پرداخت نفقه زن از جمله وظایفی است که مرد باید به عهده بگیرد و شامل مصارفی چون خوراک، پوشاک، مسکن، اسباب و اثاثیه، و هزینه های بهداشت و درمان می‌شود. اما در جامعه ما، این رسم متداول شده که تهیه وسایل و لوازم مورد نیاز برای زندگی مشترک یا به عبارت دیگر "جهیزیه" را وظیفه زن در نظر می‌گیرند و خانواده عروس، قبل از ازدواج و مراسم عروسی، این تهیه‌ها را انجام می‌دهند.

با توجه به قوانین مربوط، زن مسئولیتی در تهیه وسایل مشترک زندگی ندارد. به همین دلیل، اگر زن اقدام به تهیه وسایلی کند، او مالکیت آن‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و در صورت تصمیم به جدایی، می‌تواند جهیزیه خود را برداشت کند. اما اگر مرد امتناع کند وسایل را به زن برگرداند و به فروش آن‌ها بپردازد، با جرم فروش جهیزیه مواجه خواهد شد که مجازات سنگینی دارد. با این حال، به دلیل خاص بودن شرایط انجام این جرم، ضروری است که از جزئیات آن با خبر باشیم.

در این مقاله قصد داریم به پرسش آیا مرد می‌تواند جهیزیه زن را ببرد و آیا این کار یک سرقت و جرم است یا خیر، پاسخ دهیم. همچنین درباره جرم فروش جهیزیه توسط مرد و مجازات آن توضیحاتی ارائه می‌دهیم و نحوه شکایت و رسیدگی به این جرم برای صدور حکم مجازات فروختن جهیزیه توسط شوهر را توضیح می‌دهیم.

آیا مرد میتواند جهیزیه زن را ببرد

علیرغم اینکه قانونگذار تکلیف تهیه اسباب و ملحقات خانه را بر عهده مردان می‌داند، در فرهنگ کشور ما، زنان و خانواده‌های آن‌ها معمولاً مسئولیت تهیه اسباب و تجهیزات خانه یا همان جهیزیه را برعهده می‌گیرند. علاوه بر این، عمده وسایل برای شروع زندگی مشترک نیز توسط زنان تأمین می‌شود و مردان تنها برخی اقلام مثل فرش و مبلمان را خریداری می‌کنند. البته تهیه این اقلام نیز بستگی دارد به توافق‌های بین طرفین.

با توجه به اینکه زنان در وظایف خاص خانگی شامل تهیه جهیزیه نیستند و به عنوان مثال، اقلامی همچون جهازها به خانه شوهر منتقل می شوند، چنین سؤالی مطرح میشود که آیا مردان مجازند جهیزیه زن خود را ببرند یا خیر و آیا این اقدام از طرف زناشویی به عنوان سرقت محسوب میشود؟ اینجا در این قسمت از مقاله به پاسخ دادن به قسمت اول این سؤال میپردازیم و سپس در بخش بعدی، قسمت دوم این سؤال را تحلیل میکنیم.

به سؤال "آیا مرد می‌تواند جهیزیه زن را بدهد؟" پاسخ داده می‌شود. در شرایطی که مرد هیچ یک از اقلام جهیزیه را تهیه نکرده است یا حتی تهیه کرده اما ذیل سیاهه جهیزیه زن قرار دارد و توان اثبات خرید آن‌ها را ندارد، قانوناً او حق برداشت جهیزیه زن را ندارد زیرا این اقلام متعلق به او نیستند. بنابراین، مرد نمی‌تواند جهیزیه زن را بدهد.

آیا عدم استرداد جهیزیه و بردن وسایل منزل توسط زوج جرم سرقت است

یکی از سؤالات متداول درباره جهیزیه که اغلب به وجود می آید، در صورت وقوع اختلاف و جدایی بین زوجین، آیا عدم بازگشت جهیزیه و انتقال اموال خانه توسط همسر، به عنوان یک جرم سرقت محسوب می شود؟ به عبارت دیگر، آیا عدم بازگشت جهیزیه زن توسط همسر و انتقال مایحتاج خانه مورد اقدام قرار می گیرد؟

همگون اشاره گردد که در دعاوی خانوادگی، و به‌ویژه در اموری همچون استرداد جهیزیه یا جابجایی وسایل منزل، زنان و مردان معمولاً به دلیل سرقت یا خیانت در امانت متهم نمی‌شوند، مگر اینکه به موجب اظهارنامه‌ اموالی را برای دیگری امانت داده باشند و اموال مربوطه آسیب ببیند. در چنین مواردی، قضات رای لازم برای زن یا مرد را صادر نمی‌کنند.

حقیقت آنکه در دنیای زناشویی هر چه باشد، زوجین باید مواظب باشند و به یاد داشته باشند که همیشه اینجور نیست و در برخی موارد، قضات حکم خیانت به اموال مَمیز نمی‌کنند. در این حالت، زن یا مرد می‌توانند با ارائهٔ اظهارنامه‌ای که نشان دهد که اموال خود را به فرد دیگری امانت داده‌اند، از رای سرقت یا خیانت در امانت مصون شوند.

