حق فوق العاده مناطق جنگی

حین جنگ دفاع مقدس، بخش‌هایِ متعددی از کشور، به گونه‌ای کامل در جنگ فرو رفته و این واقعه، تبعات متعددی را در برای ساکنانِ این نواحی به همراه داشت.
به همین دلیل، در برخی از قوانین، برای کارکنانِ این مناطق، حقوق فوق‌العادهی خاصی تعیین شده که به آن حقوق فوق‌العاده نواحی جنگی نیز پرداخته می‌شود.

بر اساس قانون برنامه ششم توسعه، سازمان امور اداری و استخدامی کشور، موظف است که حکم پرداخت فوق العاده حق مناطق جنگی را صادر کند.
اما با توجه به بحث‌های اخیر حول مشمولین حق فوق العاده مناطق جنگی و صدور رای یکپارچه از سوی دیوان عدالت اداری، مورد بحث لازم است تا درباره مفهوم و میزان حق فوق العاده مناطق جنگی برای نیروهای مسلح شرح داده شود.

برای تحلیل این موضوع، در این مقاله قصد داریم به بررسی "حقوق فوق العاده مناطق جنگی" و افرادی که آن را شامل می‌شوند، بپردازیم.
همچنین، ما قصد داریم به بررسی اجرای مجدد "حقوق فوق العاده مناطق جنگی" و میزان اهمیت آن بپردازیم.
در ادامه، افزایش "حقوق مناطق جنگی" و بخشنامه مربوطه را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.

حق فوق العاده مناطق جنگی چیست

در قانون مدیریت خدمات کشوری، علاوه بر انواع مرخصی کارمندان دولت، وجود دارد حق برای پرداخت تمامی بخش ها به آنان وجود دارد تا از این طریق حقوق آنان ترمیم شود.
این حقوق شامل پاداش‌های فوق العاده برای مناطق کمتر توسعه یافته و بد آب و هوا، پاداش‌های فوق العاده برای ایثارگران و پاداش‌های فوق العاده برای کارهای سخت می‌شود.
به علاوه، در برخی قوانین دیگر نیز، پرداخت پاداش‌های فوق العاده دیگری تعیین شده است که یکی از آن‌ها حق فوق العاده مناطق جنگی می‌باشد.

براساس ماده 112 قانون برنامه ششم توسعه، با هدف جبران تاخیرهای استان‌های مناطق عملیاتی و جنگی، ستاد کل نیروهای مسلح مکلف است مناطق عملیاتی دفاع مقدس را به سازمان اداری و استخدامی اعلام کند و سازمان اداری و استخدامی کشور نیز موظف است اعتبار لازم برای اجرای این بخش فوق العاده را تامین کند.
همچنین دستگاه‌هایی که طبق قانون مدیریت خدمات کشوری تشکیل نشده‌اند، مکلف هستند که حق مناطق جنگی را از منابع مشابه تامین کنند.

بنابراین، پاسخ به این سوال که حق فوق العاده مناطق جنگی چیست، باید به این صورت باشد که این حق فوق العاده یکی از اقسام ویژه‌هایی است که به کارکنان دولت، به دلیل اشتغال در مناطق عملیاتی و جنگی، پرداخت می‌شود.
این پرداخت به منظور جبران تأخیرها و مشکلات ایجاد شده به علت عملیات جنگی دفاع مقدس صورت می‌گیرد.
در ادامه، میزان و مبلغ حق فوق العاده مناطق جنگی نیز توضیح داده خواهد شد.

فوق العاده مناطق جنگی شامل چه کسانی می شود

مناطق جنگی، یکی از انواع خاص مناطق است که به دلیل وقوع درگیری‌ها در برخی مناطق کشور، در فرآیندهای عملیاتی و جنگی، حمایت مالی به افراد مشغول به کار در این مناطق ارائه می‌شود.
حق مناطق جنگی، از قبل از استعفای کارمندان دولتی یا اخراج آنها، پرداخت می‌شود.
افراد مستحق به این حق شامل کارمندان دولتی، نیروهای امنیتی و سایر افرادی هستند که در مناطق جنگی خدمت می‌کنند.
اما سوال مهمی که مطرح می‌شود، این است که چه کسانی مستحق دریافت حق مناطق جنگی هستند.

