خیانت در امانت چک

چک یکی از اسناد تجاری است که به جایگزینی به عنوان پول نقد در معاملات استفاده می‌شود.
این اسناد برای تضمین ایفای تعهد یا پرداخت وجه در موعد مقرر و یا به منظور حسن انجام کارها نیز به کار می‌روند.
همچنین، می‌توان آن‌ها را به عنوان امانت به داین یا شخصی که تعهدی نسبت به آن‌ها وجود دارد یا به عنوان امانت به کارفرما داد.

اما، در برخی موارد، با وجود اینکه چکی به عنوان تضمین صادر شده است، صاحب چک اقدام به نقد کردن آن می‌کند و این باعث وارد شدن ضرر مالی به دهنده چک می‌شود، که این عمل به عنوان "خیانت در امانت چک" شناخته می‌شود.
برای اثبات این جرم باید دلایل قانونی وجود داشته باشد و مجازات آن نیز فقط در صورت ثابت شدن عناصر این جرم، اعمال می‌شود.
راه‌های خاصی برای اثبات "خیانت در امانت چک" وجود دارد که باید از آن‌ها آگاهی داشت.

در این مقاله، ما قصد داریم درباره‌ی "جرم و مجازات جرم خیانت در امانت چک" صحبت کنیم.
همچنین، به شیوه‌ی شکایت و رسیدگی به این جرم، روش‌های اثبات آن و نمونه شکواییه‌ای که برای شکایت از این جرم ارائه خواهیم کرد، پرداخته خواهد شد.
به ویژه درباره‌ی انواع چک و به ویژه چک سفید امضا، بحث خواهیم کرد.

جرم خیانت در امانت چک چیست

برای توضیح درباره‌ی مفهوم خیانت در امانت چک و مجازات مربوط به آن، نیازمند قراردادن ماده 674 قانون مجازات اسلامی در بحث تعزیرات هستیم.
این قانون مقرر می‌کند: "جرم خیانت در امانت به موجب قانون اصلاحی سال ۱۳۹۹، در بخش مجازات‌ها تعریف شده است.
" از این طریق، می‌توان فهمید که این جرم به‌عنوان یکی از مواد قانون مجازات اسلامی تعیین شده است.

هرگاه اموالی مانند اشیا قابل حمل یا غیر قابل حمل یا اسنادی مانند سفته، چک، قبض و موارد مشابه، به صورت اجاره، وام، رهن، نگهبانی یا هر نوع تعامل با مقابل با یا بدون پرداخت وجه، به یک فرد انتقال داده شده باشد، و این عمل به این معنی بوده باشد که اشیائ مذکور بازیابی شود یا در مصرف مشخصی قرار گیرد و فردی که این اموال در اختیار او بوده، آن‌ها را به نفع مالکان یا متصرفان اصلی آن‌ها استفاده کند یا تصرف یا از بین ببرد یا گم شوند، متهم به ارتکاب جرم خیانت در امانت است.

براساس این ماده، تعدادی جرم خیانت در امانت وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند.
جرم خیانت در امانت زمانی واقع می‌شود که موردی که به عنوان قرارداد رهن، وکالت، امانت و غیره به شخص دیگری داده شده است، دچار اتلاف یا ضایعه شود، در زمان مقرر برنگردد، به زیان صاحب اموال استفاده شود یا به یک مصرف خاص منتقل نشود.
این جرم‌ها شامل تلفات مالی بزرگی است و باید با جدیت مورد بررسی قضایی قرار گیرند.

براساس مطالب فوق، در خصوص جرم خلاف امانت چک، باید توضیح داد که در اکثر موارد، افراد از چک ضمانتی استفاده می‌کنند تا به عنوان یک وسیله برای تأمین پرداخت بدهی یا مبلغ معاملات، همچنین تضمین انجام تعهدات قراردادی یا انجام کار به صورت صحیح عمل کنند.
در این حالت، دارنده چک، تنها زمانی حق دریافت مبلغ چک را دارا خواهد بود که دهنده چک، برای مثال، در زمان مقرر بدهی خود را تسویه نکند، تعهد خود را اجرا نکند یا انجام کار مورد نظر را به‌ خوبی انجام ندهد.

