در ساختار حقوقی ایران، با تأسی از فقه امامیه یا شیعه، برخی از رفتارها و اقدامات به عنوان ممنوع تلقی می‌شوند. در قوانینی همچون قانون مجازات اسلامی، تعریف شده است که برای آنها مجازاتهایی قرار داده شده است. این مجازات‌ها شامل اقامت روابط غیرمشروع یا زنا، تبلیغ، ترویج و انتشار فحشا و همچنین جرم کشف حجاب یا بی حجابی می‌شود.

"آیا بی حجابی و کشف حجاب، یک عمل مجرمانه است که معمولاً در فضای عمومی جامعه رخ می دهد و براساس آن، فردی که در جامعه در فضای عمومی، حجاب شرعی خود را نادیده گرفته است، ممکن است مورد مجازات قرار گیرد. اما سوال مهمی که مطرح می شود این است که آیا بی حجابی یا کشف حجاب در فضای مجازی هم به عنوان جرم شناخته شده و مجازات دارد؟"

برای پاسخ دادن به این سؤالات، در این مقاله به بررسی موضوعات مرتبط با گذاشتن عکس بی حجاب می‌پردازیم. آیا قرار دادن عکس بی حجاب یک جرم است؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، مجازات مربوط به آن چیست؟ همچنین، نحوه شکایت و رسیدگی به این جرم نیز به طور کامل بررسی خواهد شد.

جرم عکس بی حجاب

در اسلام، مقرراتی برای پوشش خانم‌ها تعیین شده است. بر اساس این مقررات، به جز دست و صورت، سایر اعضای بدن و همچنین موهای سر باید پوشیده شوند. در صورت عدم رعایت حجاب شرعی در جامعه، افراد می‌توانند با توجه به ماده 638 قانون مجازات اسلامی، مجازاتی تحت عنوان مجازات جرم کشف حجاب دریافت کنند.

بر اساس این ماده، زنانی که بدون رعایت حجاب اسلامی، در معابر یا تمامی اماکن عمومی حضور یابند، با مجازاتی معادل حبس از ده روز تا دو ماه یا جریمه نقدی از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال محکوم خواهند شد. اما باید توجه کرد که جرم بی حجابی یا لو دادن حجاب، فقط به مواردی اشاره دارد که زنی در عموم به طور عمدی حجاب اسلامی را کنار می گذارد یا به عنوان مثال حجاب در داخل خودرو کشف شود.

حال، یک سؤال مهم مطرح می‌شود: آیا قرار دادن عکس بی حجاب در فضای مجازی هم جرم است؟ به این سؤال پاسخ دادن بسیار مهم است. به طور کلی، قرار دادن عکس در فضای مجازی، حتی در صورتی که شخص مربوطه حجاب شرعی را رعایت نکرده باشد، جرم محسوب نمی‌شود و در قانون مجازات اسلامی، برای آن هیچ مجازاتی تعیین نشده است. اما در همین حال، استفاده از برخی تگ‌های ویژه می‌تواند به تأکید بیشتر و درک بهتر متن کمک کند.

با این وجود، درباره استفاده از عکس های ضد حجاب نیز، در قوانین جرایم رایانه ای مقرراتی وجود دارد که بسیار مهم هستند. طبق فصل چهارم از این قانون، در صورتی که شخصی، تصاویر بی حجاب از خود یا دیگران را منتشر کند به نحوی که این تصاویر مستهجن یا فاحش باشند، می توان به عنوان جرم تصویر بی حجاب، شناختش کرد و به همین دلیل، فرد متخلف، قابل مجازات است. در بخش بعد، نوع مجازات های مربوط به جرم استفاده از تصاویر بی حجاب را توضیح خواهیم داد.