همچنانکه ذکر شد، ستاد کل نیروهای مسلح موظف است مناطق عملیاتی دفاع مقدس را به سازمان اداری و استخدامی اعلام کند.
به همین منظور، ستاد کل نیروهای مسلح از طریق ابلاغیه‌ای، مناطق عملیاتی دفاع مقدس را که تحت تصرف قرار گرفته و یا تحت بمباران و تیراندازی شدید قرار دارند و یا به دلایل ضد انقلاب یا درگیری‌های مداوم، دچار عقب‌ماندگی شده‌اند، مشخص می‌کند.
کارکنان استخدام شده در این مناطق، می‌توانند از حقوق و مزایای فوق‌العاده مناطق جنگی بهره‌مند شوند.

استان آذربایجان غربی که در شمال غربی ایران واقع شده است، دارای مناطق زیبا و دیدنی متعددی می‌باشد.
این استان به دلیل جاذبه‌های گردشگری فراوان در همه فصول سال، بازدیدکنندگان بسیاری را به خود جذب می‌کند.
یکی از مناطق دیدنی در استان آذربایجان غربی، شهر اشنویه است.
این شهر با آثار تاریخی و فرهنگی خاص خود، به یک مقصد گردشگری محبوب تبدیل شده است.
قدم زدن در کوچه‌های باروک شهر، بازدید از بازارهای سنتی و آشپزی اصیل منطقه، تجربه‌هایی هیجان انگیز و خاص را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.
در جنوب استان آذربایجان غربی نیز می‌توانیم به منطقه پیرانشهر اشاره کنیم.
این منطقه به لطف طبیعت بکر و دست نخورده‌اش، مورد توجه علاقمندان به طبیعت گردی و کوهنوردی قرار می‌گیرد.
کوه‌های سرسبز و درختان بلند این منطقه، مکانی مثال زدنی برای آرامش و استراحت از زندگی شلوغ شهری است.
سردشت نیز یکی از مناطق دیدنی در استان آذربایجان غربی است.
با آبشارهای زیبا، دره‌های سرسبز و چشم اندازهای دل‌نواز خود، این منطقه برای گردشگران علاقه‌مند به طبیعت و محیط‌زیست، بسیار جذاب است.
بنابراین، اگر قصد سفر به استان آذربایجان غربی را دارید، حتماً این مناطق را در نظر بگیرید تا مجموعه‌ای از تجربه‌های ماندگار را تجربه کنید.
از لحظه‌هایی پرشور در بازارهای سنتی تا آرامش و سکوتی در آغوش طبیعت، این مناطق، هر کسی را به خود جذب خواهند کرد.

استان کردستان، به وسعتی که شامل مناطق بانه، مریوان و سرآباد است، یکی از استان‌های ایران است.
این استان که در غرب کشور واقع شده، طبیعتی بسیار زیبا و چشم‌نواز دارد.
بافت تاریخی و فرهنگی منحصربه‌فرد استان کردستان، جاذبه‌ای برای گردشگران است.
مناظر طبیعی این منطقه، با کوهستان‌ها و رودخانه‌های زیبا، هر ساله از سراسر کشور و حتی خارج از کشور، گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.

استان کرمانشاه:

محدوده منطقه‌های اورامانات، پاوه، نوسود، باینگان، تازه‌آباد، ازگه، سرپل ذهاب، قصر شیرین؛

استان ایلام در غرب ایران واقع شده و شامل مناطق زیبا و دیدنی ایوان، ایلام، صالح آباد، ملکشاهی، مهران، دهلران و موسیان می‌باشد.
این مناطق با طبیعتی فراوان و مناظر خیره‌کننده، مقاصدی ایده‌آل برای گردشگران علاقه‌مند به استراحت و تماشا توسط خود هستند.
با سبک زندگی متنوع و فرهنگ منحصربه‌فرد، استان ایلام انتخاب بسیاری از مسافران است.
همچنین، با تنوع مذهبی و اقوامی که در این منطقه زندگی می‌کنند، تجربه‌ی فرهنگ و زندگی مشترکی نیز خواهید داشت.

