خیار شرط چیست

در قانون مدنی، قراردادها و عقود را می‌توان به دو گروه کلی تقسیم کرد.
قراردادها و عقود از نوع جایز هستند که طرفان قرارداد در هر زمانی می‌توانند آن را لغو کنند.
اما قراردادها و عقود از نوع لازم، طرفان قرارداد راهی برای لغو آن ندارند، به جز در مواردی که در قانون تعیین شده است.

یکی از مسائلی که طبق قوانین، هر یک از طرفین توافق نامه قادر به لغو آن هستند، خیارات هستند.
خیار به معنای اختیار است و به هر اختیار و حقی که هر طرف دارد برای لغو قرارداد گفته می‌شود.
در قوانین مدنی، خیارات به ده نوع مختلف تقسیم می‌شوند و یکی از این انواع خیارات، خیار شرط است.
لذا ممکن است این پرسش مطرح شود که خیار شرط به چه معناست؟

با توجه به اینکه خیار شرط دارای احکام و شرایط خاص خود است، در صورتی که این احکام و شرایط رعایت نشود، نه تنها خیار شرط بلکه قرارداد اصلی نیز باطل می‌شود.
در این مقاله، ابتدا به تعریف خیار شرط می‌پردازیم و سپس در بخش بعدی، شرایط اعمال خیار شرط را تشریح خواهیم کرد.

خیار شرط چیست ؟

یکی از شرایطی که قانون، به هر یک از طرفان قراردادهای لازم اجازه می‌دهد تا قرارداد را کنار بگذارند و آن را به فسخ برسانند، «اختیار» است.
به این ترتیب، قانون به هر طرف قرارداد لازم، اختیار می‌دهد تا در شرایطی که طبق قانون دارای حق اختیار هست، قرارداد لازم را فسخ نماید.

ماده ۳۹۶ قانون مدنی، خویشاوندان را به ۱۰ دسته تقسیم می‌کند.
بر اساس این ماده، خویشاوندان شامل موارد زیر می‌شوند: مجلس که حق تصمیم‌گیری در امور مربوط به خویشاوندان را دارد، حیوان که حقوق و منافع حیوانات را پوشش می‌دهد، شرط که مشروط بودن برخی از امور را نتیجه می‌دهد، تاخیر ثمن که حقوق و تعهدات در تأخیر پرداخت ثمن را تأمین می‌کند، رویت و تخلف وصف که رعایت لوایح و شرایط قرارداد را تضمین می‌کند، غبن که حقوق و تعهدات در صورت تعدی‌ها یا تقصیرهای عمدی را تأمین می‌کند، عیب که حقوق و عملکرد معیوب در محصولات یا خدمات را پوشش می‌دهد، تدلیس که اعمال نادرست یا فریب‌دهنده را تضمین می‌کند، تبعیض صفقه که هرگونه تبعیض در انجام قراردادها را ممنوع می‌سازد، و تخلف شرط که عدم رعایت شرایط صحیح قرارداد را تأیید می‌کند.

مانند آنچه در این متن مشاهده می‌کنید، طبق این توضیحات، جزء مختارهای قانونی مدنی، خیار شرط است که به همراه گزینه‌هایی نظیر خیار تسلیم و خیار تعویض را می‌توان ذکر کرد.
از اینرو پرسشی مطرح می‌شود که خیار شرط چیست؟

ماده 399 قانون مدنی توجه قانونگذار را به خیار شرط جلب کرده است.
به طبقه‌بندی این ماده، ممکن است در قرارداد خرید، شرطی برای اختیار فسخ توسط بفروشنده، خریدار، هر دو طرف یا یک شخص خارجی وجود داشته باشد.

شرایط اعمال خیار شرط

توضیح و بررسی شرایط اعمال خیار شرط در بخش قبل انجام شد و به تعریف خیار شرط پرداخته شد.
برای اجرا و اعمال هر خیاری، از جمله خیار عیب، نیاز به وجود شرایطی داریم و اجرای خیار شرط نیز استثنائی نیست.
در این بخش به توضیح و بررسی شرایط اعمال خیار شرط می پردازیم.
شرایط اعمال خیار شرط شامل موارد زیر هستند:- شرط اول- شرط دوم- شرط سوم- و غیره.
برای نشان دادن اهمیت بیشتر برخی از کلمات، از تگ em استفاده می کنیم.
همچنین برای برجسته کردن عبارات و شرایط مربوطه، از تگ strong استفاده می شود.

در شرایط قابل تعویض، ضروری است که مدت زمان مجاز برای فسخ قرارداد در ابتدا و پایان قرارداد مشخص شده باشد.
در صورتی که این مدت زمان به طور دقیق تعیین نشود، قرارداد ابطال خواهد شد.
بنابراین، اگر در قرارداد شرایط قابل تعویض ذکر شود اما مهلتی برای اعمال این شرایط مشخص نشود، هر دو قرارداد و شرایط آن باطل خواهند شد.
به طور مثال، باید ذکر شود که تا 2 ماه پس از امضای قرارداد، هر دو طرف یا یکی از آنها یا یک شخص ثالث مشخص، حق فسخ قرارداد را دارند.

در برخی حالات مختلف، برخلاف سایر انواع خیارات، از جمله خیار تدلیس، در خیار شرط ممکن است شرطی قرار داده شود که فردی که نقشی در انعقاد قرارداد نداشته و از طرفین قرارداد نباشد، حق فسخ قرارداد را داشته باشد.
به عنوان مثال، قراردادی بین شخص الف و شخص ب منعقد شده و در قرارداد شرط وجود دارد که شخص ج تا 2 ماه از تاریخ قرارداد، خیار شرط را داشته و حق فسخ آن قرارداد را دارد.