تکلیف حقوق مادر بعد از فوت

بعد از درگذشت مادر، مسائل گوناگونی در خصوص وراثت او به وجود آمد که نیازمند حل و فصل بر اساس قوانین و مقررات قانونی است.
تقسیم وراثت و تعیین وضعیت مهریه و سایر حقوق مالی او در زندگی مشترک، از جمله مسائلی هستند که باید مد نظر قرار گیرند.

اما اگر مادر، یک کارگر تحت پوشش قانون تامین اجتماعی یا کارمندی است که قوانین استخدام دولتی را رعایت کرده است، مسئله تعیین حقوق مادر پس از فوت وی نیز یکی از موضوعات مهم مرتبط با مرگ وی است که درباره شرایط بازماندگان و نسبت سهیمی آنها، در این دو قانون اصلی تفاوت‌های اساسی دارد.

در این مقاله، ابتدا به پاسخ‌گویی به سوالی می‌پردازیم که "حقوق مادر پس از مرگ وی به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟".
سپس درباره میزان سهم بازماندگان، شرایط دریافت مستمری فوت شده مادر و نحوه تعیین تقسیم حقوق مادر پس از فوت، توضیحاتی ارائه می‌دهیم.
در پایان، به بررسی شرایطی می‌پردازیم که فرزند پسر می‌تواند از مستمری مادر خود بهره‌برداری نماید.

حقوق مادر پس از فوت به چه کسانی می رسد

هنگامی که یک مادر در یک خانواده درگذشت می‌کند، یکی از موضوعاتی که می‌تواند بین وراثان و در رابطه با "ماترک" وی بررسی شود، تعیین حقوق مادر در پیش از و پس از فوت و شرایط دریافت مستمری مادر فوت شده است.
این مسئله فقط زمانی مطرح می‌شود که مادر موردنظر کارگری تحت پوشش قوانین تأمین اجتماعی بوده یا کارمندی باشد که مشمول قوانین استخدام کشوری است و در یکی از این دو حالت، قبل یا پس از بازنشستگی، درگذشت پیدا می‌کند.

بنابراین، در دو شرایط ذکر شده، امکان انتقال حقوق مادر به بازماندگان وجود دارد و به همین دلیل، ممکن است پیش بیاید که بپرسیم حقوق مادر پس از فوت به چه افرادی ارائه می‌شود؟ به عبارت دیگر، آیا همه افرادی که بر اساس طبقه‌بندی و رده‌بندی ارث، حق برخورداری از میراث مادر را داشته‌اند، می‌توانند از حقوق وی در بعد از فوت او بهره‌مند شوند یا خیر؟

برای تعیین تکلیف حقوق مادر بعد از فوت و مشخص کردن افرادی که شرایط دریافت مستمری مادر فوت شده را دارند، لازم است که دو فرض را از یکدیگر تفکیک کنیم: فرض اول: مادر، تحت پوشش قانون تامین اجتماعی بوده و فرض دوم: مادر، تحت شمول قانون استخدام کشوری است.
به این ترتیب، براساس این دو فرض، می‌توانیم به سوال "حقوق مادر پس از فوت" و افرادی که به آن حقوق دست می‌یابند پاسخ دهیم.

قانون بیمه تامین اجتماعی، با توجه به وضعیت جنسیتی بیمه شده فوت شده (آیا مرد بوده یا زن)، مقررات خاصی را برای استفاده از بیمه تامین اجتماعی و مستمری بعد از فوت در نظر گرفته است.
در این قانون، شرایط و حق استفاده از بیمه و مستمری آن برای مادران و پدران فوت شده و اشخاصی که به طور خاص حق استفاده از بیمه و مستمری را داشته باشند، از یکدیگر متفاوت است.
پس از فوت، بر اساس ماده 82 این قانون، مادران به افراد زیر حقوق خاصی تعلق می‌گیرد:- افرادی که دارای صلح و صداقت کامل هستند، به عنوان نیازمندان به حمایت اجتماعی هستند و اصلاح و تربیت محکم را برای بچه‌های خویش فراهم می‌آورند؛- افرادی که دغدغه‌ای برای تربیت و تحصیل بچه‌های خود ندارند و نسبت به تربیت آن‌ها بی‌علاقه هستند؛- افرادی که برای مدت طولانی بر اساس معیشت نیازمند برخی از خدمات کمکی و مراقبتی هستند.
قانون بیمه تامین اجتماعی، درباره شرایط و حقوقی که به مادران پس از فوت تعلق می‌گیرد، مقررات دقیقی را تدوین کرده است.
این حقوق به منظور حمایت از مادران در زمانی که نیازمند بیشترین حمایت اجتماعی می‌باشند، ارائه شده است.

