متن: "سیستم رسیدگی به تظلمات در کشور ما به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود. بنابراین، اگر افرادی شکایتی از یکدیگر یا از دولت دارند، باید به یکی از این دو دسته رجوع کنند. در این کشور، این دو دسته از مراجع عبارتند از: مراجع قضایی و مراجع غیر قضایی. افراد می‌توانند به این مراجع مراجعه کنند تا حقوقشان را اعمال کنند. مراجع قضایی مسئول رسیدگی به اختلافات میان مردم هستند. به عبارت دیگر، اگر درباره یک موضوع اختلاف وجود دارد، این موضوع به مراجع قضایی ارجاع داده می‌شود. به طور خاص، مراجع قضایی تحت نظارت قوه قضاییه قرار دارند و دادگاه نیز می‌تواند یکی از این مراجع قضایی باشد. مراجع قضایی براساس صلاحیت‌های خود به چند بخش تقسیم می‌شوند، زیرا هر دادگاه صلاحیت رسیدگی به یک سری از موضوعات را دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی معنای دادگاه صالح و تقسیمات براساس صلاحیت آن بپردازیم."

دادگاه صالح چیست ؟

برای پاسخ به این سوال باید بدانیم که دادگاه صالح چیست و چه معنایی دارد. مردم در زمانی که به اختلاف می‌انجامند، باید بدانند که به کدام مرجع مراجعه کنند. این مرجعی که به آن مراجعه می‌شود، دادگاه صالح نامیده می‌شود. دادگاه صالح یعنی دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعاوی را دارد. گاهی اوقات ممکن است دو دادگاه یا چندین دادگاه وجود داشته باشد که هر کدام صلاحیت رسیدگی به بخشی از دعاوی را دارند. بنابراین، زمانی که دادگاهی صالح رسیدگی به یک موضوع را دارد، آن را دادگاه صالح می‌نامیم

دادگاه براساس صلاحیت

برای درک این موضوع که دادگاه‌ها براساس صلاحیت به چند بخش تقسیم می‌شوند، باید بگوییم دادگاه‌ها یا مراجع قضایی بر اساس صلاحیت به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند. ابتدا مراجع قضایی حقوقی یا دادگاه‌های حقوقی که شامل حقوق مدنی و تجارت می‌شوند؛ و سپس مراجع قضایی کیفری یا دادگاه‌های کیفری که بررسی پرونده‌های جنایی را بر عهده دارند؛ و در نهایت مراجع اداری که وظیفه حل اختلافات مربوط به امور اداری و انتظامی را دارند.

هر یک از مراجع قضایی یا دادگاه‌های مذکور در بالا صلاحیت رسیدگی به برخی از موضوعات و دعاوی را دارند. این به این معناست که اگر پرونده‌ای به جرم یا جنایت یا به یکی از موضوعات مرتبط با اموال یا مالکیت یا قراردادها و غیره باشد، دادگاه‌های مربوطه نیز متفاوت خواهند بود.

با توجه به موارد حقوقی و دعاوی مختلف، دادگاه‌های عمومی دادگستری مسئول رسیدگی به تمامی دعاوی حقوقی هستند. اما، برخی موضوعات به دلیل تخصص و اهمیت خاص خود نیازمند دادگاه‌های ویژه با ساختار و قضات متفاوت می‌باشند. یکی از این موارد، دادگاه خانواده است که اختصاص یافته است تا بتواند به دعاوی خانوادگی رسیدگی‌ کند.

«مراجع حقوقی و قضایی متخصص در جنبه‌های مختلفی از حقوق مانند ارث، طلاق، حضانت، مسائل مالکیت و حق انتفاع، وکالت، اجاره، بیع و سایر موارد به دادگاه‌های حقوقی مراجعه کرده و پرونده‌های آنها در این دادگاه‌ها بررسی و رای قاضی‌ها صادر می‌شود. این مراجع قضایی با موضوعات و دعاوی مربوطه سر و کار دارند و هدف آنها حل و فصل این اختلافات و تعیین حقوق طرفین می‌باشد.»

- اگر موضوع مرتبط به ارتکاب یک عمل جرمی باشد که در قانون مجازات اسلامی تشخیص داده شده است و شاکی قصد تقدیم شکایت را داشته باشد، باید به یکی از دادگاه‌ها یا دادسراها مراجعه کند. به طور دقیق، دادگاه‌های کیفری صلاحیت بررسی و رسیدگی به موضوعات مربوط به جرایم مانند سرقت، کلاهبرداری، توهین، ضرب و جرح، تهدید، مزاحمت تلفنی و سایر جرایم مشابه را دارند. در ابتدا، این موارد توسط دادسراها که صلاحیت رسیدگی مقدماتی به پرونده‌ها را دارند، بررسی می‌شوند و سپس به یکی از دادگاه‌های کیفری ارجاع داده می‌شوند. پس از بررسی و رسیدگی به این پرونده‌ها، حکم مقتضی صادر خواهد شد و متهم به یکی از مجازات‌های تعیین شده در قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد.