موضوع حکم سرپرستی کودکان بی سرپرست و نیز کودکان بدسرپرست یکی از مسائل مهم در جوامع است. در جامعه‌های مختلف و به دلایل گوناگون، بسیاری از کودکان نیازمند یک سرپرست مناسب هستند. در نظام زندگی ما، کودکان و نیز تربیت و آموزش آنان از جمله سرمایه‌های کشوری با اهمیت محسوب می‌شوند. بنابراین، قانونگذاران قوانین متعددی را برای سرپرستی این گروه افراد تدوین کرده‌اند. یکی از این قوانین، قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست است. این قانون به موضوعاتی مانند فرزندخواندگی و شرایط زن و شوهران علاقه‌مند به سرپرستی کودکان، شرایط سرپرستی کودک و تکالیف سرپرستان کودک پرداخته است. برای صدور حکم سرپرستی، ابتدا زوجین باید یک تقاضانامه رسمی را تهیه و به دادگاه ارائه کنند. دادگاه سپس با بررسی شرایط موجود، قرار سرپرستی طفل را به صورت آزمایشی صادر می‌کند. در صورتی که سرپرست شرایط لازم را داشته باشد، حکم سرپرستی صادر می‌شود؛ در غیر اینصورت، قرار سرپرستی لغو می‌شود. به طور خلاصه، مقاله حاضر به بررسی مفهوم حکم سرپرستی برای کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست و نحوه صدور آن می‌پردازد.

حکم سرپرستی کودکان بی سرپرست و بد سرپرست چیست ؟

هنگامی که زوجین تصمیم می‌گیرند کودک خود را به عنوان فرزند قبول کنند، باید مراحل قانونی را طی کنند. یکی از این مراحل تقاضای حکم سرپرستی است. زوجین باید در دادگاه درخواست سرپرستی را ارائه دهند و اگر دادگاه آنها را به عنوان والدین قابل قبول برای فرزند خواندگی بداند، حکم سرپرستی موقت را به آنها اعطا می‌کند. این حکم برای مدتی است و به صورت آزمایشی است که نیاز به نظر مؤسسه یا فردی دارد که کودک را سرپرستی موقت دارد. اگر آنها موافقت کنند، دادگاه کودک را به مدت شش ماه آزمایشی به این زوجین می‌سپارد. اما اگر مؤسسه یا سرپرست موقت کودک اجازه سپردن سرپرستی به آنها را ندهند و دادگاه موافقتشان را نداند، این حکم اثر نخواهد داشت. در طول دوره آزمایشی، دادگاه مجاز است بر اساس درخواست دادستان، انجمن ملی حمایت از کودکان یا مؤسسه‌ای که کودک قبلاً در آن سرپرستی موقت داشته است و یا بر اساس تحقیقات صورت گرفته قرار صادره را لغو کند. زوجین در طول دوره آزمایشی حق انصراف دارند و اگر انصراف خود را اعلام کنند، دادگاه قرار صادره را لغو خواهد کرد. در واقع، حکم سرپرستی قطعی، حکمی است که بعد از صدور حکم موقت سرپرستی و پایان دوره آزمایش توسط قاضی صادر می‌شود و نشان‌دهنده سرپرستی دائمی و قطعی آن خانواده است.

نحوه صدور حکم سرپرستی کودکان بی سرپرست و بد سرپرست

موضوع در مورد نحوه صدور حکم سرپرستی بحث می‌شود. حکم قطعی سرپرستی زمانی صادر می‌شود که زوج و زوجه مدت شش ماه آزمایشی را به پایان رسانده و قاضی و مرجع صالح قضایی صلاحیت آن‌ها را تأیید کنند. به عبارت دیگر، دادگاه تنها در صورتی حکم سرپرستی کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست را صادر خواهد کرد که درخواست کنندگان سرپرستی بر اساس ماده ۵ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست تضمین کننده این باشند که هزینه‌های تربیت و نگهداری و آموزش کودک را تا رسیدن به سن بلوغ تأمین کنند. به عبارت دیگر، سرپرست باید تمامی هزینه‌های نگهداری، تربیت و آموزش کودک را تا سن بلوغ تأمین کند، در این صورت حکم فرزندخواندگی برای طفل صادر می‌شود. بعد از صدور حکم قطعی سرپرستی کودک، حکم قطعی سرپرستی به اداره ثبت احوال ابلاغ و ارسال می‌شود و در سند سجلی زوج و زوجه سرپرست و طفل درج و شناسنامه جدیدی برای طفل با مشخصات زوجین سرپرست و نام خانوادگی زوج صادر خواهد شد. اگرچه حکم سرپرستی قطعی است، اما در صورت وجود شرایطی که در قانون بیان شده است، این امکان وجود دارد که حکم سرپرستی لغو شود و در این صورت شناسنامه جدیدی صادر می‌شود و نام کودک از شناسنامه زوجین و نام سرپرستان از شناسنامه و سند سجلی کودک حذف می‌شود.