زندگی همسری پایداریک زندگی همسری پایدار و ماندنی یک هدف بزرگ است که بسیاری از افراد به دنبال آن هستند.
همانطور که می دانید، روابط زناشویی دارای چالش ها و موانعی است که می توانند برای رسیدن به این هدف، نقش بسیار مهمی داشته باشند.
از مهمترین عوامل برای رسیدن به یک زندگی همسری پایدار و ماندنی، احترام و صمیمیت است.
وقتی که همسران متقابل را با احترام برخورد کنند و قدردانی از یکدیگر را به نمایش بگذارند، روابط بهبود خواهند یافت.
قدر دانی و احترام، احساس محبت و توجه را در رابطه ایجاد می کنند و باعث می شوند همسران به یکدیگر متکی شوند.
همچنین، فراخوانی صداقت و امانت در زندگی همسری باعث ایجاد اطمینان و اعتماد متقابل می شود.
وقتی همسران با یکدیگر صادق باشند، ارتباط آنها متمایز و پایدار خواهد بود.
امانت نیز تضمین می کند که هر دو طرف در رابطه محترمانه رفتار کنند و به یکدیگر اعتماد داشته باشند.
علاوه بر این، تفاهم و همدلی همزمان با داد و ستد موثر، از اهمیت بسیاری برخوردارند.
تفاهم و همدلی باعث می شوند که همسران بتوانند مشکلات و نیازهای همدیگر را درک کنند و با روش های سازنده آنها را حل کنند.
داد و ستد موثر هم، به همسران کمک می کند تا بتوانند به یکدیگر صحبت کنند و نیازها، خواسته ها و احساسات خود را بازگو کنند.
بنابراین، برای داشتن یک زندگی همسری پایدار، احترام، صداقت، امانت، تفاهم، همدلی و داد و ستد موثر را در رابطه با همسر خود مورد توجه قرار دهید.
با رعایت این موارد، می توانید روابط را محکم تر کرده و یک زندگی متفاوت و شادتر را با همسر خود تجربه کنید.

فرزندان

زاییدن و بزرگ کردن فرزندان، یکی از بزرگترین شادی‌ها و مسئولیت‌های زندگی است.
با همه ی فشارها و روزمرگی هایی که در زندگی برای ما پیش می‌آید، این مسئولیت باعث می‌شود که از دغدغه‌ها و غصه‌های خود فرار کنیم و به جای آن به رشد و پیشرفت کودکانمان تمرکز کنیم.

فرزندان مانند شکوفه‌هایی هستند که باید دلقکی برای رشد آنها بازی کنیم.
باید به آنها فضایی دیما بدهیم تا بتوانند رویاها و آرزوهای خود را دنبال کنند و به آنها انگیزه بدهیم تا خلاقیت‌های خود را بروز دهند.
ما باید فرهنگی را برای آنها کاشته، ارزش‌ها را به آنها آموزش دهیم و به آنها احترام بگذاریم.

مانند نسرینی برای آنها بازویی بازو کنیم تا در هر شرایطی پشت‌یکدیگر بایستیم.
فوق‌العاده و قوی باشیم تا مشکلات و مقاومت‌های زندگی نتواند ما را از خرابکاری فرزندانمان منصرف کند.
همچنین باید صبوری و تحمل داشته باشیم، چرا که پیشرفت و رشد آنها زمان می‌برد.
باید در طی این مسیر بهشان اعتماد کرده و نقش کمک و راهنمای آنها را انجام دهیم.

