دعاوی علامت تجاری

با توجه به قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و نشان‌های تجاری، استفاده از یک برند یا نشان تجاری که قبلاً توسط یک فرد یا شرکت انتخاب شده، ممنوع است و تنها با داشتن مجوز رسمی از صاحبان این نشان‌ها و برندها می توان از آنها استفاده کرد.
این موضوع ممکن است منجر به بروز دعاوی حقوقی و کیفری بین افراد گردد که نیازمند بررسی و صدور حکم توسط دادگاه است.

البته، برای همه مسائل مربوط به دعاوی علامت‌تجاری، به خاطر تخصصی بودن آن‌ها، بیشتر افراد ترجیح می‌دهند از وکیلان متخصص در دعاوی ثبت برند استفاده کنند تا بتوانند بهترین حقوق خود را در دادگاه‌ها اعمال کنند.
به همین علت، آشنایی کامل با انواع دعاوی علامت‌تجاری و برندها و روش‌های دفاع در این موارد بسیار مهم است.

تاکنون در این مقاله، موضوع "دعاوی حقوقی و کیفری ناشی از علامت تجاری و برند" را مورد بررسی قرار دادیم.
در ادامه خواهیم پرداخت به توضیح مراجع قضایی مسئول در این دعاوی و همچنین روند دادرسی و رسیدگی به دعاوی مرتبط با علائم تجاری.
همچنین، در این مقاله به بررسی هزینه دادرسی در این دعاوی و همچنین نحوه استخدام وکیل می‌پردازیم.
در نهایت، به صورت خلاصه به بررسی دعاوی ثبت برند خواهیم پرداخت.

دعاوی حقوقی علامت تجاری

امروزه، نگهداری و حفظ حقوق مالکیت معنوی در زمینه‌های ثبت علامت تجاری و ثبت اختراع بسیار حائز اهمیت است.
به همین منظور، قوانین و مقرراتی تصویب شده‌اند تا حقوق مالکان علامت‌های تجاری، اختراعات و طرح‌های صنعتی به‌طور کامل حفظ شوند.
با این وجود، بعضی اوقات اختلافاتی در این زمینه بین افراد وجود دارد و دعاوی حقوقی یا کیفری مربوط به علامت‌های تجاری ممکن است در مراجع قضایی و قانونی مطرح شوند.
به همین دلیل، در اینجا قصد داریم به مطالعه موارد مختلف دعاوی حقوقی علامت تجاری بپردازیم.

قبل از ارائه هر گونه توضیح، ابتدا باید درباره "دعاوی حقوقی" و تفاوت آن با "دعاوی کیفری" صحبت کنیم.
به طور کلی، زمانی که دو نفر درباره یک موضوع، مانند مسائل خانوادگی و مسائل مالی و غیره به اختلاف می‌افتند، اما این اختلاف جرمی نداشته و صرفاً مربوط به نقض حقوق مالی یا غیرمالی دیگر است، یک "دعوی حقوقی" به وجود می‌آید.
اکنون سوال اینجاست که طبق قوانین، دعاوی حقوقی مبتنی بر "علامت‌های تجاری" بر چه مواردی تأثیرگذار است؟

برای پاسخ به این سؤال، باید ذکر کرد که بر اساس ماده ۳۱ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری، فردی که علامت تجاری را بر اساس قوانین قانونی به ثبت رسانده است، حق انحصاری بر استفاده از آن را خواهد داشت و سایر افراد نمی‌توانند بدون اجازه او، از علامت تجاری ثبت شده استفاده کنند یا علامت تجاری مشابهی را به ثبت برسانند.
به منظور این امر، سازمان ثبت اختراعات و علائم تجاری، اظهارنامه ثبت علامت تجاری را بررسی کرده و در صورت تایید قابلیت ثبت آن، اجازه انتشار آگهی مربوط به آن را صادر خواهد کرد.

هر شخصی که به عنوان ذی نفع در مورد یک علامت تجاری صاحب نظر است، می تواند تا سی روز پس از ثبت آگهی علامت تجاری، اقدام به راه اندازی یک دعوی قضایی نماید.
علاوه بر این، هر فرد ذی نفع، پس از ثبت رسمی علامت تجاری، از دادگاه می تواند درخواست ابطال ثبت علامت را داشته باشد.
درخواست ابطال ثبت علامت باید همراه با یک دعوای حقوقی انجام شود و همچنین باید ثابت کند که مفاد قانون معتبر مربوط به ثبت علامت تجاری در این مورد رعایت نشده است.

