دعوی تقابل

بطور معمول در دعاوی حقوقی، روند رسیدگی به شکل زیر انجام می‌شود.
ابتدا، طرف درخواست‌کننده که حق خاصی را دارد، با ثبت دادخواست و ارسال آن به دادگاه، از طریق دفاتر خدمات قضایی، خواسته خود را مطرح می‌کند.
سپس دادگاه پرونده را بررسی کرده و پس از استماع اظهارات طرفین، رای لازم را صادر می‌کند.

گاهی وقت‌ها در یک دعوی، خوانده ممکن است به جای پاسخ به ادعاهای خواهان، یک دعوی متقابل را مطرح کند که با دعواهای خواهان مرتبط است و می‌تواند جهت تغییر در روند رسیدگی به دعوای اولیه مفید باشد.
بنابراین، آشنا بودن با شرایط و مراحل دعوی متقابل بسیار اهمیت دارد.
این اطلاعات به طرف دعوا کمک می‌کند تا بداند کدام شرایط ممکن است منجر به مطرح کردن دعوی متقابل در برابر ادعاهای خواهان شود.

با توجه به اهمیت این مسئله، در این مقاله به سوالی که درباره "شرایط دعوی تقابل" پرسیده می‌شود، پاسخی داده خواهد شد.
مراحل و روند ارایه دعوی، مدارک لازم و هزینه‌های مربوط به دادرسی در دعوی تقابل توضیح داده خواهند شد و در پایان، یک نمونه دادخواست برای استفاده علاقمندان ارائه خواهد شد.

شرایط دعوی تقابل چیست

پیش از پاسخ دادن به این سؤال که شرایط دعوی تقابل چیست، باید ابتدا تعریفی از خود دعوی تقابل ارائه شود.
دعوی تقابل در واقع نوعی دعوا است که توسط خوانده در مرحله اولیه دادگاه مطرح می‌شود و به دعوای اصلی مرتبط است یا دارای منشاء مشترکی با آن است.
این دعوا در واقع یک راهکار است که توسط خوانده مطرح می‌شود و می‌تواند سرنوشت پرونده را تغییر داده و حتی به گاهی، خواهان دعوای اصلی را از ادامه رسیدگی منصرف سازد.

با توجه به ماده 141 قانون آیین دادرسی مدنی، داور مجاز است در جواب ادعای خواهان دعوا را مطرح کند.
در صورتی که دعوا از همان منشأ مشتق شده باشد یا ارتباط کاملی با آن دعوای اصلی داشته باشد، آن را دعوای متقابل نامیده و همزمان با دعوای اصلی بررسی خواهد شد؛ و اگر دعوای متقابل وجود نداشته باشد، به طور جداگانه در دادگاه مناسب بررسی خواهد شد.
بین دو دعوا، زمانی ارتباط کامل وجود دارد که تصمیم در یکی از آن‌ها تأثیری بر دیگری داشته باشد.

برای رسیدگی همزمان به دو دعوا، یکی از شرایط مهم این است که هر دو دعوا در صلاحیت ذاتی یک دادگاه باشند.
به عبارت دیگر، اگر صلاحیت رسیدگی به یک دعوا بر عهده دادگاه کیفری باشد و دعوای دیگری نیز در صلاحیت دادگاه حقوقی قرار داشته باشد، ممکن نیست به هر دو دعوا به صورت همزمان رسیدگی کرد.
علاوه بر این، طبق ماده قانونی ذکر شده، دعوا باید منشا مشترکی داشته باشد و همچنین باید قابلیت طرح دعوی تقابل را در محاکم دادگستری داشته باشد.
اما چه شرایطی برای طرح دعوای تقابل نیاز است؟

یکی از موارد مهم در یک طرح دعوای تقابل این است که باید دعوا توسط خوانده یا وکیل او مطرح شود.
اما سوالی که پیش می‌آید این است که آیا مجلوب ثالث، که به دادرسی جلب می‌شود، نیز می‌تواند اقدام به طرح دعوای تقابل کند؟ جواب این سوال بستگی به تفکیک شده و باید با دقت به آن پاسخ داد.

به موجب ماده ۱۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی، شخص ثالث که جلب شده است، به عنوان خوانده محسوب می‌شود و تمام قوانین مربوط به خوانده درباره او اعمال می‌شود.
اگر دادگاه تأیید کند که جلب شخص ثالث به منظور تاخیر در رسیدگی به دعوا است، می‌تواند دادخواست جلب شده را از دادخواست اصلی جدا کرده و به صورت مجزا بررسی کند.
طبق ماده مذکور، خوانده ثالث محسوب می‌شود، بنابراین همه قوانین مربوط به خوانده نیز درباره او صدق می‌کند.

