خلاصه مقاله
این مقاله درباره مفهوم تفویض اختیار در قوانین قانونی است.
تفویض اختیار یعنی واگذاری بخشی از اختیارات یک مقام اداری به شخص دیگری برای انجام وظایف جزئی است.
این تفویض اختیار برای آزاد شدن مقام اداری از رسیدگی به جزئیات مسائل و تمرکز بر مسائل اصلی صورت می‌گیرد.
تفویض اختیار نیازمند رعایت شرایط خاصی است و اختیارات اساسی و قائم به شخص مقام اداری قابل تفویض نیست.
در بررسی حقوق اداری، وظایف و اختیارات یک مقام عمومی توسط خود فرد نامبرده انجام میشود.
اما در صورت پیشرفت شغلی این مقام عمومی، نیاز به واگذاری بخشی از اختیارات به افراد دیگر برای رسیدگی به مسائل جزئی تا آنها هم بتوانند بر مسائل مهمتر تمرکز کنند، احساس میشود.
بعضی وقت‌ها، با رفتن به دفاتر، متوجه می‌شویم که تعهد اصلی یک مسئولیت برخی از اختیارات خود را به معاون خود منتقل کرده است و باید به شخص معاون رجوع کنیم تا کارهایمان را انجام دهیم.
این نشانگری از نوع٢ تفویض اختیار توسط مقام بالاتر به یکی از کارمندان یا معاونان او است.
تفویض اختیار معمولاً با هدفی صورت می‌گیرد که یک مقام یا یک مدیر از رسیدگی به جزییات مسائل آزاد شود و فرصت بیشتری برای اهمیت‌ها و مسائل اصلی خواهد داشت.
به همین منظور، در این مقاله هدفمندیم تا به بررسی این سؤال بپردازیم که تفویض اختیار یعنی چه و شرایط لازم برای صحت تفویض اختیار چیست.
در این راستا، به بررسی تعریف تفویض اختیار، شرایط صحت آن و تفاوت آن با کفالت اداری خواهیم پرداخت.
تفویض اختیار چیست
در هنگام بررسی حقوق اداری، اصل اصلی آن این است که وظایف و اختیارات مربوط به یک مقام عمومی توسط خود فرد نامبرده انجام شود؛ زیرا او بر اساس شرایطی که دارای آنها شده است، به این مقام دست یافته است.
با این حال، هر چه یک مقام عمومی به سمتهای اداری و سیاسی بالاتری پیشرفت کند، وظایف آن نیز بیشتر میشود به گونهای که انجام تمام امور مربوط به آن بسیار دشوار است.
به عنوان مثال، یک وزیر مسئولیت تمام امور اداری، مالی و حقوقی وزارتخانه را به عهده دارد، اما غیرممکن است وزیر تمام حکمهای استخدامی را با صدور چکها به شخصی انجام دهد.
به همین دلیل، واقعیتهای عملی و عدم مکان برای انجام همه امور توسط یک فرد، نیازمندی به واگذاری بخشی از اختیارات مقامات عالی رتبه اداری به افراد دیگر دارد، تا آنها هم بتوانند بی پیش زحمت از مسائل جزئی به مسائل مهمتر بپردازند.
بنابراین، تفویض اختیار به معنای واگذاری بخشی از اختیارات یک مقام اداری به یک مقام یا شخص دیگر است.
شرایط صحت تفویض اختیار
بر اساس قوانین قانونی، یکی از مفروضات ضروری برای صحت تفویض اختیار شرایط خاصی است که باید رعایت شود.
تنها یک مقام اداری می تواند بخشی از قدرت‌های خود را منتقل کند.
عمل منتقل کردن تمامی قدرت‌ها، به معنای استعفای اوست.
اختیارات اساسی و قائم به شخص مقام اداری قابل تفویض نیستند.
به عنوان مثال، نمایندگان مجلس شورای اسلامی نمی‌توانند قانونگذاری در مجلس را به فرد دیگری انتقال دهند؛ همچنین رییس‌جمهور نمی‌تواند مسئولیت امور کشور را به شخص دیگری منتقل کند.
- تفویض اختیار باید به صورت کتبی باشد، زیرا باعث افزایش صلاحیت فرد مورد نظر در اموری که به وی واگذار میشود میشود.
این افزایش صلاحیت حتما باید به صورت کتبی انجام شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آثار تفویض اختیار، می‌توانید بر روی لینک کلیک کنید.
تفاوت تفویض اختیار و کفالت اداری
یکی از روش‌های انتقال اختیارات در حقوق اداری، کفالت اداری است که با تفویض اختیار تفاوت دارد.
برای بررسی تفاوت تفویض اختیار با کفالت اداری، لازم است به کفالت اداری نیز پرداخته شود.
کفالت اداری لزوماً در شرایطی انجام میشود که به حکم قانون مسئولیت‌های یک مقام به عهده شخص دیگر گذاشته میشود.
در واقع کفالت اداری در شرایطی انجام میشود که یک مقام اداری، به دلیل وقوع عوارضی مانند فوت، عزل، استعفا، بیماری یا غیبت قادر به انجام امور خود نیست و به همین دلیل کفیل وی تا انتخاب شخص جدید، کلیه امور وی را به عهده دارد.
به عنوان مثال، کفیل می‌تواند معاون اول رییس جمهور باشد و در غیاب وی، وظایف و مسئولیت‌ها را برعهده بگیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مفهوم کفالت اداری، می‌توانید بر روی لینک مربوطه کلیک کنید.
سوالات پر تکرار
- «شرایط مالی برای افرادی که مایل به داوطلبانه پرورش فرزند می‌باشند، یکی از معیارهایی است که سازمان تأمین اجتماعی برای انتخاب سرپرستی کودک در نظر گرفته است.
خانواده‌هایی که تصمیم به ثبت‌نام فرزندخواندگی می‌گیرند باید قادر باشند تضمین کنند که توانایی تأمین نیازهای کودک را دارند.
هیچ الزامی وجود ندارد که یک سوم از دارایی به کودکی که به ایشان سپرده میشود، انتقال یابد.
البته باید توجه داشت که حتی اگر نام کودک در شناسنامه ثبت شده باشد و مدت طولانی از زمان سرپرستی گذشته باشد، کودک به ارث نمی‌رسد.
»
نتیجه گیری
با توجه به موارد مطرح شده، می‌توان نتیجه گرفت که تفویض اختیار به معنای واگذاری بخشی از اختیارات یک مقام اداری به یک مقام یا شخص دیگر است.
این واگذاری اختیارات با هدف آزاد شدن مقام یا مدیر از رسیدگی به جزئیات مسائل و مهارت بیشتری در رسیدگی به مسائل اصلی و اهمیت‌ها صورت می‌گیرد.
در حقوق اداری، اصل اصلی این است که وظایف و اختیارات مربوط به یک مقام عمومی توسط خود فرد نامبرده انجام شود، اما با پیشرفت و صعود مقام عمومی به سمت اداری و سیاسی بالاتر، وظایف آن بیشتر و دشوارتر میشود.
لذا، لازم است بخشی از اختیارات مقامات عالی رتبه اداری به افراد دیگر واگذار شود تا به طور شایسته و بی پیش زحمت از مسائل جزئی به مسائل مهمتر و اصلی توجه کنند.