جدول ضرایب مالیاتی

محاسبه مالیات بر درآمد، یا همان مالیات عملکرد، بر اساس اظهارنامه مالیاتی ارائه شده توسط مودی مالیاتی صورت می‌گیرد.
در صورتی که این اظهارنامه در مهلت مقرر تسلیم سازمان امور مالیاتی نشود، محاسبه مالیات با استفاده از روش‌های دیگری انجام می‌شود.
یکی از این روش‌ها، استفاده از روش محاسبه علی الراس و بر اساس جدول ضرایب مالیاتی عملکرد است.

جدول ضرایب مالیاتی یک جدول است که سالانه توسط سازمان امور مالیاتی کشور، به ادارات مالیات ابلاغ می‌شود.
در این جدول، ضرایب مالیاتی برای مشاغل مختلف تعیین می‌شود و اهمیت آن این است که ممیزین مالیاتی با استفاده از این ضرایب، مالیات مودیان را محاسبه و تعیین می‌کنند.

با توجه به توضیحات فوق و اهمیت مذکور، در این مقاله درباره جدولی که اصطلاحاً "جدول ضرایب مالیاتی" نامیده می‌شود، به تفصیل پرداخته خواهد شد.
در ابتدا توضیح داده می‌شود که این جدول ضرایب مالیاتی به چه معناست و چه کاربردی دارد؛ سپس روش تعیین مقادیر این جدول و ارزش اعتباری آن توضیح داده خواهد شد.
در پایان نمونه‌ای از جدول ضرایب مالیاتی عملکرد سال ۱۴۰۲ برای دانلود در اختیار قرار خواهد گرفت.

جدول ضرایب مالیاتی چیست

مفهومی که دربارهٔ مالیات ۱۴۰۲ بحث می‌شود، مربوط به ضرایب مالیاتی عملکرد در سال ۱۴۰۲ است که با استفاده از جدول ضرایب مالیاتی تعیین می‌شود.
در نتیجه، پرسشی مطرح می‌شود که جدول ضرایب مالیاتی عملکرد چیست؟ قبل از پاسخ به این سوال، باید کمی دربارهٔ روش‌های تعیین مالیات و تغییرات آن در سال‌های اخیر صحبت کنیم، تا در نهایت با استفاده از این توضیحات، به این سوال پاسخ دهیم که جدول ضرایب مالیاتی چیست؟

بطور کلی، در کشور ما، مالیات به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود: مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم.
مالیات‌های مستقیم، مانند مالیات عملکرد و مالیات بر درآمد اجاره ملک، به درآمد و دارایی افراد اعمال می‌شود.
از طرفی، مالیات‌های غیرمستقیم مانند مالیات بر ارزش افزوده، از مصرف‌کننده کالا و خدمات و واردکنندگان این محصولات دریافت می‌شود.

مهمترین و جامعترین قانون در حوزه مالیات که در کشور ما تصویب شده است، قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال ۱۳۶۶ است.
این قانون به تبیین انواع مالیات‌های مستقیم، تعهدات مشمولان مالیاتی و وظایف ارگان‌های مالیاتی درخصوص این مالیات‌ها می‌پردازد.

یکی از وظایف اساسی مالیاتداران، طبق قانون مذکور، ارائه اظهارنامه مالیاتی برای هر سال عملکرد به اداره مالیات مربوطه است.
این اظهارنامه باید تا پایان خرداد ماه برای اشخاص حقیقی و تا پایان تیر ماه برای اشخاص حقوقی ثبت شود، البته در صورتی که سال مالیاتی از اول فروردین تا پایان اسفندماه می باشد.
در غیر این صورت، مهلت ثبت اظهارنامه برای اشخاص حقوقی، 4 ماه پس از پایان سال مالی مشخص شده در اساسنامه آن‌ها خواهد بود.