زمانی که تمامی شرایطی که منجر به امکان نقد کردن یک چک امانی می‌شود، فراهم نباشد، محقق شدن آن موضوع هنوز ممکن نیست.
به عبارتی دیگر، اگر فرد صاحب چک، تصمیم به نقد کردن آن و دریافت وجه آن را بگیرد، یا چک را به یک طرف ثالث منتقل کند یا پس از رسیدن ضمانت موردنظر، از بازگشت آن خودداری کند، به خانهٔ جرم خیانت امانت چک سفر کرده است، و مجازات این جرم در بخش بعدی مقاله که در آن توضیح خواهیم داد، در قبال وی اعمال خواهد شد.

مجازات خیانت در امانت چک

بعد از توضیح درباره پنالتی‌های خیانت در امانت چک، در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به بررسی تنبیه‌های این جرم بپردازیم.
برای انجام این کار، بهتر است ابتدا تنبیه خیانت در امانت را بر اساس ماده 674 قانون مجازات اسلامی و ماده 104 قانون اصلاحی مجازات و مفاد این ماده که بر اساس قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب اردیبهشت ۱۳۹۹ اصلاح شده است، مورد مطالعه قرار دهیم.

ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، قبل از تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات جرم خیانت در امانت را با محدوده زمانی از ۶ ماه تا ۳ سال تعیین کرده بود.
به عبارت دیگر، قاضی می‌توانست در مورد جرم خیانت در امانت، به حداقل مجازات این جرم (۶ ماه) و در صورت برقراری برخی شرایط قانونی، تا حداکثر میزان مجازات آن (۳ سال) رأی دهد.

در سال ۱۳۹۹، مجلس قانون‌گذاران، در قوانین تعزیری، با تغییر ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس، ماده ۱۰۴ و تبصره آن را اصلاح کرد و بر اساس این تغییرات، جرم خیانت در امانت به جرم قابل گذشت تبدیل شد.
همچنین، میزان مجازات این جرم هم به نصف کاهش یافت.
به عبارت دیگر، مدت حبس مجاز برای جرم خیانت در امانت از ۶ ماه تا ۳ سال به ۳ ماه تا یک سال و نیم تقلیل یافت.

بر اساس توضیحات گفته شده، مجازات جرم خیانت در امانت چک می‌تواند از حبس سه ماه تا یک سال و نیم باشد.
البته این مجازات فقط در صورتی اجرا می‌شود که شاکی با کمک کاغذهای مشخص شده در نمونه شکواییه‌ها، شکایت خود را ثبت نماید.
در ادامه، مراحل و نحوه انجام این شکایت و همچنین رسیدگی به جرم خواهد شد.

نحوه شکایت و رسیدگی به خیانت در امانت چک

برای اجرا و صدور حکم‌های مجازات جرم خیانت در امانت چک، شاکی باید طبق نحوه شکایت از این جرم، اقدام کند و مراحل آن را پیگیری کند تا به طور قانونی جرم مرتکب شده مورد بررسی قرار گیرد و حکم مجازات آن اعلام شود.
روند شکایت و بررسی خیانت در امانت چک را می‌توان به صورت زیر تشریح کرد:

در ابتدا، شخص متقاضی باید به صورت حضوری یا از طریق اینترنت، به واحد خدمات قضایی مراجعه کند و در سامانه مربوطه ثبت نام نماید.
پس از ثبت نام در سامانه احراز هویت، اطلاعات کاربری شامل نام کاربری و رمز عبور برای استفاده از سامانه به او اعطا خواهد شد.
شما می‌توانید از طریق سایت sana.
adliran.
ir به سامانه مذکور دسترسی پیدا کنید.

سپس، شاکی باید جرم خیانت در امانت را مطابق با نمونه‌های شکواییه موجود یا با کمک یک وکیل، در قالب یک فایل ورد تهیه کرده و آن را در گوشی همراه خود یا روی یک سی‌دی یا رم ذخیره کند.
اطمینان حاصل کنید که از تگ های قوی و تگ های تاکید درست استفاده کرده‌اید.