نتیجتا، وی مجاز است بحث و تقابل را مطرح کند.
البته این فقط در صورتی صحیح است که مدعی حق مستقل خود باشد و در دعوای خود مجلوب ثالثی وجود داشته باشد.
اما در صورتی که مجلوب ثالث به منظور تقویت موضع جالب به دادگاه معرفی شده باشد، نمی‌تواند به عنوان خوانده محسوب شود.
این همینطور برای خوانندگان مدعای وارد کننده ثالث نیز صادق است.

شرط بعدی که قبلاً در ماده ۱۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی بحث شده است، ایجاد ارتباط کامل یا منشا مشترک بین دو دعوا است.
این ارتباط کامل به این معناست که تصمیم گیری در یک دعوا تأثیر مستقیمی بر دعوای دیگر دارد.
بنابراین، ممکن است دعوای خوانده منشأ یکسانی نداشته باشد، اما با دعوای اصلی ارتباط کاملی داشته باشد.

"مرحله بعدی در روند اقامه دعوای تقابل زمانبندی است.
طبق ماده 143 قانون آیین دادرسی مدنی، تقدیم دادخواست مربوط به دعوای تقابل باید تا انتهای جلسه دادرسی اولیه انجام شود.
در صورتی که خواهان دعوای تقابل خود را در جلسه دادرسی اقامه بکند، متهم می‌تواند درخواست تأخیر در برگزاری جلسه را به منظور تهیه پاسخ و ادله خود ارائه دهد.
شرایط و مواردی که منجر به رد یا ابطال دادخواست می‌شود، مطابق قوانین و مقررات مربوط به دادخواست اصلی خواهد بود.
"

با توجه به مواد قانونی موجود، ارائه دعوی تقابل در جلسه دادگاه اولیه صورت می‌گیرد و می‌توان دعوای تقابل را قبل از برگزاری جلسه اول نیز ارائه کرد.
در صورتی که زمان کافی برای ابلاغ دعوا به طرف مقابل وجود داشته باشد، در همان جلسه به دعوای تقابل پاسخ داده می‌شود.
در غیر این صورت، طرف مقابل درخواست تأخیر جلسه را می‌دهد تا هر دو دعوا در یک جلسه مورد بررسی قرار گیرند.
ارائه دعوای تقابل فقط در مرحله ابتدایی ممکن است.

نکته حائز اهمیت دیگر درباره "شرایط دعوای تقابل" مربوط به تنظیم "دادخواست" می‌باشد.
این موضوع براساس ماده 142 قانون آیین دادرسی مدنی که مقرر می‌کند: دعوای متقابل براساس "دادخواست" مطرح می‌گردد، با این وجود، دعاوی مربوط به تهاتر، صلح، فسخ، رد خواسته و موارد مشابه که برای دفاع درباره دعوای اصلی ارائه می‌شوند، محسوب نمی‌شوند و نیازی به تقدیم "دادخواست" جداگانه ندارند.
دعوای متقابل براساس "دادخواست" انجام می‌شود و همه شرایط "دادخواست" را دارا می‌باشد.

مراحل و نحوه طرح دعوی تقابل

در بخش قبلی درباره‌ی "شرایط" مورد استفاده در دعاوی "تقابل" توضیح داده شد و مشخص شد که طبق چه "شرایطی" خوانده می‌تواند دعوای تقابل را ارائه کند.
حال سوال این است که مراحل و نحوه‌ی "طرح" دعوای تقابل چگونه است؟مشخص است که اولین گام از مراحل طرح دعوا، ثبت نام در سامانه ثنا می‌باشد.
این ثبت نام می‌تواند به صورت حضوری، با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، و یا به صورت غیرحضوری از طریق سایت adliran.
ir انجام شود.

در قدم بعدی، باید فرد مربوطه با استفاده از تگ‌های ضروری دادخواست را تنظیم کرده و آن را جهت ثبت و ارسال به دادگاه صلاحیت‌دار که همان دادگاهی است که به دعوای اصلی پاسخ می‌دهد، ارسال کند.
نباید چرا به شرط خاتمه جلسه روز اول ارسال دادخواست صلاحیت کسی بحث نگردد.