اصولاً، اظهارنامه مالیاتی و اطلاعاتی که در آن درج می‌شود، اساس محاسبه مالیات را تشکیل می‌دهند و مامور ممیزی مالیاتی، با توجه به اطلاعات مالی موجود در آن، مالیات سالانه مشمولان مالیات را تعیین می‌کند.
اما اگر اظهارنامه مالیاتی در مهلت مقرر به اداره مالیات ارائه نشود یا اطلاعات درج شده در اظهارنامه مالیاتی با واقعیت مغایرت داشته باشد، پیش می‌آید که نحوه محاسبه مالیات چگونه باشد؟ قبل از تغییرات نود و هشت، دو روش عمده برای محاسبه مالیات سالانه مشمولان مالیات وجود داشتتند.

در روش خود اظهاری، ممیز مالیاتی با توجه به اظهارنامه مالیاتی تقدیمی و اطلاعات مالی موجود در آن، مالیات مودیان را محاسبه و تعیین می‌کند.
استفاده از این روش به شرط ارائه اطلاعات صحیح مالی توسط مودی است.

معیار علی الراس: در معیار علی الراس، به دلایلی همچون عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی، عدم تهیه دفاتر و اسناد حسابداری و ترازنامه و حساب سود و زیان توسط مودی، ممیز مالیاتی، میزان درآمد تقریبی مودی را تعیین کرده و سپس براساس این درآمد، مالیات مودی را محاسبه و دریافت می‌کند.

برای تعیین مالیات، در روش علی الراس، حسابرس مالیاتی نیاز به استفاده از دو عامل دارد: قوانین مالیاتی و ضرایب مالیاتی.
در ابتدا، حسابرس باید قوانین مالیاتی مربوط به درآمد موردنظر را تعیین کند.
سپس با ضرب ضریب مالیاتی در این قوانین، میزان درآمد مشمول مالیات را محاسبه می‌کند.

قراین مالیاتی به معنای عواملی است که در هر شغل، درآمد تقریبی آن را تعیین می‌کنند.
این عوامل در قوانین مالیات مستقیم مطابق ماده ۱۵۲ سال ۶۶ تعریف شده‌اند.
این عوامل شامل مواردی همچون حجم خرید و فروش سالیانه، درآمد ناخالص (تا قبل از کسر هزینه‌ها)، میزان تولید کارخانه‌ها و سایر عواملی است که کمیسیون تعیین ضرایب مالیاتی آنها را تعیین می‌کند.

مفهوم "ضرایب مالیاتی" به اعدادی اشاره دارد که به صورت درصد در یک کمیسیون خاص تصویب و تعیین می‌شوند و هر سال توسط سازمان امور مالیاتی کشور ابلاغ و در سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی tax.
gov.
ir اعلام می‌شود.
برای درک بهتر روش محاسبه مالیات بر اساس درآمد، به مثال زیر با استفاده از قراین و ضرایب مالیاتی عملکرد توجه کنید: مثال: تصور کنید که فردی درآمد سالیانه ۱۰۰ میلیون تومان دارد.
ضریب مالیاتی عملکرد برای درآمد بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان ۲۵٪ است و قرینه مالیاتی برای همین بازه در ۱۵ میلیون تومان تعیین شده است.
بنابراین، محاسبه مالیات بر این درآمد به این شکل است:مبلغ مالیات = (مبلغ درآمد - قرینه مالیاتی) * ضریب مالیاتیمبلغ مالیات = (۱۰۰ - ۵۰) * ۲۵٪مبلغ مالیات = ۲۵ تومان میلیونبا توجه به این مثال، فردی که درآمد سالیانه ۱۰۰ میلیون تومان دارد، می‌بایست مبلغ ۲۵ میلیون تومان به عنوان مالیات پرداخت کند.

فرض کنید، یک واحد تولیدی لباس، از ارائه اظهارنامه مالیاتی خودداری می کند.
در این حالت، حسابرس مالیاتی، برای محاسبه مالیات این واحد تولیدی، با بررسی اطلاعات مربوط به فروش و خرید سالیانه، یا همان اصول مالیاتی، تخمینی درآمد سالانه واحد تولیدی را به مبلغ 100 میلیون تومان تعیین می‌کند.
به عبارت دیگر، اگر مطابق اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، ضریب مالیاتی واحد تولیدی لباس 45% تعیین شده باشد، با ضرب این دو عدد در هم، عدد 45 میلیون تومان به عنوان مبلغ مالیات واحد تولیدی مشخص می‌شود.

