جرم قذف چیست و مجازات آن

توهین و افترا به دیگران برای انجام اعمالی که علناً مخالفت با اصول زندگی شرافتمندانه، مانند زنا و لواط، علاوه بر نااخلاقی بودن، قانوناً نیز تلقی می‌شود و شخصی که به دیگران افترا می‌زند، طبق قوانین جزای اسلامی می‌تواند مورد پیگرد قرار گیرد.

در این باره می‌توانیم به موضوع "قذف" و "مجازات قانونی آن" بپردازیم.
قذف، به عنوان یک جرم، در قانون مجازات اسلامی تعریف شده است و شرایط قانونی آن نیز مشخص شده است.
قانون برای این جرم مجازات خاصی تعیین کرده است.
به طور خلاصه، می‌توان قذف را به عنوان اتهام دادن به کسی در امور زنا و لواط تعریف کرد.
در این مقاله، بررسی می‌کنیم که جرم قذف چیست و چه مجازاتی برای آن در نظام قانونی وجود دارد.

در این زمینه، ابتدا به تحلیل مفهوم "توهین جرمی" و سپس به بررسی "مجازات توهین" یا به عبارتی "حد توهین" خواهیم پرداخت.
سپس روش‌های "شکایت از توهین جرمی" و "روش مقابله با توهین" را بررسی خواهیم کرد.
این اطلاعات به صورت جمع‌بندی در اختیارتان قرار خواهد گرفت.

معنی جرم قذف چیست

در ابتدا نیاز است ماده 245 قانون مجازات اسلامی را بررسی کنیم تا معنای جرم قذف و توصیف کنیم که بر اساس این ماده، قذف به معنای اتهام زنا یا لواط به شخص دیگر است، حتی اگر آن شخص در حال حاضر فوت کرده باشد.
بنابراین، هرگاه شخصی با استفاده از هرگونه بیان و اظهاراتی، به شخص دیگر اتهام زنا یا لواط وارد کند، جرم قذف مورد تشدید قرار خواهد گرفت.

علاوه بر این، گاهی اوقات افراد عامل قذف را به صورت مستقیم بیان می‌کنند، اما گاهی نیز به صورت غیر مستقیم آنرا انجام می‌دهند؛ به طور مثال به فردی می‌گویند که "تو واقعاً همان کسی نیستی که برنامه زیبایی خاصی داشته ای" و یا به فرزند خود می‌گویند "تو همان کسی نیستی که من ازت انتظار داشتم".
در چنین مواردی، قذف به مادر شخص مورد قذف توجه وارد شده است و او را به جرم زنا به سمت تهمت متهم ساخته‌اند.

تمامی شرایط لازم برای محکومیت افراد متهم به جرم قذف در قوانین جرم شناسی اسلامی آمده است.
قانون اسلامی بیان می‌کند که قذف برای شناسایی جرم باید بدون ابهام و به صورت صریح باشد.
فرد متهم به این جرم باید از معنای لفظی که استفاده شده است آگاهی داشته و واقعاً قصد داشته باشد که آن لفظ را به دیگری نسبت دهد.
هرچند شخصی که به او تهمت زنا یا لواط وارد شود، ممکن است از معنای دقیق لفظ مطلع نباشد.

گفتنی است که هرگاه شخصی به قصد اتهام زنا یا لواط به فرد دیگری، الفاظی را به کار ببرد که صراحتا به زنا یا لواط اشاره نکند ولی معنای این الفاظ، اتهام زنا یا لواط به اشخاص دیگری مانند همسر، پدر، مادر، خواهر یا برادر مخاطب باشد، آن شخص به جرم افترا می‌شود و به حد قذف محکوم می‌شود.
اما اگر مخاطب اصلی از این اقدام آزار دیده باشد، می‌تواند به خاطر توهین، از او شکایت کند.

نکته‌ای بسیار مهم درباره جرم قذف وجود دارد که باید به آن توجه کنیم.
تهمت رابطه نامشروع تنها در صورتی می‌تواند به جرم قذف منجر شود که شامل زنا یا لواط باشد.
زنا به معنای ورود اعضای تناسلی مرد به اعضای تناسلی زن تا حدی مشابه ختانه باشد.
همچنین، لواط به معنای ورود اعضای تناسلی مرد به فضای دُبُر یا پشت دیگر مردان است.
بنابراین، اگر تهمت تنها مربوط به رابطه نامشروع غیر از زنا یا لواط باشد، جرم قذف محقق نخواهد شد.