"پدر و مادر خود را از دست داده اند.
"

قانون استخدام کشوری، علاوه بر اینکه در شرایط دریافت مستمری مادر فوت شده، تفاوت‌هایی با قانون تامین اجتماعی دارد و برای افرادی که حق دریافت حقوق مادر بعد از فوت را دارند، نیز متفاوت است.
بر اساس ماده ۸۶ این قانون، افراد زیر از حقوق مادر بعد از فوت بهره‌مند می‌شوند:

همسر دائماً

فرزندان

دسته‌ی بزرگ‌ترین گروه ما

ما، حامیان و عشق‌ورزانترینان شما!

فرزندان، مفتخر به بودن در خانواده‌ی شما هستند.
آن‌ها نشان حمایت و عشق بی‌قید و شرط شما هستند.
آن‌ها امید و آینده‌ی روشن شما می‌باشند.
وظیفه‌ی ما این است که به محضر آن‌ها عشق و حمایت را فراهم آوریم، گوش هرگز به گفته‌های بی‌اعتنا بسته نشود و همواره در کنار آن‌ها باشیم.

فرزندان، تلاش‌کنندگان بزرگی هستند که به سوی رشد و تحقق آرزوهای خود پیش می‌روند.
آن‌ها باید در محفل بزرگی که زندگی نامیده می‌شود، با آرمان‌ها و هدف‌هایشان حضور یابند و شجاعت را داشته باشند.
ما با ایستادن کنار آن‌ها در تمامی مراحل زندگی، آن‌ها را به راه رشد و شکوفایی هدایت می‌کنیم.

به فرزندان خود بیاموزید که چشم‌اندازهای بزرگی داشته باشند و به خود و انگیزه‌ها و استعدادهایشان ایمان داشته باشند.
ایشان را قوی کنید تا در مسیر زندگی تمام وجود و تلاش خود را بگذارند.
شجاعت و قدرت فرزندان شما، با دستاوردها و تجربیات زیسته شده و به سرعت رشد خواهد کرد.
ما، بهترین پشتیبانان آن‌ها در این سفر هستیم.

«پدر و مادر مرحوم مجری»

نوجوانانی هستند که پدر و مادرِ آنها درگذشته‌اند و در حال حاضر زیر نظر نگهبانی قرار دارند.

پس از پاسخ به این پرسش که به چه کسانی حقوق مادر پس از فوت تعلق می‌گیرد، در بخش‌های بعدی، بررسی خواهیم کرد که چگونه سهم بازماندگان از مستمری مادر تعیین می‌شود و دریافت حقوق مادر را به شرایطی متعدد مشروط خواهیم کرد.

سهم بازماندگان از حقوق مادر بعد از فوت

تعیین تکلیف حقوق مادر بعد از فوت، چه کسانی از این حقوق بهره‌مند می‌شوند و میزان سهم بازماندگان از آن اهمیت دارد.
قوانین تامین اجتماعی و استخدام کشوری در این زمینه تفاوت‌هایی دارند.
در بخشی جداگانه، میزان سهم بازماندگان از حقوق مادر بعد از فوت را بررسی خواهیم کرد.

"قانون تامین اجتماعی در ماده ۸۳ خود به تعیین سهم بازماندگان از حقوق مادر بعد از فوت قبل از بازنشستگی و بعد از رسیدن به سن بازنشستگی تامین اجتماعی می‌پردازد.
طبق این ماده، درصد سهام بازماندگان از مستمری مادر فوت شده به صورت زیر است: سهم شوهر، ۵۰ درصد؛ سهم فرزندان، ۲۵ درصد؛ و در صورت از دست دادن هر دو پدر و مادر، سهم بازماندگان ۵۰ درصد می‌باشد و سهم هر یک از پدر و مادر بیمه‌شده متوفی نیز ۲۰ درصد از حقوق او می‌باشد.
"

در هنگام مراعات و توجه به این موضوع، نکته‌ای وجود دارد که باید به آن دقت شود.
اولا، اگر مجموع سهام بازماندگان از مستمری مادر فوت شده بیشتر شود، سهم هر وارث به نسبت کاهش می‌یابد.
ثانیا، اگر یکی از بازماندگان فوت کند یا شرایط دریافت مستمری را از دست بدهد، سهم او بین سایر مستمری گیران تقسیم خواهد شد.