نحوه تعیین جدول ضرایب مالیاتی 1402

در قسمت قبل، توضیح داده شد که چگونه می‌توان جدول ضرایب مالیاتی را تعریف کرد.
در حالت عمومی، جدول ضرایب مالیاتی به عنوان یک الگو برای تعیین مالیات از کسب و کارهای مختلف استفاده می‌شود.
برای تعیین میزان مالیات، ممیزین مالیاتی از ضرایب برازش شده در این جدول استفاده می‌کنند.
پرداخت مالیات نیز از طریق سامانه پرداخت قبوض مالیاتی انجام می‌شود.
سوال دیگری که پیش می‌آید، نحوه تعیین الگوی جدول ضرایب مالیاتی است.
در اینجا به توضیح این موضوع می‌پردازیم.

تطابق ماده 154 قانون مالیات های مستقیم سال شصت و شش، یک تیم متشکل از نمایندگان وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی، شورای مرکزی اصناف، نظام پزشکی و اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، جدول ضرایب مالیاتی عملکرد را در تهران تشکیل می‌دهد و آن را تعیین و تصویب می‌نماید.

کمیسیون ذکر شده، هر ساله جلساتی را در وزارت امور اقتصادی و دارایی برگزار می‌کند.
در این جلسات، با بررسی وضعیت اقتصادی و معاملات انجام شده در گروه‌های مختلف شغلی، اقدام به تعیین ضرایب مالیاتی مختلف حرفه‌ها می‌کند.
سپس، جدول ضرایب مالیاتی عملکرد را به همراه گزارش، به وزارت امور اقتصادی و مالیاتی ارسال می‌کند.
این جدول در محاسبه مالیات عملکرد مودیان در تهران، با روش علی الراس به کار گرفته می‌شود.

نحوه تعیین جدول ضرایب مالیاتی عملکرد در شهرستان‌ها به روشی صورت گرفته است که جدول ضرایب مالیاتی مصوب در کمیسیون فوق، به اداره امور اقتصادی و دارایی هر شهرستان ارسال می‌شود.
سپس، در این اداره یک کمیسیون تشکیل می‌شود که شامل رئیس اداره امور اقتصادی و دارایی شهرستان، رئیس بانک ملی، نماینده شورای مرکزی اصناف و نظام پزشکی و نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن می‌باشد.

این تشکیلات برای تعیین جدول ضرایب مالیاتی عملکرد در شهرستان‌ها مسئولیت دارند.

کمیسیون مربوطه، جدول ضرایب مالیاتی عملکرد ارسال شده از طرف وزارت اقتصاد و دارایی را بررسی نموده و با توجه به وضعیت اقتصادی خاص شهرستان مربوطه و با ارائه دلایل کافی، تغییرات لازم را در جدول، اعمال نموده و نسخه جدید این جدول را به وزارت اقتصاد و دارایی ارسال می‌کند.
با تایید این جدول، نسخه جدید جدول ضرایب مالیات به اداره امور اقتصاد و دارایی شهرستان مربوطه ارسال و در آن شهرستان، به اجرا درمی‌آید.

جدول ضرایب مالیاتی سال ۱۴۰۲

در بخش قبل، درباره چگونگی تعیین جدول ضرایب مالیاتی عملکرد 1402 صحبت کردیم و بیان کردیم که این جدول، سالانه توسط یک کمیسیون ویژه در تهران تصویب و تعیین می‌شود و پس از تایید وزارت اقتصاد و دارایی در تهران پیاده‌سازی می‌شود.
همچنین، نیز گفته شد که اجرای این جدول در حوزه‌های مالیاتی سایر شهرستان‌ها پس از تغییر و تطبیق ضرایب موجود در جدول، توسط کمیسیون ویژه آن شهرستان و پس از تأیید نهایی وزارت اقتصاد و دارایی انجام می‌شود.

اما به دلیل توضیحاتی که قبلاً داده شد، محاسبه و پرداخت قبض مالیات به روش علی‌الراس و بر اساس ضرایب مالیاتی موجود در نمونه جدول ضرایب مالیاتی عملکرد انجام می‌شود.
این جدول سالانه توسط وزارت اقتصاد و دارایی ابلاغ و اعلام می‌شود.
اگرچه ممکن است شما سوال کنید که جدول ضرایب مالیاتی سال 1402 و ارقام موجود در آن برای مشاغل مختلف چگونه استفاده می‌شود.