مجازات حد قذف

در بخش قبل، به بررسی یک موضوع مهم پرداخته شد.
این موضوع مربوط به "جرم قذف" است که دارای معنی و اهمیتی است.
همانطور که در توضیح داده شد، "قذف" یا تهمت زدن به دیگران برای انجام رابطه جنسی خارج از ازدواج یا لواط در قانون اسلامی به عنوان یک جرم محسوب می‌شود.
برای این جرم، جریمه‌ها و مجازات‌هایی در نظام قضایی تعیین شده است.
به همین دلیل، در این قسمت، سعی می‌کنیم به بررسی "مجازات جرم قذف" بپردازیم و همچنین حداکثر جریمه مخصوص به این جرم را توضیح دهیم.

شروع کار با این نکته حائز اهمیت است که جرم قذف یک نوع مجازات حدی است.
مجازات حدی که به معنای مجازاتی است که در شرع مشخص شده و قاضی ارتباطی با آن ندارد، قاضی را وادار می‌کند تا در صورت برقراری شرایط، مجازات مصوب در شرع و به تبع آن در قانون را به طور عینی برای فرد متخلف اعمال کند.

"تحقیر یا مجازات افترا در ماده ۲۵۰ قانون جزای اسلامی تبیین شده است.
طبق این ماده، 'تحقیر ۸۰ ضربه شلاق است'.
البته اجرای تحقیر برای مرتکب، براساس شرایطی که در قانون جزای اسلامی ذکر شده است، صورت می‌پذیرد.
این شرایط به شرح زیر است:"

قانون قذف (اطاعت و توطئه) در صورتی که فرد اعتقاد داشته باشد شخص مذموم در حالی که بالغ، عاقل، مسلمان، معین و بدون نشانه‌های ظاهری زنا یا لواط را انجام می‌دهد، ایشان را قذف کند، به مجازاتی حدی که هشتاد ضربه شلاق است خواهد رسید.
به عبارتی دیگر، اگر قذف اتفاق بیفتد در مورد یک کودک نابالغ یا اگر شخص واقعیتاً زنا یا لواط را انجام دهد، مجازات حد قذف اعمال نخواهد شد.

حقیقت این است که اگر کسی که متهم به بی تشرّفی، دیوانه، غیر مسلمان یا یک گروه نامشخص است، همچنان توهین کننده نباشد، به جای توهین محکوم به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق در دسته شش جزای شلاقتعزیری می‌شود.
اما توهین به فرد مظهر زنا یا لواط هیچ مجازاتی ندارد.

در صورتی که فردی به فرد دیگری تهمتی زند که انجام آن باعث مجازات قانونی، مانند جرم زنا یا لواطی، نمی‌شود، مثلاً در صورت وقوع زنا به‌صورت اکراه یا زنا در صورت عدم بلوغ، مجازات حد قذف یعنی ۸۰ ضربه شلاق تعلق نمی‌گیرد، بلکه تنها به یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری محکوم خواهد شد.

به ازای هر نوع افترا یا توهینی که پدر یا جد پدری، فرزند یا نوه به همدیگر اعمال کنند، مجازات آنها شامل حبس تعزیری برای مدت ۳۱ تا ۷۴ روز و ضربه‌های شلاق بین ۳۱ تا ۷۴ ضربه است و این مجازات به صورت قطعی اجرا می‌شود.

اگر دو نفر یکدیگر را مورد اتهام و نقض قوانین قرار دهند، تنبیه آن‌ها نسبت به هم باشد یا تفاوت داشته باشد اهمیتی ندارد.
در هر صورت، تکلیف تنبیه برای هر دو نفر کنسل می‌شود و به جای آن، آن‌ها به شلاق‌زنی با تعداد ضرباتی بین ۳۱ تا ۷۴ محکوم خواهند شد.

اگر توسط شهادت یا دانسته قاضی ثابت شود که فردی به اندازه کافی زنا یا لواط را به او رسانده است و یا اگر شخص متهم از این اتهام اطلاع داشته و این را تصدیق کند، اجرای حکم توهین قابل انجام نخواهد بود و متهم تحت تأثیر تنبیه توهین قرار نمی‌گیرد.