مجازات جرم عکس بی حجاب

قبل از اینکه به توضیح درباره مجازات گذاشتن عکس بی حجاب در فضای مجازی بپردازیم، لازم است به مفهوم عکس بی حجاب در اینترنت اشاره کنیم. عکس بی حجاب، به معنای عکسی است که در آن فرد بدون حجاب به صورتی ناشایست نمایش داده می‌شود. در صورتی که عکس بی حجاب در فضای مجازی خصوصیت مستهجن داشته باشد، ممکن است برخی شرایطی وجود داشته باشد که به عنوان جرم محسوب شود و با مجازات همراه باشد. با این حال، باید توجه داشت که در اصول عمومی، گذاشتن عکس بی حجاب در فضای مجازی به تنهایی به عنوان جرم در نظر گرفته نمی‌شود. بنابراین، برای اینکه فردی مجازاتی به خود بکشد، علاوه بر بروز این عکس، باید موجب تحقیر و رسوایی شخصیت او و یا خدشه دار شدن به ارزش‌های عمومی شود. در نهایت، برای پاسخ به این سؤال "مجازات گذاشتن عکس بی حجاب در فضای مجازی چیست؟"، باید گفت که هر مجازاتی که برای این جرم تعیین شده باشد، بستگی به قوانین و مقررات هر کشور و حقوقی است که در آن جایی اقامت دارید. در نهایت، برای جواب دقیق به این سؤال، به مفاد قوانین و مقررات محلی خود مراجعه کنید.

براساس بند ۱۴ قانون تجاوز به حریم خصوصی در فضای مجازی، هر کسی که از طریق سامانه‌های رایانه‌ای محتواها یا تصاویر غیرمجاز منتشر کند، محکوم به حبس از ۹۱ تا ۲ سال یا جریمه‌ای از ۵ تا ۴۰ میلیون ریال یا هردو خواهد شد. همچنین، هر شخصی که تصاویری با مضمون بی‌ادبی یا اهانت‌آمیز را در فضای مجازی (به ازای هر تصویر، بیشتر هم برای عکس‌های خودش و یا دیگران) منتشر کند، متابعت و مجازات خواهد شد حتی با حداقل یکی از مجازات‌های اشاره شده در قانون.

باید توجه کنیم که بر اساس این قانون، عکس‌هایی که دارای صحنه‌ها و صورت‌های نازیبا باشند با نام "عکس‌های مبتذل" شناخته می‌شوند و عکس‌هایی که برهنه بودن کامل زن یا مرد و یا نشانگر اندام‌های تناسلی آنها هستند، یا نماد آمیزش یا عمل جنسی انسان باشند با نام "عکس‌های مستهجن" نامیده می‌شوند.

همچنین، افرادی که تصاویر نامناسب یا غیراخلاقی را به صورت حرفه‌ای یا به عنوان شغل خود منتشر می‌کنند یا به صورت سازمان یافته عکس‌های غیرحجاب و ناخوشایند را منتشر می‌کنند، در صورتی که به عنوان مجرم شناخته نشده باشند به حبس حداکثر دو سال و جریمه نقدی محکوم خواهند شد. اما اگر عکس‌های غیرحجاب و ناخوشایند به کمتر از ده نفر ارسال شده باشد، متخلف به جریمه نقدی میان یک تا پنج میلیون ریال محکوم خواهد شد.

با توجه به مقتضیات، مشاهده می‌شود که در قوانین جزای اسلامی و قوانین جرایم رایانه‌ای، جرمی مستقل به نام جرم عکس‌های بدون حجاب تعریف نشده است. با این وجود، در صورتی که عکس‌های بدون حجاب، خصوصیت مبتذل یا مستهجنی داشته باشند، مجازاتی برای قرار دادن آن‌ها در فضای مجازی، بر مرتکب قابل اعمال خواهد بود.

