دادنامه کیفری چیست

یکی از اصطلاحاتی که افرادی که در حوزه رسیدگی به پرونده‌های قضایی فعالیت می‌کنند، با آن روبرو می‌شوند، عبارت "مستند قضایی" است.
معمولاً پس از اتمام تحقیقات لازم درباره پرونده‌های قضایی، قاضی مربوطه یک رأی قضایی صادر کرده و سپس "مستند قضایی" به ثبت می‌رسد.

فرایند بررسی و پیگیری پرونده‌های قضایی، بسته به موضوع آن‌ها، می‌تواند به چند روش متفاوت آغاز شود.
در صورتی که موضوع پرونده به نقض قانون جزایی مرتبط باشد، جرائم به دو دسته قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت تقسیم می‌شوند.
در هر دسته از این جرائم، شروع فرآیند پیگیری متفاوتی نسبت به سایر جرائم خواهد داشت، که در پایان به صدور دادنامه خواهد انجامید.

در این نوشتار، مقصود از دادنامه کیفری توضیح داده شده و سپس به بررسی شرایط صدور دادنامه کیفری پرداخته خواهد شد.

دادنامه کیفری چیست

جرایم کیفری به دو دسته تقسیم می‌شوند، جرایم قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت.
در جرایم قابل گذشت، به منظور آغاز رسیدگی قضایی به پرونده کیفری، لازم است شاکی خصوصی شکایت خود را در دادسرا منعکس کند.

به طریقی که می‌توان با نوشتن نامه شکایت و ارسال آن به مراجع قضایی، به عنوان مثال به دادسرای مربوطه، از طریق اعلام درخواست خود، برای بررسی و بررسی ادعای خود در مورد موضوع مورد شکایت اقدام کنید.
همچنین، جرائم غیرقابل گذشت نیز به این صورت است که توقف و آغاز فرآیند بررسی مشروط به ارائه شکایت توسط شاکی خصوصی نیست.

دادستان نیز می‌تواند در جرایم غیرقابل تحمل به عنوان مدعی عمومی عمل کرده و پرونده کیفری را شروع به تحقیق کند و آن را به بازپرس ارجاع دهد.
در هر صورت پس از آنکه رسیدگی به پرونده قضایی آغاز شده است، قاضی باید شرایط قانونی مربوط به دادرسی عادلانه را رعایت کند.

معمولا بعد از تعیین و ابلاغ زمان برگزاری جلسه، یک جلسه با حضور طرفین برگزار می‌شود و به ادعاها و مدارکی که هر طرف ارائه می‌دهد گوش می‌دهد و سپس پس از انجام بررسی‌ها و استنباط‌های لازم، در بازه‌ی زمانی که توسط قانون‌گذار تعیین شده است، تصمیم نهایی خود را که می‌تواند به صورت حکم یا قرار باشد، ابلاغ می‌کند.

با توجه به مفهوم بهتر، قاضی پس از آغاز مطالعه پرونده، نمی‌تواند به دلایل خلاصه‌نویسی، ابهام یا سکوت قوانین، از صدور رای خودداری کند.
رأی دادگاه می‌تواند به صورت حکم یا قرار صادر شود، هر چند این رأی در قالب دادنامه می‌گردد.

می‌توان گفت که "فتوا" به "نظر داده شده در قالب مکتوب" ارجاع دارد.
به همین دلیل، در صورت انجام بررسی‌ های لازم درباره یک پرونده کیفری یا حقوقی، قاضی می‌تواند تصمیم خود را بگیرد و نظر "فتوای صادر شده" را به صورت رسمی اعلام کند.
در این موارد همچنین می‌توان گفت که قاضی "فتوا صادر کرده" است اما نمی‌توان از "صدور فتوا" صحبت کرد، زیرا "فتوا" به نظر داده شده در قالب مکتوب اشاره دارد.

شرایط صدور دادنامه کیفری

گفته می‌شود که قاضی پس از آغاز بررسی پرونده کیفری یا حقوقی نباید به بهانه وجود ابهام در مواد قانونی یا تضاد در مواد قانونی از صدور رای خودداری کند و بدون توجه به تمامی شواهدی که ممکن است در اختیار او قرار بگیرد، باید برای پرونده در حال بررسی، رای یا قرار صادر کند.

