تفاوت دعوای مزاحمت و ممانعت از حق

در قانون آیین دادرسی مدنی، قوانینی در فصل هشتم وجود دارد که سه نوع دعوای مربوط به تصرف عدوانی را تشریح می‌کند.
این دعاوی شامل دعوای ممانعت از حق و دعوای مزاحمت هستند و به عنوان دعاوی تصرف شناخته می‌شوند.
هرچند، در شرایط خاص، هر نوع از این دعاوی قابلیت طرح دارد و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.
وجود سابقه تصرف در خود کافیست و برای طرح این دعاوی، نیازی به داشتن مالکیت نیست.

از جمله ادعاهایی که افراد در ارتباط با املاک و اموال غیر قابل جابجایی در روابط خود دارند، ادعاهای مربوط به تصرف است.
همان‌طور که قبلاً گفته شد، ادعاهای تصرف، به ویژه ادعاهای ممنوعیت و مزاحمت، شباهت‌هایی دارند که برای مطرح کردن ادعا، فرد حقوقدان باید به شرایط خاص هر کدام آشنا باشد تا بتواند به نتیجه مطلوب خود دست یابد.

با توجه به شرح بالا، در این مقاله می‌خواهیم در ابتدا به سؤالی پاسخ دهیم که "دعوای ممانعت از حق و مزاحمت از حق" چیست و سپس، تفاوت این دو نوع دعوا را با یکدیگر بررسی کنیم.
در صورتی که سوالاتی درباره "دعوای ممانعت از حق و مزاحمت از حق" دارید، با ما در این مقاله همراه باشید.

دعوای ممانعت از حق چیست

در فصل هشتم از قانون آیین دادرسی مدنی، ماده 159 این قانون راجع به نزاع متعارض حقوقی تعریف شده است.
به طور کلی، نزاع متعارض حقوقی به معنای تقاضایی است که فردی دارای حق از طریق آن بخواهد مانع قرارگیرد.
می‌توان آن را به صورتی توصیف کرد که یک شخص از دیگری بخواهد مانعی را برای دستیابی به حقوقش در یک ملک مشخص از بین ببرد.
این به این معنی است که فردی که حق انتفاع یا حق دیگری در قبال ملکی دارد، مجاز نیست از آن استفاده کند، مگر آنکه برخوردهای قانونی را طی کند و از دادگاه درخواست رفع مانعی که تجاوز به حقوقش می‌کند، داشته باشد.
راهنمایی: لطفاً در تعیین متنهای مهم از تگهای قوی و تگهای تاکیدی استفاده کنید.

در طرح دعوای ممانعت از حق، باید به یک نکته مهم توجه کنیم.
صاحب مزبور به ضرورت خود نمی‌باید خواهان دعوا باشد، بلکه مهم این است که فرد باید ایجازی از ملک یا حق استفاده از آن داشته باشد تا بتواند دعوای خود را ارائه کند.
همچنین، در این طرح، خواهان باید اثبات کند که تا کنون در اختیار و استفاده از مزبور بوده است.
بنابراین، در دادگاه لازم است به ثابت کردن سابقه تصرف خود در این مورد بپردازد.

دعوای مزاحمت چیست

در بخش هشتم قانون آیین دادرسی مدنی، در ماده 160 این قانون، دعوای مزاحمت به عنوان یکی از دعاوی تصرف، مورد توجه قرار گرفته است.
طبق این ماده، دعوای مزاحمت، یعنی دعوایی است که به طور خاص از متصرف مال غیر منقول درخواست می‌کند تا از مزاحمت کسی که با متصرفان مال خود مزاحم است، جلوگیری کند، بدون اینکه متصرف مال، آن مال را از تصرف خارج کرده باشد.

بنابراین، در موضوع مزاحمت، فردی که دیگری را به وجود مزاحمت می‌اندازد، بدون اینکه آن شخص را از مال یا ممتلکاتش برکنار کند، موجب مزاحمت در دستگاه تصرف قرار می‌گیرد.
برای طرح دعوای مزاحمت، زمان بوجود آمدن این موضوع باید در حال حاضر باشد و شخصی که حق مالکیت را دارد، قادر نیست درباره مزاحمتی که در گذشته رخ داده و در حال حاضر رفع شده است، دعوا را مطرح کند.

با توجه به ماده ۱۷۴ قانون آیین دادرسی مدنی، تنها در صورتی که اثبات شود عمل مزاحمتی انجام شده است، دادگاه مجاز به صدور رایی به نفع خواهان می‌باشد.
ضرورتاً درخواست برخورد با مزاحمت باید توسط صاحب ملک انجام شود و فقط برخاسته از سابقه تصرف در ملک، برای ارائه درخواست مورد نیاز است.

تفاوت دعوای مزاحمت و ممانعت از حق

در نگاه ابتدایی، ممکن است به خاطر همانندی‌هایی که در دو نوع دعوای مزاحمت و دعوای ممانعت از حق وجود دارد، آن‌ها به عنوان یکسان در نظر گرفته شوند.
اما در واقع، این دو نوع دعوا کاملاً تفاوت دارند.
بنابراین، می‌توان تفاوت دعوای مزاحمت و ممانعت از حق را به این شکل بیان کرد:

در هنگامی که یک شخص عمداً اقدام به ممنوع کردن یک حق دیگری می‌کند، این عمل به عنوان "ممانعت از حق" شناخته می‌شود.
در این حالت، شخص فاعل تماماً مانع استفاده متصرفانه از حق می‌شود.
اما مزاحمت، عمل فاعل است که باعث ایجاد اختلال جزئی در تمرکز اشخاص بر روی حق می‌شود، بدون اینکه به طور کامل امکان استفاده از حق را از بین ببرد.
برای توضیح "ممانعت از حق"، می‌توان به مثال زیر اشاره کرد: شخصی، با وجود داشتن حق عبور از زمینی که متعلق به فرد دیگری است، توسط صاحب زمین مانع عبور از آن می‌شود.
اما در مورد "مزاحمت"، به مثال زیر می‌توان اشاره کرد: صاحب یک قطعه زمین با ایجاد شیارها و حفره‌هایی با عمق نا معمول، حق عبور صاحب حق را مورد اختلال قرار می‌دهد.