در هر صورت، پس از ثبت نشان تجاری، صاحب آن، مجاز است در برابر هر فردی که بدون اجازه از این نشان تجاری استفاده کند یا اقداماتی را انجام دهد که منجر به نقض حقوق مالک نشان تجاری می‌شود، شکایت کند و این شکایت، به علت مسأله مالی، به عنوان یک شکایت حقوقی در نظر گرفته می‌شود.

دعاوی کیفری علامت تجاری

دعاوی حقوقی مرتبط با علامت تجاری در مواردی که یک فرد بدون اجازه مالک علامت تجاری ثبت‌شده استفاده کند و یا سبب گمراهی عمومی شود، برای مالک امکان اقدام به اعمال قضایی از طریق وکیل در مراجع حقوقی فراهم می‌شود.
هرچند در شرایط استثنایی، امکان ارائه دعاوی کیفری مرتبط با علامت تجاری نیز وجود دارد.

در کل، "دعاوی جنایی" به معنای دعاوی حقوقی نیستند.
آنها بیشتر بعد از ارتکاب جرمی خاص طرح می‌شوند و می‌توانند توسط قانون شناخته شده و پیگرد قانونی جلب کنند.
دعاوی جنایی معمولاً به دنبال اقدامات جرمی هستند و می‌توانند علیه متخلفان و متجاوزان توسط مردم ارائه شوند.
همچنین، در مورد علامت‌های تجاری نیز می‌توان دعواهای جنایی را مطرح کرد.

به موجب قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و نمادهای تجاری (ماده 61)، هر فردی که آگاهانه و با اراده اقدامی انجام دهد و سبب نقض حقوق صاحب نشود، متخلف است و علاوه بر پرداخت خسارت، محکوم به جریمه نقدی از ده تا پنجاه میلیون ریال و یا حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه و یا هر دو این مجازات می‌شود.
این اقدامات شامل استفاده غیرمجاز از نماد تجاری بدون رضایت صاحب آن می‌شود.

بنا بر این، نفعجو، علاوه بر دعاوی ثبت برند که می‌تواند توسط وکیل ارائه شود، قادر خواهد بود با ارائه شکواییه و پرداخت هزینه‌های مربوطه، در صورت ثابت علم و عمد متهم، به توسعه دادن دعوای حقوقی ثبت برند پرداخته و در دادگاه صالح شکایت کیفری نماید.
این اقدام به منظور مجازات کردن متهم پس از ثابت شدن جرم می‌باشد.

در ماده 529 قانون مجازات اسلامی، علاوه بر مواردی که پیشتر بیان شد، جرمی به نام "تقلب در علامت تجاری" مورد تعریف قرار گرفته است.
این جرم به معنای جعل یا استفاده از نشان تجاری یک شرکت با هدف تقلب و سوء استفاده است.
در صورتی که فردی علم به جعلی بودن نشان تجاری داشته و آن را به هر نحوی استفاده کند، علاوه بر تعویض خسارات، به محکومیت حبس از سه ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
این میزان مجازات با هدف جبران ضرر و خسارت‌های ناشی از این تقلب تعیین شده است.

بر اساس بند ۵۳۰ این قوانین نیز، مقرر شده است در صورتی که فردی بدون اخذ مجوز، نماد تجاری یک تجارتخانه یا شرکت تجاری را به دست آورده و از آن استفاده کند یا دیگران را به استفاده از آن تشویق کند، به جرم و جزا بازداشت شود.
علاوه بر جبران خسارت به صاحب نماد تجاری می‌تواند به حبس از دو ماه تا دو سال محکوم شود.
در نتیجه، در صورت ارتکاب این جرم، دعواهای کیفری مرتبط با نماد تجاری می‌تواند در دادگاه مطرح گردد.