می‌توان از شرایط صدوردادنامه با این نکته یاد کرد که قبل از ارائه دادخواست در دادگاه، لازم است یک ادعا، بدون در نظر گرفتن اینکه آیا می توان آن را قبول کرد یا خیر، مطرح شود.
سپس قاضی با ارزیابی ادعا می‌تواند درباره آن نظر دهد.
زمانی که قاضی به صورت کتبی درباره آن اظهار نظر کند، به این معنی است که دادنامه صادر شده است برای رسیدگی به آن ادعا.

صدور رأی به صورت مکتوب و در قالب دادنامه بسیار مهم است.
قاضی که رأی را صادر می‌کند، ابتدا یک نسخه از رای و تصمیم خود را به صورت دست‌نویس ثبت می‌کند و آن را امضا می‌کند.
سپس این رای به عنوان یک دادنامه تایپ شده و برای طرفین یا وکلای آن‌ها ارسال می‌شود.
این روند ضمانتی است که حکم صادر شده به درستی و به شکل قانونی به طرفین ابلاغ می‌شود.

زمانی که یک دادنامه تایپ شده به طور رسمی در اختیار طرفین قرار می‌گیرد، نسخه اصلی آن در دادگاه بایگانی می‌شود.
به همین دلیل، امکان مشاهده امضای قاضی در دادنامه ابلاغ‌ شده به طرفین وجود ندارد.
به جای آن، امضای مأمور ابلاغ در این نوع موارد قابل مشاهده است.
بنابراین، اهمیت بیشتری به امضای مأمور ابلاغ اختصاص داده می‌شود.

قسمت های مختلف ، مراحل صدور و اقسام دادنامه کیفری

اطلاع‌رسانی دادورزی به وسیله یک ابلاغیه الکترونیکی برای شاکیان یا وکلای آن‌ها در مورد امور جنایی، با حضور وکیل، برای آن‌ها ابلاغ می‌شود تا بتوانند دادنامه را از طریق سیستم ثنا مشاهده کنند.
این اطلاع‌رسانی شامل بخش‌های مختلفی است که شامل موارد زیر است:

در متن دادنامه، افراد می‌توانند از شماره‌هایی که با استفاده از تگ قوی مشخص شده‌اند، استفاده کنند تا پرونده خود را پیگیری کنند.

دادنامه یک سند رسمی است که در آن اطلاعات مهمی مانند شماره دادنامه، شماره پرونده و شماره بایگانی شعبه درج می‌شود.
از بین این شماره‌ها، شماره بایگانی شعبه برای پیگیری پرونده از اهمیت بیشتری برخوردار است.
همچنین، در دادنامه، اطلاعات طرفین پرونده قضایی و وکلای آنان (در صورت وجود) نیز درج می‌شوند.
در صورتی که موضوع پرونده کیفری باشد، افراد در نقش شاکی و متهم (کسی که از او شکایت شده است) در دادنامه ذکر می‌شوند.
علاوه بر آن، بخشی مهم از دادنامه، گردش کار مربوط به پرونده است.
در این بخش، قاضی به بیان دلایلی می‌پردازد که منجر به صدور دادنامه شده است.
به عنوان مثال، طبق عمل رایج، در دادنامه‌ها به این شکل آمده است: «دادنامه» به موجب ماده «تصویب‌نامه قضایی» شماره «123456»، در خصوص پرونده شماره «789012» بایگانی شعبه «345678»، به منظور رسیدگی به شکایت شاکی (نام شاکی) علیه مشتکی‌عنه (نام مشتکی) صادر گردیده است.
ماده (تشکیل دلیل صدور دادنامه) بدین شرح است: "توضیح دادن مبنی بر دلایل صدور دادنامه و توجیه آن".