بنابراین، به سؤال درباره بردن اسباب منزل توسط مرد و جابجایی جهیزیه زن پاسخ داده شود، نکته قابل توجهی وجود دارد. بهتر است که برای اجرای این کار، مرد تا جای ممکن خود را از جابجایی و بردن اسباب منزل و جهیزیه زن باز دارد، مگر اینکه بتواند مالکیت مورد نیاز برای این اشیاء را اثبات کند و آن ها را قبل یا بعد از شروع زندگی مشترک با پول خود خریده باشد.

جرم فروش جهیزیه توسط مرد

تحت عنوان "جرم فروش جهیزیه توسط مرد چیست؟" برای پاسخ به این سؤال باید در ابتدا بیان کنیم که وقتی یک دختر برای آغاز زندگی مشترک خود جهیزیه تهیه می‌کند، او صاحب این جهیزیه است و مرد فقط اجازه استفاده از این وسایل را دارد و هیچگونه حق فروش آنها را ندارد. بنابراین، اگر مرد این جهیزیه را بفروشد، جرمی را ارتکاب کرده است.

اگر زنی بدون اجازه مرد، اقلامی که در حالت جهیزیه آماده شده است را بفروشد، این کار را تخلفی قانونی تلقی می‌کند و مرد به این خاطر متهم می‌شود. در نتیجه، زن می‌تواند از مرد به صورت قانونی در دادگاه‌های کیفری شکایت کند. این مسئله بر این اساس پیش می‌آید که زن باید شکایت خود را به چه وسیله‌ای و در چه مبنا ثبت کند.

ممکن است اینکه زنی به مردی اموال خود را باور کند و سپس مرد بهشتی این اموال را فروخته، مورد اتهام قرار گرفتن خیانت در امانت بحساب آید، می‌تواند وجود داشته باشد. اما باید توجه داشت که این شرایط فقط در مواردی مصداق خواهد داشت که زن، از طریق اظهارنامه یا پیامک، به مرد اجازه می‌دهد تا اموال خود را نگاه دارد و پس از آن مرد اموال را فروخته و سود حاصله را بدست آورده باشد. در غیر اینصورت، استفاده از عنوان "خیانت در امانت" به نظر درستی نخواهد رسید.

عدم رعایت این اصل، در صورتی که زن اقدام به فروش مال غیر شرعی نماید، به نتایجی نامطلوب خواهد انجامید؛ زیرا فروش مال غیرشرعی به معنای انتقال مالکیت یک فرد از دارایی‌های دیگری به یک شخص ثالث بدون اجازه و موافقت مالک است و به زمانی اشاره دارد که فرد یک مالی را بدون اجازه مالک آن به فروش می‌رساند.

مجازات جرم فروش جهیزیه توسط مرد

در برخی از موارد، به دنبال بروز اختلافات خانوادگی، آقایان به جای انتقال و حمل جهیزیه زن، قصد فروش آن را دارند. این موضوع منجر به پیش آمدن سوالی می شود که با توجه به عدم مالکیت مرد بر جهیزیه، آیا فروش جهیزیه توسط شوهر مجاز است؟

برای رسیدگی به تخلف فروش جهیزیه توسط شوهر، باید به قانون مجازات اسلامی مراجعه کرده و جرم فروش مال غیر را مورد بررسی قرار داد. فروش جهیزیه زن توسط شوهر، از ارکان جرم فروش مال غیر تلقی می‌شود و اگر مرد بدون اذن زن تخلف فروش جهیزیه را مرتکب شود، به مجازات این جرم، یعنی فروش مال غیر، محکوم خواهد شد.

مجازات تجارت غیرمجاز جهیزیه بدون اجازه زن، در صورتی که عمل فروش بدون مالکیت کالا را شامل نشود، بازدانده مبلغ دریافتی و محکومیت به حبس از یک تا هفت سال را به همراه دارد. برای اجرای این مجازات‌ها، بانوی متجاوز باید با داشتن سند اثبات مالکیت کالاها یا فاکتور خرید، قانعیت خود را نسبت به مالکیت بر همان وسایل در دادگاه اثبات و همچنین اثبات کند که عمل فروش بدون اجازه زن انجام شده است.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم فروش جهیزیه توسط مرد

پس از توضیحاتی درباره "مجازات فروش جهیزیه توسط شوهر" در این قسمت از مقاله، قصد داریم در مورد روش‌های شکایت و رسیدگی به "جرم فروش جهیزیه توسط مرد" بحث کنیم و بیان کنیم که چه اقداماتی باید زن در چنین شرایطی انجام دهد و چگونه مراحل رسیدگی برگزار می‌شود.

در آغاز، فرد باید به صورت حضوری یا از طریق اینترنت به وبسایت sana.adliran.ir مراجعه کند و در سامانه ثنا ثبت نام کند تا بتواند هویت خود را تایید کند و حساب کاربری ثنای خود را ایجاد کند.