مراجع حقوقی و کیفری رسیدگی به دعاوی علامت تجاری

تمامی اطلاعاتی که در قسمت قبل درباره اهمیت حفظ علامت تجاری و تبعات حقوقی و کیفری نقض آن اشاره شد، نشان می‌دهد که تخلف‌های برخی از افراد نمی‌تواند بی‌تاثیر باشد و در صورت لزوم، دعاوی قانونی و جزایی می‌تواند مطرح شود.
اما حال این احتمال وجود دارد که صاحبان علامت‌های تجاری به کدام ارگان‌ها یا قضاوت‌گران باید مراجعه کنند؟

در پاسخ به این سوال، باید توضیح دهیم که رویه‌های قانونی جهت بررسی اختلافات درباره علامت تجاری و ثبت برند، شامل دادگاه‌های حقوقی و کیفری می‌شود.
این دادگاه‌ها بر اساس ماده ۵۹ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری، مسئول رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای این قانون هستند و به عهده شعب خاصی از دادگاه عمومی تهران است.

بنابراین، افرادی که علاقه‌مند به ثبت دعوای حقوقی و کیفری مربوط به علامت تجاری یا برند هستند، می‌توانند به وکیل مراجعه کرده و تنها از طریق شعب خاصی اقدام به پیگیری دعوی خود کنند.
در این صورت، اگر دعوای حقوقی و کیفری مربوط به علامت تجاری یا برند در شهرهای دیگر نیز مطرح شود، پرونده جهت صدور رای به دادگاه‌های عمومی تهران ارجاع خواهد شد.

دادگاه کیفری مختص رسیدگی به دعاوی کیفری با علائم تجاری است، اطلاقًا در تهران و حتی خارج از آن.
دعاوی کیفری مذکور در ابتدا در دادسرای مربوطه بررسی مقدماتی می‌شود و در صورت داشتن اسناد و مدارکی که اثبات جنایت را نشان دهند، مقامات دادسرا آن را با صدور کیفرخواست به دادگاه ارجاع می‌دهند تا قاضی رای نهایی را صادر کند.

باید تاکید کنم که طبق مقررات، می‌توان به دو راه برای ابطال یا اعتراض علامت تجاری روی آورد: با رسیدگی به درخواست ابطال علامت تجاری یا با قبول اعتراض درباره ثبت آن.
البته باید به یاد داشت که ارائه این اعتراضات به سازمان ثبت شرکت ها و اداره ثبت مالکیت صنعتی انجام خواهد شد.

آیین دادرسی و نحوه رسیدگی به دعاوی علامت تجاری

مفهوم ثبت علامت تجاری شامل ثبت اختراع یا طرح صنعتی است که حقوقی را به صاحب آن اعطا می‌کند.
از جمله حقوقی که این ثبت به افراد می‌دهد، می‌توان به استفاده انحصاری از علامت تجاری اشاره کرد.
در صورت سوء استفاده یا جعل علامت تجاری دیگری، صاحب حق قادر است در دادگاه نسبت به اقامه یکی از دعاوی حقوقی یا کیفری مرتبط با علامت تجاری اقدام کند.

اینکه چطور به دعواها و شیوه برخورد با امور مربوط به علامت‌های تجاری و برندها اقدام می‌شود، یک سوال است که بررسی می‌شود.
به این سؤال پاسخ داده شود که دعاوی ثبت علامت تجاری، دعاوی خاصی هستند که نیازمند تخصص قضات در زمینه مالکیت معنوی هستند و به همین دلیل، تنها دادگاه عمومی تهران می‌تواند صلاحیت رسیدگی و صدور رای در این موارد را داشته باشد.

«روش بررسی دعاوی مذکور به این شکل است که ابتدا متقاضی باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و در صورت لزوم، دادخواست حقوقی یا شکایت کیفری خود را به ثبت برساند و هزینه های مربوط به دعوای علامت تجاری را پرداخت نماید.
در این مرحله، شاکی یا خواهان باید تمام اسناد، مدارک و شواهدی که نشان دهد حقوق وی مورد تأیید است، به شکایت یا دعوا خود ضمیمه کند و برای بررسی، به دادگاه ارائه دهد.
»

در حالتی که بخواهید یک دعوای حقوقی مربوط به علایم تجاری را مطرح نمایید، ابتدا باید موضوع را به اداره کل مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ارائه دهید.
پس از آن، با توجه به تصمیمات این مرجع، میتوانید در دادگاه حقوقی اعتراض خود را اعلام کنید.
لازم به ذکر است که طبق قوانین آیین دادرسی دعاوی حقوقی علائم تجاری، همان اصول آیین دادرسی مدنی باید رعایت شود.