نحوه تعیین تکلیف حقوق مادر پس از درگذشت و تعیین سهم بازماندگان از مستمری مادر در قانون استخدام کشوری به سادگی قابل فهم است.
طبق ماده 87 این قانون، مستمری مادر فوت شده بین بازماندگان به تساوی تقسیم می شود.
در این ماده، این امر به صورت واضح ذکر شده است.

تماما متفاوت بنویسید در زبان پارسی و در این نوشته با قابلیت های HTML مشابه از تگ ها استفاده کنید، مانند تگ های em و strong.
در این نوشته به همچین صورت باشد:"بدون شک، درباره استفاده از حقوق مادر در کشور، قانون یک جنبه دیگر را نیز معرفی می‌کند و آن جنبه، سهم بازماندگان از حقوق مادر است که با قانون تامین اجتماعی تفاوت دارد.
در صورتی که سهم یکی از وارثان به هر دلیلی، مثلا فوت یا تغییر شرایط، متوقف شود، آن سهم به نفع صندوق بازنشستگی کشوری ضبط شده و در نتیجه به سایر وارثان تعلق نخواهد گرفت.
"

شرایط دریافت حقوق مادر فوت شده

تکلیف حقوق مادر بعد از فوت می‌تواند شامل مسائل مختلفی باشد، از جمله شرایط دریافت حقوق مادر فوت شده.
در این مورد، لازم است به تفاصیل نکات قانونی مربوط به حقوق مادر بعد از فوت توجه کنیم.
این قوانین به تفاوت‌هایی بین قانون تامین اجتماعی و قانون استخدام کشور اشاره دارند که توسط قانون حمایت خانواده در سال 1401 تغییر کرده است و درباره شرایط همسر و فرزندان به تغییرات قابل توجهی منجر شده است.

با توجه به توضیحات فوق، در این بخش، به بررسی شرایط دریافت مستمری مادر فوت شده برای بیمه شدگان تامین اجتماعی و مشمولین قانون استخدام کشوری پرداخته می‌شود.
در این بررسی، مواد ۸۱ و ۸۲ قانون تامین اجتماعی، ۸۲، ۸۳ و ۸۶ قانون استخدام کشوری و ۴۸ قانون حمایت خانواده جدید مورد نظر قرار می‌گیرد.

در قانون تامین اجتماعی، وجود چندین شرط برای دریافت مستمری مادر فوت شده وجود دارد.
اما اولین و مهمترین نکته‌ی قابل توجه در این رابطه این است که اقدامات حفاظتی انجام شده در سازمان بیمه کشور در قبال خانواده‌ی فوت شده ضروری است.
به طور کلی، اگر مادر در یکی از چهار شرایط زیر فوت کند، بازماندگان او حق دریافت مستمری را دارند:1.
فوت بیمه شده بازنشسته: اگر مادر در حالتی که در حال بازنشستگی است، فوت کند، بازماندگان او مستمری دریافت می‌کنند.
2.
فوت بیمه شده از کار افتاده: اگر مادر بعد از از کار افتادن به هر دلیلی فوت کند، بازماندگان او حق دریافت مستمری را دارند.
3.
فوت بیمه شده در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای: اگر مادر به دلیل حادثه‌ای که در ارتباط با کارش می‌افتد یا به دلیل بیماری‌های حرفه‌ای فوت کند، بازماندگان او حق دریافت مستمری را دارند.
4.
فوت بیمه شده با پرداخت حق بیمه حداقل یک سال کار در ده سال آخر زندگی: اگر مادر در ده سال آخر زندگی خود حداقل یک سال کار را پرداخت کرده باشد و در این ده سال فوت کند، بازماندگان او حق دریافت مستمری را دارند.
در نتیجه، مهم است که این شرایط در قانون تامین اجتماعی مد نظر قرار گیرند و تلاش شود تا حقوق بازماندگان مادر فوت شده به درستی و بدون هیچگونه تعارض پرداخت شود.