در صورتی که فردی قبلاً سه بار به شدت و با خشونت کینه‌آمیز دیگری را مورد هجوم و تهمت قرار داده باشد و به تحمل عواقب قانونی برای این عمل مجازات شده باشد، در صورت تکرار بار چهارم، محکوم به اعدام خواهد شد.

همچنین، در صورتی که یک فرد دیگر به طور علنی وارداتی مخالف با نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله) داشته باشد و یا اظهاراتی ناسزا درباره ائمه معصومین (علیهم السلام) و یا حضرت زهرا (سلام الله علیها) نماید، مجازات قانونی اعدام بر او اجرا خواهد شد.

نحوه شکایت از جرم قذف

در قسمت قبل، مفهوم مفصل حد قذف را بررسی نمودیم، اما نکته مهمی که در خصوص اعمال مجازات جرم قذف وجود دارد این است که این جرم یکی از انواع جرایم قابل گذشت است.
با تعبیر جرایم قابل گذشت، منظور جرایمی است که رسیدگی به آنها تنها با شکایت شاکی آغاز می شود و هنگامی که شاکی از اقامه دعوی منصرف شود و به طور واقعی متهم را بخشش دهد، رسیدگی به جرم و شکایت متوقف خواهد شد.

بر اساس بند ۲۵۵ قانون مجازات اسلامی، حق قذف حقی است که به افراد مربوط می‌شود، و اجرای مجازات قانونی در قبال افرادی که قذف کرده‌اند، به شرطی انجام می‌شود که شاکی آن را تقاضا کند.
در صورتی که فرد مقذوف در هر مرحله از شکایت خود عبور کند، رسیدگی به جرم قذف و اجرای مجازات قذف متوقف خواهد شد.

برای شکایت از دفاع قذف، شاکی می‌تواند به یکی از دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه کند و بعد از ثبت نام در سامانه ثنا، موضوع خود را در مورد جرم انتشار ادعای ناروا مطرح کند.
در صورت شکایت از دفاع قذف، باید ادله کافی مبنی بر این جرم ارائه شود.
اثبات جرم قذف می‌تواند با بهره‌گیری از شهادت شهود یا اعتراف متهم انجام شود.

مطابق با منصوبه، در صورتی که شاکی در هر مرحله از تعقیب، رسیدگی و اجرای حکم گذشت کند، رسیدگی و اجرای مجازات جرم قذف متوقف خواهد شد.
اما اگر حد قذف به اجرا در نیامده باشد و مقذوف هم گذشت نکرده باشد، این حق به ورثه او (به جز همسرش) منتقل می‌شود و هر یک از ورثه او می‌توانند به شکایت از جرم قذف مراجعه کنند.

نحوه رسیدگی به جرم قذف

قبل از اینکه به توصیف نحوه شکایت از جرم قذف بپردازیم، لازم است بدانید که شما می‌توانید این شکایت را به صورت الکترونیکی از طریق سامانه ثنا انجام داده و یا به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایید.
منتهی بهتر است بعد از طرح شکایت و ارائه شواهد و مدارک مورد نیاز، شکواییه یا شکایت خود را به دادسرا ارجاع دهید.

دادسرا به پیگیری اولیه این جرم می‌پردازد و در صورتی که اسناد و مدارک و شواهد ارائه شده توسط شاکی درباره جرم قذف، به نظر مقامات دادسرا کافی باشند، قرار می‌شود متهم را جلب به دادرسی و مرتکب را به مجرمیت متهم کند.
در این صورت، قاضی دادگاه مسئول بررسی جرم خواهد بود.

در صورتی که دلایل کافی برای اثبات "جرم قذف" موجود نباشد، دادسرا قرار منع تعقیب را صادر می‌کند.
در این حالت، شاکی می‌تواند ظرف 20 روز اعتراض خود را به دادگاه کیفری ارائه دهد.
در صورت پذیرفته شدن اعتراض، دادگاه کیفری، جرم قذف را مورد بررسی قرار داده و در صورت اثبات جرم، مجرم را محکوم و مجازات قانونی یا حد قذف را اعمال می‌کند.
در نهایت، حکم دادگاه به اجرا در می‌آید.