در عصر حاضر، با پراکنده شدن استفاده از فضای مجازی توسط اقشار مختلف جامعه، برخی از جرایم که قبلاً امکان ارتکاب آن‌ها وجود نداشته است، به راحتی از طریق شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای مختلفی همچون تلگرام، واتساپ یا اینستاگرام انجام می‌شوند.
از جمله این جرایم می‌توان به انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی اشاره کرد که بر اساس آن، فردی اقدام به ارسال تصاویر مستهجن و مبتذل یا انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی می‌نماید.

تبلیغ و انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی در قانون به عنوان جرم تلقی می‌شود.
بعضی از افراد سوال مطرح می‌کنند که آیا ارسال عکس به نامحرم نیز یک جرم است؟ اگر ارسال تصویر به نامحرم جرم باشد، چه تنبیهاتی وجود دارد و چگونه می‌توان برای ارسال تصاویر به نامحرم شکایت کرد و در این امر رسیدگی شود؟

برای پاسخ دادن به این سؤالات، در ادامه به شرح جرم ارسال عکس خود برای فردی که مجاز نیست (نامحرم) و مجازات مربوط به این جرم خواهیم پرداخت.
سپس نحوه‌ی ارائه شکایت در قبال ارسال عکس برای نامحرم و روند رسیدگی به این جرم را بررسی می‌کنیم.

جرم فرستادن عکس خود برای نامحرم

با توسعه روزافزون دنیای مجازی و فعالیت گسترده اقشار مختلف جامعه، شبکه‌های اجتماعی متنوعی نظیر تلگرام، واتساپ و اینستاگرام به منظور به اشتراک گذاری تصاویر با دیگران و مشاهده تصاویر افراد دیگر به کار گرفته می‌شوند.
بدون شک، ممکن است در برخی موارد، جرایمی مرتبط با سوءاستفاده از این نرم‌افزارها و انتشار تصاویر خصوصی یا فیلم در فضای مجازی رخ دهد.

با این وجود، در برخی موارد، افراد به طور خودجوش تصاویر خود را برای افرادی که آنها را نمی شناسند و یا برای افرادی که به عنوان نامعلوم شناخته می‌شوند، به خواست خود ارسال می‌کنند.
در این باره سوالی مطرح می‌شود که آیا ارسال تصاویر خود به افراد نامحرم، جرم محسوب می‌شود؟ آیا اگر فردی تصاویر خود را در فضای مجازی برای افراد نامحرم قابل مشاهده قرار دهد، مجرم و قابل مجازات است؟ برای پاسخ به این سوال، باید احتمالات مختلفی را در نظر گرفت.
لازم به ذکر است که در مقاله "رابطه با نامحرم و بررسی حقوقی آن"، به طور کامل رابطه با نامحرم و فروض‌های مختلف آن توضیح داده شده است.

گاهی ارسال عکس یا انتشار تصاویر در فضای مجازی نیازمند رعایت اصولی است که جایی نباید عکس منتشر شده هیچگونه مشکل شرعی ایجاد کند.
در واقع، تصویر ارسالی نباید به عنوان تصاویر مستهجن تلقی شده و جرم انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی به آن تعلق گیرد.
در چنین شرایطی، ارسال تصاویر در فضای مجازی یا ارسال عکس برای اشخاص غیرمحرم به هیچ عنوان مجرمانه نیست.

در برابر آن، گاهی اوقات تصاویری که برای دیگران ارسال می‌شود یا در فضای مجازی منتشر می‌شود، به عنوان تصاویر نامناسب ارزیابی می‌شوند.
این تصاویر به تصاویری از اندام‌های جنسی فرد یا تصاویری برهنه اشاره دارند و همچنین شامل تصاویری است که نشان‌دهنده فعالیت جنسی است.
در این زمینه، تفاوتی ندارد که آیا تصاویر ارسال شده متعلق به خود فرد باشد یا از سوی دیگری ارسال شود.

هرگاه تصاویر غیرمناسب در فضای مجازی منتشر شود، این بر اساس قانون جرم قابل تعقیب است.
بنابراین، اگر تصاویر نامناسب برای ناشناسان ارسال شود یا به شکلی توهین آمیز در فضای مجازی منتشر گردد، در اسناد قانون جرایم رایانه‌ای می‌توان فرد ارسال کننده یا منتشر کننده را به عنوان یک جنایتکار محسوب نمود و به بررسی جنایت انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی پرداخت.

علاوه بر این، ارسال تصاویر برای اشخاص ناشناخته، همچنین تصاویر نامناسب در فضای مجازی، به جرم محسوب می‌شود.
این عمل می‌تواند نشانه ارتکاب رابطه‌ی نامشروع باشد، حتی اگر تصاویر مستهجن نباشند.
ارتباطی که بین مرد و زنی که به ازدواج تمایل ندارند وجود دارد، به عنوان یک ارتباط نامشروع در نظر گرفته می‌شود.