شرایط دریافت مستمری برای همسر فوت شده، به شرح زیر است: همسر باید تحت تکفل خود قرار گرفته و مستمری سازمان را دریافت ننماید.
همچنین سن او باید بیش از 60 سال باشد یا بر اساس تشخیص کمیسیون پزشکی، از کار افتاده تلقی شود.

درباره فرزندان، حقوق مادران در شرایط خاصی تعیین می‌شود.
اگر فرزند یک دختر باشد، تا هر سنی که شوهری نداشته باشد و مشغول به کار نباشد، می‌تواند از مستمری مادر بهره‌مند شود.
اما اگر فرزند یک پسر باشد، تا سن 20 سالگی و پس از آن، در صورتی که به تحصیل در دانشگاه مشغول باشد یا معلول از کار باشد، می‌تواند حق دریافت مستمری مادر را داشته باشد.

در صورتی که مادر فقید باشد و همچنان والدین زنده داشته باشد، برای دریافت مستمری، این شرایط لازم است: ۱) هر دو والد تحت پوشش بیمه قرار داشته باشند و خود مشمول دریافت مستمری نباشند، و ۲) سن پدر و مادر به ترتیب بیشتر از ۶۰ و ۵۵ سال باشد، یا توسط کمیسیون پزشکی به عنوان غیرقابل اشتغال تشخیص داده شده باشند.

در قانون استخدام کشوری، در دو حالت، حقوق وظیفه مادر کارمند پس از فوت او به وراثت وی پرداخت می‌شود.
اول، زمانی که مادر پس از بازنشستگی فوت می‌کند؛ در این صورت، نصف حقوق بازنشستگی او به بازماندگان او تعلق می‌گیرد.
دوم، زمانی که مادر به علت انجام وظیفه فوت می‌کند؛ در این حالت، تمام متوسط حقوق وی به وارث او خواهد رسید.
لازم به ذکر است که دریافت پاداش بازنشستگی بازنشستگان کشوری، توسط وراث آنها، تابع شرایط دریافت حقوق بازنشستگی نمی‌باشد.

در خصوص همسر، شرایط دریافت مستمری بعد از درگذشت مادر به این صورت است که تنها در صورتی که شوهر درگذشته باشد، زن با شرط بندی که همسرش را تحت نگهداری خود قرار داده و از برنامه کاری خارج شده باشد، حق استفاده از درآمد خود همسر فوت شده را خواهد داشت.

برای رسیدن به بهره‌مندی فرزندان و نسل‌های آینده از حقوق مادری که در صورت فوت مادر به آنها تعلق می‌گیرد، با تصویب قانون حمایت از خانواده، شرایط نزدیک به بازماندگان تحت پوشش قانون تامین اجتماعی قرار گرفته‌اند.
بنابراین، فرزند دختر تا سنی که همسر و شغل نداشته باشد، می‌تواند از مستمری مادر خود بهره‌مند شود.
همچنین، فرزند پسر تا سن 20 سالگی و پس از آن، در صورت اشتغال به تحصیل در دانشگاه یا بدون کار بودن به دلیل ناتوانی، می‌تواند از حق بهره‌مندی از حقوق مادر بهره‌برد.

شرایط دریافت مستمری برای مادر در صورت فوت شدن به شکل زیر است:1.
پدر متوفی باید تحت تکفل بیمه شده باشد.
2.
مادر بلافاصله پس از فوت همسر خود باید در نظر گرفته شود.
3.
مادر باید خود دارای همسر دیگر نباشد.
4.
مادر باید تحت تکفل بیمه شده متوفی قرار داشته باشد.
تحت تاثیر فوت همسر، مادر حق دریافت مستمری را به عنوان یک تسهیلات مالی دارد تا او را در مقابل تلف ناگهانی درآمد تضمین کند.
استفاده از برچسب متوفی برای پدر و مادر برای مادر این نکته را نشان می‌دهد که تحت تکفل بیمه شده متوفی بوده و احتیاجات او را تامین می‌کند.