«شخصی به خواسته‌ی فوق اشاره کرد و دادخواستی را تنظیم کرد.
این شخص شکایتی را علیه.
.
.
رسانه کرد و استناد به این دادخواست، شکایت نامه را تهیه کرد.
پس از انجام تمام مراحل قانونی، با تعیین زمان مناسب و ابلاغ آن به طرفین، جلسات دادرسی برگزار شدند و سپس دادگاه با توجه به محتویات پرونده، به پایان دادرسی رسیده را اعلام می کند.
»

پس از اتمام رسیدگی قضایی و استناد به آیین الهی، قاضی با اعتماد به خداوند بزرگ مقدمه‌ای را برای صدور رأی فراهم می‌کند.
در واقع، قاضی دلیلی که منجر به شروع رسیدگی قضایی شده است و نیز روند قانونی پرونده را تشریح می‌کند.
صدور رأی، بخش حیاتی هر دادنامه در دادگاه است.
قاضی در این مرحله، ابتدا به توضیح مسئله مورد بحث می‌پردازد و سپس شماره‌گذاری حکم را ارائه می‌دهد.
در پایان، رأی اصلی که معمولاً یک سطر است، اعلام می‌شود با هماهنگی مسائل موضوعی و حکمی.

منظور از ماجرایی که در گذشته در دنیای واقعی رخ داده است، استفاده از امور موضوعی است.
برای مثال، وقتی "شخص الف در تاریخ ۹۶/۱۰/۱۰ سندی را امضا می‌کند که طبق آن باید در تاریخ ۹۶/۱۰/۱۵ مبلغی را به شخص ب بپردازد"، در واقع در حال صحه‌گذاری یک امر موضوعی هستیم.

جهات حکمی، آن قوانین و مقرراتی هستند که برای هر موضوعی که رخ داده، تعیین شده‌اند.
برای مثال، ما می‌توانیم بگوییم "هر شخصی که دین دارد، باید به دین خود پایبند باشد"، که این نیز یک حکم قانونی است.
پس از بیان موضوع و اشاره به قانون مربوط به آن، در نهایت رأی نهایی اعلام می‌شود.

برای نمونه، ممکن است قاضی فرد الف را بر اساس این مفاد قانونی مجبور به پرداخت بدهی خود شود.
در این قسمت، پس از ذکر رأی اصلی، به قطعیت یا عدم قطعیت (قابل اعتراض) رأی هم اشاره می‌شود و در صورت عدم قطعیت، قاضی به دو طرف اعلام می‌کند که تا چه زمانی فرصت دارند تا از آن اعتراض کنند.
امضای مأمور ابلاغ و همچنین نام قاضی صادرکننده رأی نیز از مواردی است که در قسمت پایانی دادنامه ذکر می‌شوند.
همانطور که ذکر شد، در دادنامه‌ای که به طرفین ابلاغ می‌شود، امضای قاضی صادرکننده درج نمی‌شود.

متن: "این امضا تنها در نسخه اصلی و بایگانی شدهِ دادنامه قابل مشاهده است، اما می توان نام قاضی یا قضاتی که رأی را صادر کرده‌اند را در دادنامه مشاهده کرد.
دربارهٔ زمان صدور دادنامه کیفری می توان به ماده ۳۷۴ قانون مدنی اشاره کرد که"

دادگاه پس از پایان دادخواست، با استعانت از قدرت الهی، با تکیه بر اعتبار و ضمیر و با توجه به مطالبات و مدارک موجود در پرونده، رای خود را در جلسه حاضر گردانده و در صورت عدم امکان در همتای یک هفته، به انشای رای اقدام خواهد کرد.

رای دادگاه باید با توجه به ماده و اصول قانونی، منطقی و قابل اثبات باشد.
تاخیر در صدور رای در زمان مقرر به مجازات جزایی تا درجه چهار منجر می‌شود.
اصطلاح دادنامه کیفری یا رایی، به دادنامه‌ای اطلاق می‌شود که در آن دادگاه به صورت نوشتاری اقدام به صدور رای می‌کند.

وقتی که رایی برای برائت داده شده و اجرای مجازات تعلیق می‌شود، متهم می‌تواند دستگیر باشد ولی باید بلافاصله تحت دستور دادگاه آزاد شود.
همچنین، رای می‌تواند منجر به منع یا تعقیب و موقوفی تعقیب شود.
در این حالت، حبس و سایر مجازات‌ها تعلیق می‌شود.