با استفاده از نرم افزارهای الکترونیکی مانند واتساپ و تلگرام، رابطه نامشروع در فضای مجازی می‌تواند شکل گیرد.
اما باید توجه داشت که این عمل به عنوان یک جرم در نظام قانونی شناخته شده است.
به همین دلیل پیشنهاد می‌شود تا جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، مقاله مرجع زیر را مرور فرمایید.
برای مشاهده مقاله به این صورت که رابطه نامشروع در فضای مجازی و با استفاده از نرم افزارهای الکترونیکی همچون واتساپ و تلگرام صورت گرفته باشد، لطفاً اینجا کلیک کنید.

مجازات جرم فرستادن عکس خود برای نامحرم

تبادل عکس با اشخاص غریبه و پخش تصاویر نامناسب در فضای مجازی

همانطور که در بخش قبل بحث شد، ارسال عکس به اشخاص ناشناخته ممکن است تحت شرایطی مجرمانه باشد و این شرایط به زمانی ارتباط دارند که به رابطه غیرقانونی با شخصی درگیر شوید و یا تصاویر نامناسب را در فضای مجازی منتشر کنید.
اما سوالی که در اینجا پیش می‌آید، این است که چه پیامدهایی برای ارسال عکس به اشخاص ناشناخته و پخش تصاویر نامناسب در فضای مجازی پیش بینی شده است؟ در قسمت بعد نیز به بررسی نحوه شکایت و رسیدگی به این جرم پرداخته خواهد شد.

در این خصوص باید توجه داشت که اگر ارسال عکس برای نامحرم یا انتشار آنها به صورت عمومی، شامل تصاویر و عکس‌های نامناسب (مستهجن یا مبتذل) باشد، تحت قوانین جرایم رایانه‌ای قرار می‌گیرد.
بر اساس بخش چهارم این قانون، مجازات جرم انتشار تصاویر مستهجن به این صورت بیان شده است:ارسال عکس برای نامحرم یا انتشار اش، به صورت عمومی، شامل تصاویر و عکس‌های مستهجن یا مبتذل، تابع قوانین جرایم رایانه‌ای است.

هر شخصی که از طریق سیستم‌های کامپیوتری، ارتباطات یا وسایل انتقال داده، محتوای نامناسب را منتشر، توزیع یا معامله نماید، یا به منظور تجارت غیرقانونی یا بروز فساد، تولید، ذخیره یا نگهداری نماید، به مجازات حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جریمهٔ مالی از پنج میلیون تا چهل میلیون ریال یا هر دو محکوم خواهد شد.

برای توضیح، لازم به ذکر است که بر اساس تبصره‌های یک و چهار این ماده، "محتواها و آثاری که صحنه‌ها و تصاویر نازیبا را دارا باشند، به عنوان آثار بی‌ارزش شمرده می‌شوند" اما "محتواهای مستهجن به تصویر، صدا یا متن واقعی یا غیر واقعی یا متنی اطلاق می‌شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا نمایش اعضای تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است".

بر اساس تبصره ۱ این ماده، در صورتی که یک شخص، تصاویری با ماهیت مبتذل ارسال یا منتشر کند، ممکن است به یکی از مجازات‌های حبس یا جریمه مالی محکوم شود.
اما به طور مشابه، بر اساس تبصره ۲ این ماده، اگر محتواهای مستهجن تنها به کمتر از ده نفر ارسال شده باشند، فرد متخلف ممکن است به یک جریمه مالی بین یک میلیون تا پنج میلیون ریال محکوم شود.
این مجازات، به جز مجازات هتک حیثیت در فضای مجازی اعمال می‌شود.

مجازات انتشار تصاویر نامناسب توسط افرادی که این کار را حرفه خود قرار داده باشند نیز مطابق با تبصره ۳ این قانون به عنوان جرم شناخته می‌شود.
بر اساس این تبصره، اگر فرد متخلف این دستورالعمل را به صورت حرفه‌ای یا سازمان‌یافته اجرا کند و به عنوان مفسد فی الارض شناخته نشود، به حکم حداکثر تعیین شده در ماده ۱۴ محکوم خواهد شد.

لطفا توجه داشته باشید که در برخی موارد، انتشار تصاویر نامناسب برای افراد غیرمجاز قابل تعقیب و مجازات است.
در چنین مواردی، اگر اثبات ارتباط غیرقانونی از طریق فضای مجازی توسط شاکی انجام شود، ممکن است هر دو طرف درگیر در ارتباط غیرقانونی به جرم و مجازات ارتباط غیرقانونی محکوم شوند.
مجازات ارتباط غیرقانونی بر اساس قانون مجازات اسلامی شامل شلاق تا ۹۹ضربه است.
تعداد ضربه ها توسط قاضی بر اساس شرایط پرونده تعیین خواهد شد.