استان خوزستان یکی از استان‌های زیبا و پرجاذبه ایران است.
این استان با وجود تنوع جغرافیایی و آب و هوای متناسب در طول سال، منطقه‌های فوق‌الذکر را در برمی‌گیرد.
اندیمشک با جنگل‌های خرما و تالاب‌های طبیعی، دزفول با جاذبه‌های تاریخی و باستانی، شوش با غارهای زیبا و قلعه‌های تاریخی، هفت تپه با فضای سبز و آبشارهای زیبا، سوسنگرد با مناظر بکر و گیاهان دارویی، بستان با مزارع نخیلات و باغ‌های میوه، حمیدیه با آثار تاریخی و مساجد قدیمی، هویزه با دریاچه طبیعی و مناظر شگفت‌انگیز، اهواز با پاوه‌ها و رودخانه‌های آبی، خرمشهر با ساحل‌های دل‌نشین و بندر زیبا، آبادان با مراتع خرما و صنعت نفت، شادگان با پارک‌ها و فضاهای سبز، اروند کنار با روستاهای سنتی و نماهای طبیعی، بندر امام خمینی با مراکز خرید و بازارهای محلی، ماهشهر با سواحل دل‌نشین و شهربازی‌های مجهز، هندیجان با آبشارهای زیبا و نمای عالی کوه‌ها؛ از جمله شهرها و مناطق زیبای خوزستان هستند.
با بازدید از این مناطق طبیعی فراموش نشدنی، می‌توانید لحظه‌های بی‌نظیری را در کنار خانواده و عزیزان خود به دست آورید.
اطلاعات بیشتر و شناخت بهتر در مورد هر کدام از مناطق با استفاده از تگای استان خوزستانمی‌توانید بیابید.
پس حتماً این سفر را در لیست آرزوهای خود قرار دهید و لحظاتی پرمعنا را در این استان شگفت‌انگیز تجربه کنید.

استان بوشهر محدوده‌ای را شامل بندرهای دیلم، گناوه، خارک و بوشهر می‌گردد.
استان بوشهر محدوده منطقه‌های بندر دیلم، بندر گناوه، بندر خارک و بندر بوشهر است.

قابل ذکر است که حقوق مناطق جنگی فقط به کارکنانی پرداخت می‌شود که در مناطق مذکور به کار مشغول هستند.
بنابراین، در صورت تغییر مکان کاری هر یک از نیروهای مختلف، از جمله نیروهای رسمی، آزمایشی، پیمانی و قراردادی به هر علتی مانند انتقال دائم یا موقت و ماموریت به مناطق دیگر کشور، قادر به دریافت این حقوق ویژه نخواهند بود.

برقراری مجدد حق فوق العاده مناطق جنگی

اخیراً بحث‌های فراوانی درباره "پرداخت حقوق فوق العاده برای مناطق جنگی" به وجود آمده است و نظرات متضادی از سوی شعب دیوان عدالت اداری عرضه شده است.
برخی شعب دیوان عدالت اداری به عنوان کارمندانی که در مناطق مذکور مشغول به کار بوده‌اند و صرفاً در دوران دفاع مقدس بودند، حقوق فوق العاده مناطق جنگی را اختصاص داده‌اند.
اما برخی شعب دیگر نیز بر این باورند که این حقوق برای کارمندان فعلی نیز قابل پرداخت است.

هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۴ مهر ماه ۱۴۰۱، موضوع زیر را مورد بررسی قرار داده است:کارکنانی که پس از دوران دفاع مقدس در مناطق جنگی و عملیاتی مشغول به کار هستند، به حق مناطق جنگی مستحق نیستند.
به همین دلیل، کارکنان مناطق مرزی و جنگی درخواست اعتراض خود را به دیوان عدالت اداری ارائه کرده‌اند.

در پایان، بر اساس دستور ریاست دیوان عدالت اداری، تشکیل مناطق جنگی فوق العاده مجدد، در جلسه تاریخ سوم آبان ماه هزار و چهارصد و یک مورد مجدداً بررسی قرار گرفت و حق مناطق جنگی فوق العاده، علاوه بر پرسنل خدماتی در طی دوره دفاع مقدس، برای کارکنانی که پس از دوران دفاع مقدس در مناطق جنگی و عملیاتی فعالیت داشته‌اند، قابل پرداخت است.

میزان فوق العاده مناطق جنگی چقدر است

با توجه به تصمیم دادگاه اداری وحدت رویه، در سال 1401، حکمی صادر شد که مناطق جنگی فوق‌العاده را دوباره برقرار کند.
کارکنانی که هم اکنون در مناطق جنگی و عملیاتی مشغول به کار هستند، قادر خواهند بود از این وضعیت فوق‌العاده برخوردار شوند.
اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چه میزانی از مناطق جنگی به عنوان فوق‌العاده تشخیص داده شده است؟

در پاسخ به سؤالی که می‌پرسد "چقدر حقوق مناطق جنگی است؟"، باید گفت که طبق قانون برنامه ششم توسعه، سازمان اداری و استخدامی کشور موظف است اعتبارات لازم برای پرداخت مبالغ فوق‌العاده مناطق جنگی را، براساس سقف مقرر در قانون مدیریت خدمات کشوری، تامین کند.

