حکم تولیت چیست

یکی از اقدامات قانونی که در قانون مدنی تشریح شده است و در قوانین مدنی به آن اختصاص داده شده است، وقف است.
وقف عملی است که در اثر آن، اموالی از مالکیت صاحب آن خارج می‌شود و سود و منافع آن مال به صورت صرفه جویی در خیرات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به عنوان مثال، صاحب مالی ممکن است آن را وقف کند تا از درآمدهاش برای کمک مالی به دانش‌آموزان نیازمند استفاده شود.

مطابق قوانین قانون مدنی، وظیفه مدیریت و مالکیت اموال وقف در اختیار یک فرد به نام "تولیت" قرار می‌گیرد.
به عبارت دیگر، "تولیت" عبارتی است که در مورد وقف استفاده می‌شود.
اما نکته‌ای که باید توجه کرد این است که "تولیت" باید قبل از شروع کار و مدیریت اموال وقف، برای دریافت مجوز "حکم تولیت" اقدام کند.
بنابراین، احتمالاً سوالی مطرح می‌شود که "حکم تولیت" به چه معناست؟

با توجه به اهمیت بالقوه اخذ حکم تولیت برای متولی وقف، این مقاله به بررسی مفهوم و اهمیت تولیت و تعریف آن در حوزه وقف می‌پردازد.
در ابتدا پاسخی برای سؤال "تولیت چیست؟" ارائه خواهیم داد و سپس به توضیح حکم تولیت و نحوه اخذ آن خواهیم پرداخت.

تولیت چیست ؟

قبل از بحث درباره‌ی تعریف مفهوم حکم تولیت، ابتدا باید درباره‌ی معنای کلمه تولیت در حقوق صحبت کنیم.
به همین دلیل در این بخش به تعریف مفهوم تولیت می‌پردازیم و در بخش بعد، حکم تولیت و روش‌های به دست آوردن آن را توضیح می‌دهیم.

تولیت، مفهومی است که در حقوق مطرح می‌شود و به صورت واقفه در قانون تعریف شده است.
قانون مدنی در تعریف وقف آمده است که وقف عبارت است از اینکه عین مال حبس و منافع آن تسبیل شود.
به عبارت دیگر، وقف عمل حقوقی است که به وسیله آن، مالی از مالکیت مالک آن خارج شده و منافع آن مال، در راه خیر برای استفاده عمومی صرف می‌شود.
به عنوان مثال، فرض کنید یک مالک مالی را به صورت وقف واگذار کند تا از درآمدهای آن به دانشجویانی بی‌ضرر و نیازمند کمک مالی شود.
در این حالت، وقف در نهایت به معنای حبس عین مال و استفاده از منافع آن به نفع دانشجویان است.

تولیت مال موقوفه، ممکن است به دو صورت انجام شود؛ یکی اینکه شخص واقف خودش تولیت کننده مال موقوفه باشد و دیگری اینکه این مسئولیت به شخص دیگری واگذار شود.
اما نکته مهم در اینجا این است که در صورتی که واقف تصمیم داشته باشد که شخصی را به عنوان تولیت برای مال موقوفه تعیین کند، باید حتما اینکار را در همین زمان انجام دهد.
به عبارت دیگر، باید در زمان انعقاد قرارداد وقف، شخص تولیت را مشخص نماید؛ در غیر این صورت، بعد از اتمام قرارداد وقف، واقف امکان تعیین تولیت و تغییر نحوه اداره مال موقوفه را نخواهد داشت.

حکم تولیت

قبل از اینکه به توضیحات درباره وقف و مفاهیم تولیت و متولی بپردازیم در بخش قبلی صحبت شد.
حالا بعد از فهمیدن مفهوم تولیت، که به معنای مدیریت و مالکیت موقوفه توسط چند متولی یا یک نفر است، در این قسمت به توضیح حکم تولیت و روش‌هایی که متولی می‌تواند این حکم را اعمال کند، می‌پردازیم.

هنگامی که حکم تولیت را توضیح می‌دهیم و با مفهوم آن آشنا می‌شویم، به توضیح راه‌های اخذ حکم تولیت پرداخته‌ایم.
راه‌های اخذ حکم تولیت شامل موارد زیر هستند:۱.
ارتباط با مراجع تقلید: بهترین روش برای اخذ حکم تولیت این است که با مراجع تقلید خود ارتباط برقرار کنید و سؤالات خود را از آنها بپرسید.
۲.
مشورت با عالمان: به عنوان یک راه جایگزین، می‌توانید با عالمان دینی و مجرب مشورت کنید و نظر آنها را درباره حکم تولیت بپرسید.
۳.
مطالعه کتب و مقالات: با مطالعه کتب و مقالات مربوط به حکم تولیت و اعتقادات مسلمانان، می‌توانید به دانش و اطلاعات لازم برسید.
۴.
شرکت در کلاس‌ها و سمینارها: شرکت در کلاس‌ها و سمینارهای مرتبط با مباحث دینی و فقهی، می‌تواند بهترین راه برای یادگیری درباره حکم تولیت باشد.
۵.
مشورت با اشخاص معتمد: مشورت با اشخاصی که در این زمینه تخصص دارند و به عنوان منبع اعتماد برای شما عمل می‌کنند، می‌تواند بسیار مفید باشد.
با پیگیری راه‌های فوق، می‌توانید به راحتی حکم تولیت را اخذ کنید.

دریافت‌کـنـنـامه تولیتی از طریق سازمان اوقاف.

یکی از روش‌های حصول حکم تولیت، استفاده از خدمات اداره اوقاف و تقدیم درخواست برای تایید و صدور حکم تولیت است.
اداره اوقاف مسئولیت صدور حکم تولیت را بر عهده دارد و همچنین ممکن است در مواردی به منظور عزل متولی وقف اقدام نماید.
پس از ثبت درخواست تولیت در اداره اوقاف، بررسی و تحقیق درباره صحت و قوت این درخواست توسط شعب تحقیق اداره اوقاف انجام می‌شود.
شعب تحقیق با استفاده از روش‌هایی مانند تحقیق محلی، مصاحبه با شهود و استفاده از کارشناسان متخصص به بررسی ادعای‌ تولیت متولی می‌پردازند و گزارش خود را به اداره اوقاف ارائه می‌دهند.
تصمیم‌گیری و صدور حکم تولیت توسط اداره اوقاف بر اساس این گزارش انجام می‌شود.
نظر شعب تحقیق اداره اوقاف قابل اعتراض در دادگاه حقوقی است.

تحصیل "حکم تولیت" از طریق رسیدگی به پرونده در دادگاه ممکن است.

یک روش دیگر برای اخذ حکم تولیت، مراجعه مستقیم به دادگاه حقوقی است.
در این روش، شخص مورد نظر باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی، درخواست حکم تولیت خود را در قالب یک دادخواست ثبت و برای دادگاه حقوقی مناسب ارسال کند.
شعبه دادگاه با درخواست شخص مربوطه کاری خواهد کرد و اگر تولیت این شخص بر اساس دلایلی نظیر وقف نامه یا شهادت شهود قابل اثبات باشد، حکم تولیت او را صادر خواهد کرد.