوع از هبه در قانون مدنی، تنها در شرایط خاص قابل انجام است.

البته، بازگشت از هبه در قانون مدنی، به عنوان فسخ عقد مجاز، قاعده‌ای پذیرفته شده است و به همین دلیل، قانون مدنی در چند ماده، موانع بازگشت از هبه را مشخص کرده است.
به همین دلیل، در این بخش به بررسی موارد بازگشت از هبه در قانون مدنی می‌پردازیم و پاسخ می‌دهیم که در چه مواردی نمی‌توان از هبه بازگشت کرد؟

ماده 803 قانون مدنی، در تشریح مورد ممنوعیت رجوع از هبه، به این سؤال پاسخ می‌دهد که در چه شرایطی نمی‌توان از هبه رجوع کرد؟ به همین دلیل، با توجه به این شرایط، می توان فهمید که در قانون مدنی، رجوع از هبه در چه مواردی مجاز است و چه شروطی برای رجوع از هبه در نظر گرفته شده است.
براساس ماده مذکور، موانع رجوع از هبه شامل موارد زیر می‌شود:

عین موهوبه یعنی مالی که به صورت هبه اهدا شده است و به صورت ناگهانی ناپدید می شود.
به عنوان مثال، فرض کنید یک فرد یک لباس را به فرد دیگری هبه می‌کند و پس از دریافت، آن لباس در آتش سوخته می‌شود.
در این صورت، مالی که به صورت هبه داده شده بود، ناپدید می‌شود.

متهب یعنی شخصی که هبه را دریافت می‌کند.
این هبه می‌تواند از سوی پدر و مادر به فرزندانشان داده شود.

تحویل هبه، که از نوع قرارداد معوض است، صورت گرفته و در ازای آن نیز هبه دریافت شده است.
به طور مثال، واقعه ای رخ داده که واهب یک خودرو را به متهب هبه کرده و به عوض، متهب نیز مالکیت یک خانه را به واهب منتقل کرده و خانه را به او تحویل داده است.

در صورتی که در مورد "هبه" تغییراتی اتفاق افتاده باشد، به عنوان مثال فرض کنید شخصی یک برنامه را به فرد دیگری هدیه داده و فرد مورد نظر با استفاده از آن برنامه، یک لباس متفاوت بخواهد.

در پایان این قسمت، باید به این نکته توجه کنیم که در صورت عدم وجود هیچ گونه مانعی برای بازگشت از هبه، قوانین مدنی اجازه می‌دهد که از بازگشت از هبه استفاده شود.
البته، در صورتی که فرد هبه‌دهنده با بازگشت دارایی هبه شده مخالفت کند و آن را انجام ندهد، باید درخواست بازگشت از هبه را ثبت کنیم که در انتها به توضیح آن خواهیم پرداخت.

شرایط رجوع از هبه

در قسمت قبل، پاسخی به این سؤال داده شد که در چه شرایطی امکان استفاده از هبه را نداریم؟ توضیح داده شد که در قانون مدنی، رجوع از هبه به عنوان فسخ عقد قابل قبول است و به همین دلیل، چندین ماده از قانون مدنی، موانع رجوع از هبه را مشخص کرده است.
همچنین ذکر شد که از میان رفتن مال موهوبه، انتقال آن به شخص دیگر و انتقال مدیونیت بودن هبه، از مواردی است که در آنها امکان رجوع از هبه در قانون مدنی وجود ندارد.

در قانون مدنی، مطرح می‌شود که آیا می‌توان از هبه درخواست برگشت مالی کرد؟ این مسئله مهم دیگری است که بررسی می‌شود.
در این رابطه، معیارهای استخراج شرایطی برای رجوع از هبه در قانون مدنی وجود دارد.
این شرایط باید با دقت مورد بررسی قرار گیرند.
یعنی اگر مایل به برگشت هبه هستید، باید به این شرایط توجه و رعایت کنید.

