قرار دادن روزهایی از هفته به عنوان روزهای تعطیل هفتگی، اصل این مسئله ریشه‌دینی و مذهبی دارد. در گذشته، این روزها به منظور انجام وظایف دینی برای افراد تعطیل می‌شدند، تا بتوانند به تعالیم و آئین‌های دین خود پی ببرند. اما امروزه، تعطیل شدن کارگران در روزهایی از هفته دلایل اجتماعی و فرهنگی دیگری دارد. این اقدام به عنوان حمایتی که از حقوق کارگران به عمل می‌آید، و همچنین ایجاد فرصت برای استراحت و تفریح برای آنان به شمار می‌رود. اصطلاحاً این روزها به عنوان تعطیلات یا مرخصی ضروری تلقی می‌شوند.

با توجه به این مناسبت، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی تعطیلات کارگران مطابق با قانون کار، مشمول تعطیلات قانونی کارگران و انواع آنها از جمله تعطیلات هفتگی، تعطیلات رسمی و تعطیلی روز کارگر پرداخته و به تفصیل آنها را بررسی کنیم.

تعطیلات هفتگی کارگران در قانون کار

یکی از نکات بسیار حائز اهمیت و اساسی در قوانین کاری مربوط به کارگران، تعطیلات هفتگی است. همانطور که از نام آن پیداست، این نوع تعطیلی مربوط به روزهای کاری در هفته است. قانون اساسی و قانون کار جمهوری اسلامی ایران، مقرراتی در ارتباط با این نوع تعطیلی تعیین کرده اند که باید رعایت شود.

با توجه به اصل هفدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، روز جمعه به عنوان یک روز رسمی و قانونی تعطیل می‌باشد. این تعطیلی تمامی کارگران مشمول قانون کار و کارمندان دولت را در بر می‌گیرد.

علاوه بر این، در بند ۶۳ قانون کار، روز جمعه به عنوان تعطیلات هفتگی کارگران تعیین شده است. البته در صورتی که نوع کار کارگران محدود به خدمات عمومی (مانند حمل و نقل عمومی) باشد و یا در شرایط ضروری دیگر، انتقال تعطیلی روز جمعه به روز دیگر امکان پذیر است، با توافق طرفین. در این صورت، کارگرانی که از تعطیلی روز جمعه استفاده نمی‌کنند، مزد خود را با ۴۰ درصد اضافه دریافت خواهند کرد.

لازم به ذکر است که اگر کارگران در روزهای کمتر از شش روز کار کنند، مزد روزهای تعطیل هفتگی آنها معادل یک ششم مجموع مزد یا حقوق دریافتی در روزهای کاری خواهد بود. اما در کارگاه‌هایی که کارگران در ۵ روز کاری در هفته و ۴۴ ساعت کار قانونی فعالیت می‌کنند، از دو روز تعطیل استفاده می‌کنند و مزد هر یک از دو روز تعطیل هفتگی برابر با مزد روزانه کارگران خواهد بود.

تعطیلات رسمی کارگران در قانون کار

یکی از نوع‌های تعطیلاتی که برای کارگران در قانون کار تعبیه شده است، تعطیلات رسمی است. این تعطیلات به منظور یادآوری و احتفال از برخی از روزهای ملی و مذهبی در گذشته در قانون مشخص شده‌اند. در کشور ما، ۲۶ روز به عنوان تعطیلات رسمی تعریف شده‌اند.

به طور خاص باید تاکید کرد که استفاده از تعطیلات رسمی، که در قانون و تقویم ایران مشخص شده است، حق حقوقی کارگران است و کارفرمایان مشمول قانون کار هیچ اجازه‌ای ندارند که کارگران را در تعطیلات رسمی مجبور به کار کنند. به علاوه، کارفرمایان نمی‌توانند تعطیلات رسمی را به عنوان بخشی از مرخصی کارگران محاسبه کرده و در نتیجه مدت زمان مرخصی‌های مختلف کارگران را کاهش دهند.

تعطیلی روز کارگر در قانون کار

علاوه بر تعطیلات کارگران که شامل تعطیلات هفتگی و تعطیلات رسمی برخی از روزها می‌باشد، نوع دیگری از تعطیلی برای کارگران مشمول قانون کار مورد پیش بینی قرار گرفته است که همان تعطیلی روز کارگر می‌باشد.

به طور کلی، تعطیلات کارگران در روز کارگر، جنبه بین‌المللی دارد. به این صورت که سازمان بین‌المللی کار، روز جهانی کارگر (۱ ماه مه) را تعطیل اعلام نموده است. در همین راستا نیز قانون کار جمهوری اسلامی ایران در ضمن ماده ۶۳، روز کارگر را نیز جزء ایام تعطیلات رسمی محسوب کرده است که این روز در کشور ما، مصادف با روز ۱۱ اردیبهشت در هر سال می‌باشد.