نحوه تعیین تکلیف حقوق مادر بعد از فوت

مورثین و افرادی که حق دریافت مستمری پس از درگذشت مادر را دارند، باید برای دریافت این مستمری به طور قانونی اقدام کنند.
روش تعیین حقوق مادر پس از فوت و انجام مراحل قانونی برای بازماندگان تحت پوشش قانون تامین اجتماعی و قانون استخدام کشوری بسیار متفاوت است.
به همین دلیل، در ادامه به توضیح مراحل قانونی این موضوع در دو بخش جداگانه می پردازیم.

در مرورگر دستگاه خود، به آدرس سامانه خدمات اینترنتی سازمان تامین اجتماعی به نشانی es.
tamin.
ir بروید و وارد سایت شده، سپس روی گزینه ثبت نام کلیک کنید.

پس از ثبت نام، با کلیک بر روی گزینه "ورود به سامانه" و وارد کردن نام کاربری و کلمه عبور، می‌توانید به حساب کاربری خود وارد شده و از منوی مستمری بگیران، سپس زیرمنوی مستمری بازماندگان را انتخاب کنید و درخواست برقراری مستمری توسط بازماندگان را ارسال کنید.

در این بخش از صفحه، لطفاً در کادر مربوطه، کد ملی همراه با صفت "مادر فقید" را وارد نموده و سپس بر روی دکمه "تایید" کلیک کنید.

اکنون، با استفاده از کد ملی به هویت متوفی دسترسی دارید.
علامتگذاری توصیفی درست است.

در ادامه، می‌توانید سوابق بیمه تامین اجتماعی مادر را مشاهده کنید.
پس از مطالعه جزئیات بیمه تامین اجتماعی، در صورت صحت این اطلاعات، لطفاً آن‌ها را تایید کنید.

در این مرحله از فرایند تعیین حقوق مادر بعد از فوت، لطفاً اطلاعات هویتی، اقامتی و شماره تماس بازماندگان معزز متوفی را در کادرهای مربوطه وارد نمایید.
از تگهای تاکید و توصیه استفاده کنید.

در یک صفحه جدید، مدارک لازم را با استفاده از تگ های HTML مناسب به صورت لینک بارگذاری کنید.
توجه: حتما مطمئن شوید که مدارک در فرمت های معتبر آپلود شده باشند و ملاحظات امنیتی را رعایت فرمایید.
نکته: از تگ های HTML مورد نظر برای بارگذاری مدارک از مراحل چک کردن و استفاده کنید.

بعد از اینکه مدارک را بارگذاری کردید، برای ثبت اطلاعات، روی دکمه "ثبت" کلیک کنید.
اگر مادر وفات کرده باشد و بازماندگان دیگری نیز وجود داشته باشند، با کلیک بر روی دکمه "افزودن بازمانده بعدی"، مراحل فوق برای بازماندگان دیگر نیز انجام دهید.
پس از وارد کردن اطلاعات تمام بازماندگان، در نهایت روی دکمه "ثبت نهایی" کلیک کنید تا پیغام زیر نمایش داده شود: "درخواست شما با موفقیت ثبت شد".

مطابق اطلاعات منتشر شده در سایت کانون بازنشستگی کشوری، تعیین حقوق مطرح شده برای مادر پس از درگذشت او در قانون استخدام کشوری به صورت حضوری انجام می‌شود.
بنابراین، مستحقان مادر برای تعیین مبلغ مستمری مورد نیاز، باید با ارائه مدارک لازم، حضوری به اداره مربوطه مراجعه کنند.
این مدارک شامل گواهی فوت، مستندات هویت وراث، تعهدنامه صادره از فرزندان دختر و استعلامی از صندوق‌های بیمه در خصوص عدم دریافت حقوق توسط فرزندان دختر است.

اداره مربوطه پس از دریافت درخواست برای تعیین حقوق مادر، مدارک مربوطه را برای واحد اجرایی صندوق بازنشستگی کشوری ارسال می‌کند.
تخصص‌های فنی صندوق مدارک را بررسی کرده و پس از تأیید، دستور پرداخت مستمری مادر به بازماندگان وی ارائه می‌دهند.

شرایط انتقال حقوق مادر بعد از فوت به پسر