در صورت پیش آمدن یک "دعوای کیفری مرتبط با نشان تجاری یا برند"، ابتدا پرونده به "دادگاه ویژه بررسی دعاوی مرتبط با نشان تجاری و برند" (دادگاه منطقه 26 تهران) ارجاع می‌شود.
پس از بررسی مقدماتی، اگر متهم به عنوان یک جنایتکار شناخته شود، برای او درخواست کیفری صادر می‌شود و پرونده به "دادگاه کیفری تهران دوم" برای صدور حکم ارسال می‌شود.
"آیین دادرسی در دعاوی کیفری مرتبط با نشان تجاری" همان قوانین "آیین دادرسی کیفری" را به خود اختصاص می‌دهد.

هزینه دادرسی دعاوی علامت تجاری

درباره‌ی موضوع "دعاوی حقوقی مرتبط با علامت تجاری" سوال مهمی وجود دارد.
این سؤال از هزینه‌های مربوط به رسیدگی به دعاوی علامت تجاری می‌پرسد.
در پاسخ به این سؤال، باید گفت که هزینه‌های مرتبط با رسیدگی به دعاوی علامت تجاری شامل اقلام مختلفی است.
در این قسمت به برخی از مهم‌ترین این اقلام اشاره خواهیم کرد:

اولین مسئله این است که هزینه ثبت نام در سامانه ثنا و ثبت درخواست یا شکایت از طریق دفاتر خدمات قضایی وجود دارد.
این دفاتر در هنگام ثبت درخواست یا شکایت نیز هزینه‌های مربوط به اسناد قضایی مانند صدور اصل مدارک و موارد مشابه را دریافت می‌کنند.
قیمت این هزینه‌ها حدوداً بین 50 تا 100 هزار تومان است.

مورد بعد، هزینه‌های دفاع در دعاوی حقوقی و کیفری، بسته به مرحله رسیدگی متفاوت است.
این هزینه‌ها بر اساس تعرفه‌های تعیین شده در دادگاه قابل پرداخت هستند.
متقاضی می‌تواند هزینه دفاع خود را از طریق دفاتر خدمات قضایی پرداخت کند.
علاوه بر این، در دعاوی علامت تجاری نیز هزینه دفاع در نظر گرفته می‌شود.
استفاده از تگ‌های HTML مانند و برای تاکید مفاهیم مطرح شده در جمله‌ها استفاده می‌شود.

با توجه به تعریف نرخ تعرفه های خدمات قضایی سال ۱۴۰۱، هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله بدوی بر اساس درصدی از ارزش خواسته محاسبه می‌شود.
در صورتی که مبلغ خواسته کمتر از بیست میلیون تومان باشد، هزینه دادرسی برابر با دو و نیم درصد ارزش خواسته است.
اما اگر مبلغ خواسته بیشتر از بیست میلیون تومان باشد، هزینه دادرسی به میزان سه و نیم درصد ارزش خواسته پرداخت می‌شود.
همچنین، در مورد دعاوی مربوط به علامت تجاری، هزینه دادرسی در مرحله تجدیدنظر و واخواهی برابر با چهار و نیم درصد ارزش خواسته است و طرف مدعی باید آن را پرداخت کند.

در حوزه دعاوی کیفری علائم تجاری، بر اساس نرخ تعرفه‌های قضایی در سال 1401، هزینه ثبت شکایت کیفری معادل ده هزار تومان است و هزینه‌ی تجدید نظر خواهی از حکم بدوی نیز به اندازه‌ی 30 هزار تومان می‌باشد.
همچنین، هزینه‌های مربوط به خدمات در دفاتر خدمات قضایی نیز باید پرداخت شود.

وکیل دعاوی علامت تجاری

دعاوی حقوقی مرتبط با ثبت علائم تجاری، ثبت برندها و طرح‌های صنعتی در دادگاه‌های تهران مورد بررسی قرار می‌گیرند.
این دعاوی حاوی تخصص خاص خود هستند و به همین دلیل، برخی افراد برای رسیدگی به این دعاوی از خدمات وکیلان متخصص در زمینه حقوق تجارت استفاده می‌کنند.