پس از ارسال درخواست حاکمیت قضایی، اگر دعوا دارای منبع یکپارچه یا ارتباط کامل با دعوای اصلی باشد و درخواست به صورتی ارائه شود که به خواننده زمان کافی برای اطلاع رسانی داده شود، در همان جلسه به آن پاسخ داده خواهد شد.
در غیر اینصورت، خواننده می‌تواند درخواست کند که جلسه به منظور بررسی هر دو دعوا به صورت همزمان برگزار شود و اجرای آن تعویق بیفتد.

دادگاه پس از ورود به بررسی عوامل و مدارک مختلف و گوش دادن به گفتارهای دو طرف، تصمیم خود را اعلام خواهد کرد.
در صورتی که طرف‌های دعوا از این تصمیم اعتراض کنند، آنها می‌توانند اعتراض خود را در زمان مقرر در تصمیم نهایی دادگاه اعلام نمایند.

مدارک لازم برای طرح دعوی تقابل

سؤالی که ممکن است برای آغاز یک بحث یا تقابل در ذهن پدیدار شود، این است که چه مدارکی برای حمایت از تحلیل و دفاع در یک مورد خاص لازم است.
با ارائه مدارک مناسب می‌توان رأی ها را به سمت خود جلب کرد.
مهم است که مدارکی که برای تحلیل و دفاع نیاز است، بسته به موضوع مورد نظر متفاوت باشند.

بطور کلی، می‌توان گفت که مدارک برای طرح دعوی تقابل شامل مدارک هویتی و دادخواست تنظیمی از طرف متقاضی است.
علاوه بر این، ممکن است اسناد و مدارک دیگری مانند سند مالکیت یا سند اجاره برای اثبات خواسته دعوای تقابل و همچنین اسناد و مدارک دیگری برای رد دعوای اصلی موردنیاز باشند.
این اسناد می‌توانند شامل شهادت شهود، توافق نامه یا اقرارنامه باشند.

برای توضیح بهتر موضوع، یک مثال را مطرح می‌کنیم.
فرض کنید یک شخص برای خلاص شدن از اشغال ملک خود، اقدام به اتهام خلع ید کرده است.
ادعا کننده نیز با ارائه قراردادی که قبلاً بین طرفین امضا شده است، به تقابلی از ادعاهای مالکیت اشاره می‌کند و مدعی می‌شود که همین قرارداد به وی این ملک را واگذار کرده است.
دادگاه در این حالت، در یک جلسه به هر دو ادعا رسیدگی کرده و تصمیم مناسبی صادر خواهد کرد.

هزینه دعوی تقابل

یکی از مسائلی که ممکن است برای شخصی که دعوا را مطرح می‌کند نگرانی ایجاد کند، هزینه دعوا است که گاهی اوقات ممکن است باعث بی‌اشتیاقی او به طرح دعوا شود.
اما هزینه تقابل در دعوا چه میزان است؟ برای پاسخ به این سوال، باید بین زمانی که هزینه مالی دعوا مطرح می‌شود و زمانی که هزینه غیرمالی آن درنظر گرفته می‌شود، تفکیک کرد.

در صورتی که دعوای مورد بحث، دعاوی مربوط به مسائل مالی باشند و ارزش خواسته تا مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال باشد، هزینه دادرسی ۲/۵ درصد ارزش خواسته خواهد بود و در صورتی که بیشتر از این مبلغ باشد، هزینه دادرسی ۳/۵ درصد ارزش خواسته خواهد بود.
اما اگر دعوا مربوط به مسائل غیر مالی باشد، هزینه دادرسی آن بین ۴۰۰,۰۰۰ تا ۱,۸۰۰,۰۰۰ هزار ریال خواهد بود.

البته در "دعوای تقابل"، علاوه بر هزینه دادرسی، ضرورت دارد که شخص مدتی را هزینه های ثبت دادخواست خود در دفاتر خدمات قضایی نیز پوشش دهد.
همچنین، اگر شخص تمایل داشته باشد به ندرت استفاده از کمک و راهنمایی وکیل دادگستری در ارتباط با ادعای خود را بکند، باید نیز هزینه های مربوطه را تحمل کند.

دانلود نمونه دادخواست دعوی تقابل

در این قسمت از مقاله به بررسی "شرایط"، "مراحل طرح"، "مدارک لازم" و "هزینه های دادرسی" پرداخته شده است.
در صورتی که فردی تمایل داشته باشد در برابر "خواهان"، "دعوای تقابل" را مطرح کند، شرایط لازم برای دعوای او تشریح می‌شود.
همچنین در این بخش از مقاله، نمونه دادخواست تقابلی را برای دانلود قرار داده‌ایم تا علاقمندان بتوانند با نگارش آن آشنا شده و استفاده کنند.