نحوه شکایت از جرم عکس بی حجاب

در اطرافیان قبلی، پیرامون مفهوم «جرم عکس بی حجاب» توضیح داده شد و سوال مطرح شد که «چه مجازاتی برای انتشار عکس بی حجاب در فضای مجازی قائل می‌شود؟». اما سؤال دیگری که می‌تواند در این راستا پیش بیاید، این است که «چگونه می‌توان از جرم عکس بی حجاب در فضای مجازی شکایت کرد؟» و اگر فردی قصد شکایت از جرم عکس بی حجاب را دارد، چه اقداماتی را باید انجام دهد؟

همانطور که بحث شد، قرار دادن تصاویر بدون حجاب در فضای مجازی هنوز به عنوان جرم انگاری در نظر گرفته نشده است و فقط در صورتی که تصاویر منتشر شده، معیارهای توهین آمیز یا غیراخلاقی را داشته باشند، میتوان از مجازات‌هایی که در قوانین جرائم رایانه‌ای تعیین شده است استفاده کرد. در نتیجه، از آنجایی که فردی تصاویر بدون حجاب شرعی خود را در فضای مجازی منتشر کند، نمیتوان به او شکایت کرده و او را محکوم به مجازات قانونی نمود. همچنین فرستادن تصاویر به نامحرم از طریق فضای مجازی نیز تحت همان قوانین قرار دارد.

زمانی که تصاویر یا عکس‌ها توسط یک فرد در فضای مجازی منتشر می‌شوند و شامل ویژگی‌های ذکر شده در قانون جرایم رایانه‌ای باشند، شخصی که فحشا یا اسدا را منتشر کرده است، می‌تواند مورد شکایت قرار گیرد. شکایت از جرم انتشار عکس بی‌حجاب در فضای مجازی بدین صورت است که شاکی باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و یک شکوائیه درباره انتشار عکس بی‌حجاب تنظیم کند تا فرد مذکور متهم و محکوم به مجازات انتشار عکس بی‌حجاب شود.

برای آگاهی کلیهٔ افراد، لازم است به واقعیتی اشاره کنیم که در صورت انتشار و بارگذاری تصاویر بی حجاب در فضای مجازی به نحوی که مشخصاً مجازات جرم اشاعه فحشا را در بر دارد، برای اقدام قانونی در این زمینه، لزوماً نیازی به شکایت از طریق شاکی خصوصی نیست. این امر به دلیل آن است که بارگذاری عکس‌های نامناسب در فضای مجازی، یک جرم عمومی است که در جامعه اثری بر وجدان عمومی دارد و می‌توان از طریق مراجع قضایی، آن را مورد شکایت و پیگیری قرار داد. در نتیجه، مجازات بارگذاری تصاویر بی حجاب می‌تواند برای هر فرد قابل اعمال باشد.

نحوه رسیدگی به جرم عکس بی حجاب

"نقض حجاب در فضای مجازی، هر توسط افراد و هر توسط مراجع قضایی، قابل پیگیری و شکایت است. اما سؤالی که بر مبنای آن بحث می‌شود، این است که نحوه رسیدگی به نقض حجاب در عکس‌ها در فضای مجازی چگونه است؟ به عبارت دیگر، پس از ثبت شکایت در مورد عکس‌های بی حجاب، چه تنبیهاتی برای نقض حجاب در فضای مجازی اعمال می‌شود؟"

در پاسخ به این سؤال، باید توضیح دهیم که رسیدگی به جرم عکس بی حجاب در فضای مجازی و جرم انتشار عکس و فیلم خصوصی دیگران از طریق ارجاع شکایت به دادسرای جرایم رایانه‌ای انجام می شود. دادسرای جرایم رایانه‌ای، با انجام تحقیقات مقدماتی لازم درباره ارتکاب جرم عکس بی حجاب در فضای مجازی و در صورت لزوم، با بهره‌گیری از نظریات کارشناسانه پلیس فتا، رسیدگی به این امور را بر عهده دارد.

بعد از بررسی جرم عکس بی حجاب توسط دادسرا، اگر دادسرا متهم را مجرم تشخیص دهد، درخواست کیفری را ارائه می‌دهد و پرونده را جهت بررسی بیشتر به دادگاه کیفری ارجاع می‌دهد. دادگاه کیفری سپس دوباره به بررسی جرم گذاشتن عکس بی حجاب می‌پردازد و در صورت تایید اقدامات مجرمانه، حکمی برای تحمیل مجازات گذاشتن عکس بی حجاب در فضای مجازی صادر می‌کند و متهم به حبس یا جریمه مالی محکوم می‌شود.