استفاده از وکیل دعاوی مربوط به علامت تجاری، تا حدی مشابه استفاده از وکیل برای وکالت شرکت، به صاحبان حقوق دسترسی به راهنمایی شخصی از فردی آشنا با قوانین و مقررات حقوق مالکیت معنوی می‌دهد و با اطلاع از آیین دادرسی خاص دعاوی مربوط، می‌توانند در دادگاه دعوی خود را مطرح نمایند.

علاوه بر این، وکیل متخصص در حوزه دعاوی علامت تجاری می‌تواند نماینده صاحب حق یا حتی طرف مقابل در دادرسی باشد.
او می‌تواند دفاع لازم را به عهده بگیرد و در صورت لزوم، با استفاده از دانش قانونی و آشنایی با مقررات ذاتی این حوزه، لایحه‌ی دفاع را تهیه کرده و یا با آگاهی از مهلت‌ها و قوانین مربوطه، اعتراضی نسبت به حکم صادر شده ارائه دهد.

در قانون ثبت اختراعات و علامت های تجاری، بخشی وجود دارد که به طرح های صنعتی و نام های تجاری اختصاص داده شده است.
این بخش تعریفی از علامت ها، یعنی هر نشانی که بتواند محصولات و خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را متمایز کند، ارائه می‌دهد.
در حال حاضر، اصطلاح "علامت تجاری" شناخته شده است و بسیاری از افراد به جای آن از واژه "برند" استفاده می‌کنند.

با توضیحی که داده شد، درباره مفهوم "ماجراهای ثبت برند" باید بگوییم که اشاره به صورت قانونی و جنایی است که به دلیل سوء استفاده از برندی که توسط شخص دیگری ثبت شده است، در دادگاه مطرح می شود.
به این معنا که پس از ثبت برند در سامانه ثبت برند، شخصی که ثبت کننده است، حق استفاده انحصاری از آن را دارد و می تواند در برابر افرادی که بدون رضایت او و به صورت غیرقانونی از برند ثبت شده استفاده می کنند، شکایت کند.

در اقدامات قبلی، به بررسی "دعاوی ثبت علامت تجاری" توسط "مراجع رسیدگی کننده" پرداختیم و نحوه رسیدگی به آنها توسط "مراجع حقوقی و کیفری" را توضیح دادیم.
حالا برای بهبود درک شما، نیاز است که بدانید در علاوه بر مواردی که ذکر شد، "دعاوی ثبت برند" شامل موارد زیر نیز می‌شود:۱) تقلید از برند مشهور: در صورتی که طرح یک برند، مشابه یا تقلید از برند مشهور و معروفی باشد، می‌توان برای ثبت برند اقدام کرد.
۲) تفاوت اسمی: در صورتی که نام یک برند به طور کامل یا جزئی با نام یک برند دیگر تفاوت داشته باشد، می‌توان دعوی ثبت برند را پیگیری نمود.
۳) تفاوت لوگو: در صورتی که لوگو یک برند با لوگوی برند دیگر تماماً یا جزئی متفاوت باشد، می‌توان به ثبت برند درخواست داد.
۴) ثبت واژه‌های خاص: در صورتی که یک یا چند واژه خاص تشکیل دهنده نام یک برند، در طرح دیگری به کار رفته باشد، می‌توان درخواست ثبت برند را داد.
برای جلوگیری از ابهام در اطلاع‌رسانی، از حفظ جزئیات این موارد در این قسمت خودداری می‌کنیم.

درخواست لغو علامت تجاری؛ همه افراد حقیقی و حقوقی مجازند در دادگاه دعوای لغو ثبت علامت تجاری را مطرح کنند، در صورتی که بتوانند قوانین و مقررات قانونی مورد نظر را برای علامت تجاری ثبت شده، نقض کرده است ثابت کنند.
به عنوان مثال، اگر علامت تجاری ثبت شده، با قوانین شرعی و نظم عمومی در تضاد باشد، برابر یک علامت تجاری دیگر باشد یا مشابه و یکسان با علامت‌های نظامی، پرچم یا سایر نشان‌های ملی باشد.