در پاسخ به سؤال فوق، باید گفت: با توجه به تغییراتی که در قوانین مالیات مستقیم اتفاق افتاده است، در سال ۹۸، در حال حاضر، اگر اشخاص مالیاتی، به اداره مالیات اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه نکنند یا اطلاعات موجود در اظهارنامه مالیاتیشان صحیح نباشد، بازرس مالیاتی مجبور به تهیه یک اظهارنامه مالیاتی تخمینی است که اطلاعات آن بر اساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی کسب و کار مالک، با توجه به طرح کلی مالیاتی است.

آیا جدول ضرایب مالیاتی همچنان اعتبار دارد

در بخش قبل، در توضیحات ما اشاره شده بود که آخرین جدول ضرایب مالیاتی سال ۱۴۰۲ که توسط سازمان مالیاتی کشور منتشر شده، مربوط به ضرایب مالیاتی عملکرد سال ۹۷ بوده است و از آن زمان تا الان جدول ضرایب مالیاتی جدیدی منتشر نشده است.
اما مهم است به توضیحات بیشتری در این خصوص بپردازیم که آیا این جدول ضرایب مالیاتی همچنان اعتبار دارد یا خیر؟

به پرسش فوق پاسخ داده می‌شود.
طبق بخش دوم ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم که در سال ۹۸ به‌روز شده است، روش محاسبه مالیات توسط بازرسان مالیاتی تغییر قابل توجهی داشته است.
طبق این ماده، در صورتی که شخص مشمول مالیات اظهارنامه مالیاتی را در مهلت مقرر تحویل ندهد یا اطلاعات ارائه شده تطابق واقعیت نداشته باشد، سازمان امور مالیاتی کشور بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از طریق طرح جامع مالیاتی، اظهارنامه مالیاتی برآوردی و برگ تشخیص مالیاتی را صادر خواهد کرد.

در نتیجه اجرای یک طرح جدید و جامع برای سیستم مالیاتی کشور، با استفاده از بانک اطلاعات مختلف مربوط به مالیات، تمام اطلاعات درآمدی افراد در سراسر کشور جمع آوری و به سازمان مالیاتی کشور ارسال می‌شود.
به این ترتیب شیوه محاسبه مالیات عوض شده و جدول ضرایب مالیاتی قبلی دیگر اعتباری ندارد و در نظام مالیاتی جدید حذف شده است.

نمونه جدول ضرایب مالیاتی

در قسمت قبل، به سؤالی درباره اعتبار جدول ضرایب مالیاتی پاسخ داده بودیم و توضیح داده بودیم که با اجرای طرح جامع مالیاتی، اطلاعات مالی مربوط به شخصی‌ها از طریق بانک اطلاعات نظام مالیاتی جمع‌آوری شده و به دست سازمان امور مالیاتی کشور و اداره مالیات مناطق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بنابراین، شیوه محاسبه مالیات به کمک جدول ضرایب مالیاتی در حال حاضر در نظام مالیاتی کشور ما اعتباری ندارد و باید روش‌های جدیدی ابتدا شود.

در این قسمت، یک فایل دانلود برای علاقه مندان در نظر گرفته شده است که شامل یک نمونه جدول ضرایب مالیاتی است.
این جدول ضرایب مالیاتی آخرین نسخه رسمی از سوی سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشد و مربوط به سال نود و هفت است.
تا کنون جدول ضرایب مالیاتی جدیدی توسط این سازمان منتشر نشده است.
برای توضیحات بیشتر و استفاده از این جدول، لطفا فایل دانلود را از اینجا دریافت کنید.
در این قسمت، برای علاقه مندان جدول ضرایب مالیاتی از سال نود و هفت را برای دانلود قرار داده‌ایم.
توجه داشته باشید که سازمان امور مالیاتی کشور از آن سال به بعد جدول ضرایب مالیاتی جدیدی منتشر نکرده است.
برای دانلود فایل به اینجا مراجعه کنید.