یکی از مفاهیم حقوقی وجود نمایندگی است، که به معنای انجام عمل حقوقی به نمایندگی از شخص دیگری و با هدف تأمین منافع او می‌باشد. نمایندگی حقوقی معمولا توسط یک فرد حقوقی انجام می‌شود که بر اساس قوانین مربوطه و معینی قابلیت ارائه خدمات حقوقی را دارد. در حقوق گاهی نیاز به نماینده حقوقی برای ارائه یا دفاع در دعاوی و پیگیری مسائل مشکل وجود دارد، اما تمامی افرادی که این نقش را بازی می‌کنند، به طور اکثر، وکیل دادگستری نامیده نمی‌شوند.

بدون استفاده از تکرار در صورت نیاز، متن را به زبان فارسی با استفاده از تگ‌های HTML مانند em و strong بازنویسی می‌کنیم: به عبارت دیگر، فردی که به عنوان مشاور حقوقی فعالیت حقوقی را انجام می‌دهد، لزوماً یک وکیل نیست. زیرا یک مشاور حقوقی تفاوت‌های مهمی با وکیل دادگستری دارد و فقط در شرایط خاص، افراد و نهادها می‌توانند از خدمات مشاور حقوقی استفاده کنند. بنابراین، مطلع بودن از قواعد مربوط به مشاور حقوقی و وکیل دادگستری و تفاوت‌های آنها ضروری است.

در این مقاله قصد داریم در مورد تفاوت‌های بین نماینده حقوقی و وکیل دادگستری صحبت کنیم. ابتدا، تعریف و شرایط نماینده حقوقی و وکیل دادگستری را بیان می‌کنیم و سپس به تفاوت‌های بین این دو می‌پردازیم.

نماینده حقوقی چه کسی است و شرایط آن

برای بهره‌برداری از دستاوردهایی که هم اکنون بر ما مهیا شده‌اند، لازم است که در ابتدا مفهوم و شرایط شغل نماینده حقوقی و وکیل دادگستری را مورد بررسی قرار دهیم. این تفاوت‌ها به‌وسیله‌ی تحلیلی دقیق و در قالبی منطبق با قوانین و مقررات، بررسی و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. سپس، پاسخ به سؤال موجود که تفاوت نماینده حقوقی و وکیل دادگستری چیست، داده خواهد شد.

تعریف یک نماینده حقوقی، به طور مستقیم در قانون تعریف نشده است. اما در ماده 32 قانون آیین دادرسی مدنی به شرایط نماینده حقوقی اشاره شده و نهادهایی که حق استفاده از نماینده حقوقی را دارند، مشخص شده است. این ماده همچنین شرایطی را برای استفاده از نماینده حقوقی تعیین می‌کند.

با توجه به قانون فوق‌الذکر، نماینده حقوقی یعنی فردی که حق دارد در برخی از سازمان‌ها، به صورت قانونی، در دعاوی، ادعاها و دفاع‌ها مشارکت کند و برای انجام این وظیفه، لازم نیست پروانه وکالت داشته باشد. با اینحال، می‌بایست حداقل دارای مدرک لیسانس حقوق باشد و حداقل دو سال تجربه کاری در دفاتر حقوقی مربوطه داشته باشد. همچنین، اگر پروانه وکالت داشته باشد، نباید محرومیت از اشتغال داشته باشد.

وکیل دادگستری

وکیلــِ دادستانـــ، فردی است که در زمینه حقوق تحصیل کرده است و حداقل دارای مدرک لیسانس در این رشته می‌باشد. پس از اتمام تحصیلات، با قبول شدن در آزمون وکالت که توسط مرکز مشاوران قوه قضاییه یا کانون وکلا برگزار می‌شود، و همچنین سپری کردن دوره‌های کارآموزی، موفق به دریافت پروانه وکالت می‌گردد.

بعد از دریافت مجوز حرفه ای، یک وکیل دادگستری مجاز است تمام امور مرتبط با دادگاه و هرآنچه در قانون به عنوان صلاحیت های وکیل ذکر شده است را انجام دهد. هر فرد می تواند با اختیار دادن وکالت، یک وکیل را برای انجام امور حقوقی و قضایی خود تعیین کند.

ویژگی‌های موسسات و شرکت‌های عمومی و خصوصی، نانتقاعی، بانک‌ها و شهرداری‌ها، ادارات گوناگون از جمله آموزش و پرورش، اوقاف و سایر نهادها نشان می‌دهد که آنها مجاز هستند تا در امور حقوقی خود از خدمات وکیل دادگستری استفاده کنند. در اینجا، می‌خواهیم درباره تفاوت بین وکیل دادگستری و نماینده حقوقی بحث کنیم.

تفاوت وکیل دادگستری با نماینده حقوقی

پس از توضیح در این باره که کیست یک نماینده حقوقی و وکیل دادگستری، به دلیل وجود تفاوت‌های متعددی بین این دو مقام، در این قسمت از مقاله قصد داریم به طرز دقیقی در مورد تفاوت‌هایی که بین آن‌ها وجود دارد صحبت نموده و بگوییم که چیست تفاوت نماینده حقوقی و وکیل دادگستری؟

اصلیترین و پر اهمیت‌ترین تفاوت میان وکیل دادگستری و نماینده حقوقی، در این موضوع است که وکیل دادگستری باید در کمیسیون وکلا ثبت‌نام کرده و پروانه وکالت دریافت کند. اما نماینده حقوقی نیازی به پروانه وکالت ندارد و می‌تواند به صورت غیر رسمی و بدون ثبت‌نام فعالیت کند.

اهمیت وکالت در حقوق ایرانی بسیار بالا است. اعطای وکالت به وکیل دادگستری با توجه به عقد وکالت که به صورت یک سند بنیادی یعنی نامه وکالت انجام می‌شود ضروری است. در عین حال، برای ارائه معرفی‌نامه به عنوان نماینده حقوقی، نیاز به اقدام دریافت مجوز از اداره مربوطه وجود دارد که بر عهده نماینده حقوقی قرار دارد.

کارآموزی وکیل دادگستری، می‌تواند به صورت فعالیت همراه با وکیلان حرفه‌ای فعالیت کند که مجوز وکالت دارند. از سوی دیگر، برای کارآموزی نماینده حقوقی باید به مدت دو سال در یک سازمان حقوقی کار کند که قصد دارد نمایندگی حقوقی را به او بسپارد.