نحوه شکایت جرم فرستادن عکس خود برای نامحرم

قبلاً در بخش‌های قبل دربارهٔ جرم ارسال عکس برای نامحرم و تنبیه انتشار تصاویر در فضای مجازی صحبت کرده‌ایم.
به منظور تکمیل این مطالب، باید نحوه‌ی انجام شکایت از جرم ارسال عکس به نامحرم را نیز توضیح دهیم.

در توضیح این موضوع مهم است که فرستادن عکس‌های شخصی به اشخاص ناشناس ممکن است تحت برخی شرایط مجرمانه تلقی شود.
به طور کلی، ارسال عکس‌های شخصی به ناشناسان به جز در مواردی که تصاویر مبتذل و نامناسب را منتشر کند، به تنهایی به‌عنوان یک جرم مستقل در نظر گرفته نمی‌شود و امکان شکایت و پیگیری آن وجود ندارد، مگر اینکه درصورتی که این ارسالات در ارتباط با یک رابطه نامشروع باشد، می‌توان شکایت کرد.
در هرصورت، رابطه نامشروع نیز شرایط محدود خود را دارد.

اما به طور کلی، روش شکایت از جرم فرستادن عکس‌های غیرمجاز به فرد نامربوط به این صورت است که باید یک "شکواییه" در مراکز خدمات الکترونیک قضایی پرداخت شود و شکایت کیفری علیه فردی که عکس‌های خود را به فرد نامربوطی ارسال کرده است، قرار داده شود.
در صورتی که عکس‌های ارسال شده غیر اخلاقی و آشنایی با ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای را دارا باشند، فرد متخلف مورد تعقیب قانونی قرار خواهد گرفت.

در صورتی که تصاویر ارسالی مبتذل و مستهجن نباشند، نمی‌توان مجازات را برای مرتکب قائل شد.
اما اگر ارسال تصاویر برای نامحرمانه باشد، ممکن است جرم رابطه نامشروع رخ داده باشد و در اینصورت باید در متن شکایت، رابطه نامشروع را بیان کرده و برای اثبات آن اقدام کرد.
بنابراین، در مورد شکایت از جرم انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی، باید به کیفیت تصاویر ارسالی یا منتشر شده توجه کنیم.

البته باید به نکات زیر در خصوص شکایت از جرم انتشار تصاویر نامحرم در فضای مجازی توجه کرد.
انتشار تصاویر نامناسب در شبکه‌های اجتماعی وبازی نمی‌کند که نیازمند شکایت شخصی باشد؛ زیرا این جرم یکی از جرایم عمومی است که تعیین عمومیت جامعه را به خطر می‌اندازد و بدون نیاز به شاکی خصوصی می‌تواند توسط مراجع قضایی پیگیری شود.

نحوه رسیدگی به جرم فرستادن عکس خود برای نامحرم

زمانی که شکایتی درباره انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی یا مستهجن بودن تصاویر وارد می‌شود، پلیس فتا به این جرم رسیدگی می‌کند.
مراجع قضایی نیز به همانند دیگر جرایم منافی عفت، این موضوع را بررسی کرده و برای مجازات مرتکب حکم صادر می‌کنند.
اما سوال این است که چگونه به جرم ارسال عکس خود به نامحرم باید رسیدگی شود؟

در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که پس از ارائه شکایت مبنی بر انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی یا ارسال عکس برای اشخاص نامحرم، این شکایت به دادسرا ارجاع داده می‌شود تا اقدامات مقدماتی در جهت رسیدگی به این جرم را آغاز کند.
دادسرا در بررسی‌های خود، مدارک و اسناد ضمیمه شکایت مانند پرینت پیام‌های تلگرام برای اثبات رابطه نامشروع را مورد بررسی قرار می‌دهد و در صورت لزوم، موضوع را به عنوان امری تخصصی به پلیس فتا ارجاع می‌دهد.

پلیس فتا درحال بررسی "انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی" است و نظر کارشناسی خود را در مهلت تعیین شده به دادسرا ارسال خواهد کرد.
مقامات دادسرا ممکن است شاکی را به دادسرا احضار کرده و از او درباره جوانب مربوطه سوال پرسیده شود.

پس از آن، دادسرای مقدماتی نتیجه رسیدگی خود را اعلام می‌کند.
اگر ارسال عکس برای نامحرم را مشمول جرم انتشار تصاویر نامناسب در فضای مجازی نداند، شکایت را رد می‌کند.
اما اگر مدارک پرونده کامل باشد و انتشار تصاویر نامناسب اثبات شود، کیفرخواستی علیه متهم صادر می‌شود.