در قوانین حقوق مدنی، تعریف دقیقی از مفهوم حضانت وجود ندارد، اما با توجه به تبصره‌های مشروح در این قوانین، می‌توانیم بگوییم که حضانت به معنای مسئولیت و نگهداری از کودک است تا آن زمان که او از سن حضانت خارج شود. این وظیفه نگهداری و مسئولیت از سوی والدین به عهده گرفته می‌شود.

یکی از مسائل حیاتی وابسته به تربیت و نگهداری از فرزندان، مسأله حضانت و مراقبت از فرزندان پس از درگذشت پدر یا مادر یا هردوی والدین می باشد. قانون گذاران عزیز، به سخاوت خود تردیدی نکرده و درباره وضعیت حضانت و مراقبت از فرزندان پس از مرگ یکی یا هر دوی والدین، تصمیم گیری های قاطعی اتخاذ کرده اند.

میخواهیم در این مقاله، به بررسی مسئله "حضانت فرزند پس از فوت پدر و مادر" بپردازیم و نکاتی را در خصوص مسئله "حضانت فرزند پس از فوت والدین"، ارائه دهیم. برای ادامه، همراه ما باشید.

حضانت فرزند بعد از فوت پدر

حضانت فرزند از جمله تکالیف والدین و حقوق هر کودک است. قانونگذار در خصوص حضانت فرزندان پس از طلاق، پس از در نظر گرفتن وضعیت زنده بودن هر دوی آن‌ها، مسئولیت را تعیین کرده است. این موضوع به قدر زیادی اهمیت دارد که در قوانین مدنی، بندهایی به مسئله حضانت فرزند پس از فوت پدر و مادر اختصاص یافته است.

یکی از مسائل مهمی که زنان بعد از درگذشت همسران خود با آن روبرو می‌شوند، مساله حضانت فرزندان است. در مورد حضانت فرزندان پس از فوت پدر، باید به ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی مراجعه کرد. این ماده تعریف می‌کند: «در صورت فوت یکی از والدین، حضانت طفل با والدینی که هنوز زنده است خواهد بود، به‌طوری که اگر والدین مرده، پدر بوده و برای حضانت فرزند خود شخص ناظری مشخص کرده باشد.» متن نهایی: یکی از مسائل مهمی که زنان بعد از درگذشت همسران خود با آن مواجه می‌شوند، مساله حضانت فرزندان است. در خصوص حضانت فرزندان بعد از فوت پدر، باید به ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی مراجعه نمود. ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی، اشعار می‌دارد: 'در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل، با آن که زنده است خواهد بود؛ هر چند متوفی، پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد'.

البته، یک قانون نیز وجود دارد که در مواردی بعد از فوت پدر کودک، مادر نباید دارای کفایت اخلاقی برای پذیرفتن حضانت باشد. در این صورت، دادگاه می‌تواند با توجه به درخواست خانواده‌های نزدیک کودک، درباره حضانت تصمیم مناسبی بگیرد و ممکن است حق حضانت از مادر سلب شود.

حضانت فرزند بعد از فوت مادر

حضانت به معنای سرپرستی و مراقبت است و بعد از تولد فرزند، در صورتی که هر دوی والدین هنوز زنده باشند، این وظیفه بر عهده آنها قرار می‌گیرد و تا زمانی که کودک به سن حضانت نرسد و به سن 18 سالگی برسد، از او مراقبت می‌کنند. اما گاهی اوقات به دلایلی یکی از والدین، معمولاً مادر، درگذشت می‌کند و نمی‌تواند برای فرزند خود حضانت کند. قبلاً درباره حضانت پس از فوت پدر توضیح داده شد و در اینجا نیز قصد داریم درباره حضانت پس از فوت مادر صحبت کنیم.

حضانت فرزند بعد از فوت والدین

در اجزای قبلی، در مورد مسئله حضانت فرزند پس از فوت پدر و همچنین حضانت فرزند پس از فوت مادر صحبت کردیم و توضیح دادیم که پس از درگذشت هر کدام از والدین، حضانت فرزند به دیگر والد منتقل می‌شود، مگر اینکه به دلایلی مانند ناصلاحی والد، دادگاه بر اساس درخواستی از سوی خانواده فرزند، تصمیم به لغو حضانت از طرف آن والد بگیرد. در اینجا، با مرور موضوع حضانت فرزندان پس از فوت والدین سر و کار داشته باشیم.

در صورتی که پدر یا جد پدری در زمان زنده بودن خود، خلاف وارثان شرعی باشد، یک وصی میتواند وظیفه تولید مراقبت از فرزندان را بر عهده بگیرد. این وصی میتواند در صورت فوت پدر یا جد پدری، نسبت به مراقبت و آموزش اقدام کند. در صورتی که وصی مشخص نشده باشد، مراقبت از فرزندان توسط دادگاه و با توجه به نیازها و علاقه‌های خانواده‌های طبقه برادران و خواهران آنان پیش برده میشود.