بر اساس این بند، مناطق با آب و هوای کمتر مساعد و کمتر توسعه یافته برای کارمندانی که در حوزه‌های تخصصی فعالیت می‌کنند و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا بالاتر هستند، امتیازی معادل 25 درصد از حقوق ثابت آن‌ها و برای سایر شغل‌ها امتیازی معادل 20 درصد از حقوق ثابت آنها قابل پرداخت خواهد بود.

مطابق با بخشنامه حقوق فوق العاده مناطق جنگی، در قسمت قراردادهای پرسنلی نیز، برای هر یک از کارکنان قراردادی، مبلغی به ازای هر امتیاز حقوق ثابت آنها به ترتیب تعلق می‌گیرد.
این مبلغ با ضریب ریالی سالانه حقوق کارکنان دولتی ضرب شده و به عنوان حقوق فوق العاده در قرارداد کار آنها در نظر گرفته خواهد شد.

بنابراین، پاسخ به این سؤال که میزان حقوق فوق العاده در مناطق جنگی چقدر است، نمی‌تواند به صورت دقیق مشخص شود.
اما بر اساس بند 1 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، حقوق فوق‌العاده جنگی نیروهای مسلح و کارمندان دولت محاسبه و پرداخت می‌شود.
این مبلغ و میزان بسته به تخصص و نیز مدرک تحصیلی کارمندان متفاوت خواهد بود.

افزایش حق مناطق جنگی

در خصوص "دستمزد ویژه مناطق جنگی و عملیاتی برای کارکنان دولتی و نیروهای مسلح"، دیوان عدالت اداری تصمیمی گرفته که به منظور اجرای یک سیاست یکپارچه، تمامی کارکنانی که در طول دوره دفاع مقدس در مناطق جنگی و عملیاتی خدمت کرده‌اند، همچنین کارکنانی که در حال حاضر در این مناطق مشغول به کار هستند، مستحق دریافت این دستمزد ویژه هستند.
با این تصمیم، تمام کارکنان مذکور می‌توانند از امتیازات و مزایای خاصی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده است، بهره‌مند شوند.
این اقدام به منظور ایجاد انگیزه بیشتر برای کارکنانی است که در محیط‌های پرخطر خدمت می‌کنند و نشان از قدردانی دولت و دیگر ارکان قدرت از تلاش‌های آن‌ها است.
لذا، این تصمیم سبب افزایش رضایتمندی و انگیزه کارکنان خدمات عمومی خواهد شد و میزان نگرانی و استرس آن‌ها را در محیط کار کاهش خواهد داد.

اما سؤالی در اینجا پیش می‌آید "آیا حق فوق‌العاده نواحی جنگی افزایش یافته است؟" .
در پاسخ به این سؤال، لازم است بگوییم که میزان فوق‌العاده نواحی جنگی، با توجه به بند 1 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری و همچنین، بخش‌نامه‌های مربوطه، مشخص می‌شود و افراد مشمول، با توجه به نرخ‌های ذکر شده در قانون مذکور و بخش‌نامه مربوط به آن، از حق فوق‌العاده نواحی جنگی بهره‌مند خواهند شد.

لذا میزان حق فوق العاده مناطق جنگی نیروهای مسلح و کارمندان نیز، براساس ماده قانونی و بخشنامه محاسبه و تاکنون افزایشی در مبلغ و میزان آن ایجاد نشده است.
همچنین میزان فوق العاده مناطق جنگی، بسته به حقوق و فوق العاده های دریافتی کارمندان دولت، متفاوت خواهد بود.

حق فوق العاده در مناطق جنگی و عملیاتی، یک نوع شغل فوق العاده است که به کارمندان دولتی که در این مناطق مشغول به کار هستند، تعلق می‌گیرد.
این مناطق توسط ستاد کل نیروهای مسلح تعیین شده است.
کارمندان رسمی، پیمانی و قراردادی از این حق فوق العاده به میزان مشخصی بهره‌مند خواهند شد.
البته، این حق فوق العاده تا زمانی تعلق می‌گیرد که انتقال کارمندان دولت به مناطق غیرجنگی انجام نشده باشد.