«یک استعداد با ارزش، اگر معدوم نشده و مالکیت آن به شخص دیگری منتقل نشده باشد، هنوز وجود دارد.
»

«هیچکس (شامل پدر، مادر یا فرزندان) نتواند گیرنده‌ی هبه باشد.
»

«هبه»، اگرچه یک نعمت است، اما از نوعی نعمت است که نمی‌توان آن را معوض کرد.
یعنی در صورتی که معوض می‌شود، قطعاً یک هبه دیگر جایگزین آن نخواهد شد.
»

هیچ تغییری در وضعیت هبهداده شده رخ نداده است.

با تأمین تمام شرایط لازم برای رجوع از هبه، که در بخش قبل توضیح داده شد، یکی از مواردی که در قانون مدنی دربارهٔ رجوع از هبه ذکر شده است، واقع شده و به همین دلیل، هبه‌دهنده می‌تواند در صورت لزوم، اقدام به رجوع از هبه نموده و در صورت لزوم، با تقدیم درخواست رسمی برای رجوع از هبه، اقدامات قانونی را آغاز کند.
در بخش‌های بعدی، به توضیح این موارد خواهیم پرداخت.

دعوای رجوع از هبه

در بخش قبل، به توضیح شرایط رجوع از هبه پرداخته و ذکر کرده‌ایم که با فراهم بودن کلیه شرایط رجوع از هبه، که در بالا توضیح داده شده است، مورد از موارد رجوع از هبه در قانون مدنی، بوده و بنابراین، واهب یا هبه کننده، می تواند برای رجوع از هبه و در صورت لزوم، طرح دعوا و تقدیم دادخواست رجوع از هبه، اقدام نماید.
به همین دلیل، در این بخش، به بررسی دعوای رجوع از هبه می‌پردازیم.
طرح و اقامه این دعوا، شامل مراحل زیر می‌باشد:۱- هشدار به واهب یا هبه کننده: در ابتدا، واهب یا هبه کننده باید به صورت کتبی به طرف دریافت کننده هبه هشدار دهد و اعلام کند که قصد رجوع از هبه را دارد.
۲- ثبت شکایت: پس از توجه به هشدار واهب، دریافت کننده هبه می‌تواند شکایت خود را به صورت کتبی در دادگاه ثبت کند و اقدام به رسیدگی به این شکایت شود.
۳- اثبات حق رجوع: در روند رسیدگی به شکایت، دریافت کننده هبه باید قادر به اثبات داشته باشد که موارد رجوع از هبه، مطابق با قوانین و شرایط تعیین شده است.
۴- رسیدگی و صدور حکم: پس از بررسی ادله و شواهد ارائه شده، دادگاه می‌تواند تصمیم‌گیری کند و حکم خود را صادر کند.
این حکم ممکن است شامل بازپرداخت مبلغ هبه یا دستورات دیگر مربوط به رجوع از هبه باشد.
۵- اجرای حکم: درصورت صدور حکم موافق برای رجوع از هبه، اجرای آن حکم بر عهده واهب یا هبه کننده قرار می‌گیرد و باید طبق تعیینات حاکمیت مربوطه، عمل به اجرای حکم کند.
در کل، رجوع از هبه فرایندی مستلزم توجه به اصول و قوانین قانونی است تا به نتیجه مطلوب برسیم.
احترام به شرایط رجوع و رعایت اصول حقوقی در این فرایند، برای حل و فصل در اختلافات مربوطه بسیار مهم است.

ثبت نام در سامانه ثنا و دریافت حساب کاربری

جهت استفاده از خدمات سامانه ثنا، می توانید در سایت ما درخواست ثبت نام کنید.
بعد از ارسال درخواست، یک حساب کاربری برای شما ایجاد خواهد شد.

هم اکنون می توانید با مراجعه به صفحه ثبت نام در سایت ما، درخواست خود را ثبت کنید و حساب کاربری خود را دریافت کنید.

با حساب کاربری خود، به تمامی امکانات سامانه ثنا دسترسی خواهید داشت و قادر به استفاده از خدمات متنوعی همچون ثبت نمره، تسویه حساب و مشاهده پرونده تحصیلی خود خواهید بود.