در مرحله بعدی، شاکی باید به همراه نمونه‌ی شکایت به نزدیک‌ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت نموده و به دادسرای صالح ارسال نماید.

در این مرحله و پس از ثبت شکایت، یک پرونده جرمی تشکیل می‌شود.
دادسرا سپس با آغاز تحقیقات مقدماتی، ادله مورد نیاز برای انتساب و اثبات جرم را بررسی می‌کند.
اگر ادله کافی باشد، دادسرا قرار جلب به دادرسی را صادر می‌کند و پرونده را به دادگاه کیفری دو ارسال می‌کند.
در صورتی که ادله کافی نباشد، دادسرا قرار منع تعقیب را صادر کرده و پرونده را مختومه می‌نماید.

راه های اثبات خیانت در امانت چک

قوانین مربوط به اثبات خیانت در امانت چک، در دعاوی حقوقی و کیفری، توسط قانون گذار تعیین شده است.
در هر دعوا، طرفین می‌توانند از ادله‌های حقوقی و کیفری مربوط به خیانت در امانت چک، برای دفاع یا دعوا استفاده کنند.
در واقع، خیانت در امانت چک، در دعاوی قانونی چه حقوقی و چه کیفری، مورد توجه و استثنا نمی‌باشد.
بر این اساس، راه‌های متعددی برای اثبات خیانت در امانت چک در دسترس قرار دارد.

اقرار یعنی آن کسی که در امور مالی و آمانت قرار گرفته و خیانت کرده است، باید شخصاً در دادگاه به خطر و ضرر خود، اعتراف کند که واقعاً گناه کرده است.

شهادت به معنای ارائه شهادت توسط دو نفر یا بیشتر است که نشان می دهند چک تحت مدنظر، در واقع یک امانت بوده است.
این مفهوم در مواردی استفاده می شود که شاکی قصد دارد اثبات کند چک مورد نظر یک امانت بوده است یا شرایطی که قبل از دادن چک مورد نظر برای تأمین آن تعیین شده بود، برآورده شده است.

علم قاضی در مورد دعوی، بهترین دلیل برای اثبات آن است.
قاضی باید با توجه به شرایط و شواهد موجود، به طور شخصی بررسی کند که آیا چک مورد بحث، در حقیقت امانتی است که نقض شده و صاحب آن، خیانت کرده است.

به علاوه، شخصی که به جرم خیانت در امانت از هر سندی که شامل تعهد یا پرداخت بدهی یا هر عملی که چک به عنوان ضمانت برای آن ارائه شده است استفاده می‌کند، می تواند جرم خیانت در امانت چک را اثبات کند.
مناسب است به ذکر این نکته بپردازیم که در این خصوص، ارائه شرطی که در آن استفاده از چک به عنوان ضمانت وجود دارد، همچنین ته برگ یا لاشه چکی که در آن ضمانت بودن چک تایید شده است، بهترین شواهدی هستند که می توانند به اثبات وجود جرم خیانت در امانت چک کمک کنند.

اثبات خیانت در امانت چک سفید امضا

قانونگذار در ماده 673 قانون مجازات اسلامی، تصریح می‌کند که: هر فردی که از سندی با مهر سفید یا امضای سفید که به او واگذار شده یا به هر نحوی به دست او رسیده، سوء استفاده کند، اقدامی مشمول جرم خیانت در امانت می‌باشد.
بنا به مفاد این ماده، می‌توان گفت استفاده نادرست از چک با امضای سفید نیز منجر به ارتکاب جرم خیانت در امانت می‌شود، با این‌حال، به اثبات خیانت در امانت چک با امضای سفید، وابسته است.

مانند قسمت‌های قبلی مقاله، پیشتر توضیح داده شد که یکی از مهم‌ترین مراحل در اقدام علیه جرم خیانت در امانت چک، تنظیم شکواییه است.
در نتیجه، در قسمت فعلی این مقاله، هدفمان ارائه یک نمونه شکواییه درباره‌ی جرم خیانت در امانت چک است.
این نمونه شکواییه را برای خوانندگان گرامی ارائه می‌دهیم تا در صورت لزوم و بروز جرم خیانت در امانت چک، از این نمونه شکواییه استفاده کنند.