ارسال یک اظهارنامه بازگشت به هبه از طرف واهب به متهب راه‌اندازی می‌شود.

با استفاده از تگ های HTML مانند و ، دادخواستی با عنوان "تایید از واگذاری هبه" را به دادگاه حقوقی ارسال می کنیم.
این دادخواست می تواند توسط دفاتر خدمات قضایی یا از طریق سامانه عدل ایران در آدرس remission.
adliran.
ir/PetitionEdit.
aspx تایید شود.

ابلاغیه وقت دادرسی و حضور در جلسات دادرسیدریافت ابلاغیه وقت دادرسی و حضور در جلسات دادرسی از اهمیت ویژه‌ای در فرآیند قضایی برخوردار است.
حضور شما در جلسات دادرسی و رعایت مهلت‌های تعیین‌شده از اهمیت بالایی برخوردار است.
اطلاع‌رسانی به شما درباره وقت دادرسی و جزئیات جلسات دادرسی، از طریق ابلاغیه‌ها انجام می‌گیرد.
ابلاغیه وقت دادرسی حاوی تاریخ، ساعت و مکان برگزاری جلسه قضایی است.
از شما خواهش می‌کنیم که پیش از هر جلسه، ابلاغیه را به دقت مطالعه کنید و از تأیید حضور خود با توجه به دستورالعمل‌های موجود در ابلاغیه اطمینان حاصل نمایید.
به عنوان طرف حاضر در دعوا، لازم است در جلسات دادرسی حضور داشته باشید تا از حقوق و مزایای حاضریت شخصی‌تان در دادگاه بهره‌مند شوید.
بهتر است در هنگام حضور در جلسات دادرسی مدارک مورد نیاز، شامل اسناد شخصی، ادله موجود و هرگونه مدرکی که به دفاع خود نیاز دارید، برای ارائه به دادگاه به همراه داشته باشید.
لازم به ذکر است که عدم حضور در جلسات دادرسی ممکن است منجر به عدم بهره‌برداری از حقوق مربوطه شما شود و در برخی موارد حتی می‌تواند تبعات قانونی دیگری هم داشته باشد.
پس، لطفاً به وقت و محل برگزاری جلسات دادرسی توجه کافی را داشته باشید و حضور خود را به‌درستی و به‌موقع تأیید نمایید.

و در انتها، در صورتی که شرایط لازم فراهم باشد و هیچ مانعی در قانون مدنی برای رجوع از هبه وجود نداشته باشد، حکمی اوراقی صادر خواهد شد که رجوع از هبه را تایید می‌کند.

مهم بود که اشاره شود که پس از صدور حکم فوری در تایید هبه، توسط دادگاه حقوقی فوری، در صورت اعتراض شخص متهم، پرونده به دادگاه تجدیدنظر ارسال می‌شود و در صورت تایید رای توسط دادگاه تجدیدنظر، واهب یا هدیه دهنده می‌تواند برای اجرای رای و بازیابی هبه موقت، به بخش اجرای احکام دادگاه مراجعه کند.

نمونه دادخواست رجوع از هبه

در بخش قبل، ما مراحلی را برای دریافت اصلاح هبه توضیح دادیم و بیان کردیم که ثبت نام در سامانه ثنا، ارسال اظهارنامه درخواست اصلاح هبه و تقدیم دادخواست تأیید اصلاح هبه، از جمله مراحل اصلی این دعوا هستند که متهم در صورت تمایل به بازگشت مال اهدایی، ملزم به طی کردن آنها خواهد بود.
یکی از مراحل مهم در دعوای اصلاح هبه و اثبات شرایط اصلاح هبه در قانون مدنی، تقدیم دادخواست اصلاح هبه در دادگاه حقوقی است.
در این قسمت، نمونه‌ای از دادخواست اصلاح هبه را به شما ارائه می‌دهیم و همچنین فایل آن را برای دانلود در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهیم.