خلاصه مقاله
در عقد رضایی، تنها رضایت طرفین کافی است و نیازی به رعایت تشریفات خاصی نیست.
در عقد تشریفاتی، علاوه بر رضایت طرفین، رعایت فرم و رسم اهمیت دارد.
در عقد عینی، نیاز به صورت کتبی و رسمی بیشتر دیده می‌شود.
تفاوت عقد رضایی با عقد تشریفاتی و عقد عینی در بنیاد و نحوه اتفاق افتادن و ارکان هر کدام است.
در عقد رضایی، توافق طرفین و رضایت آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است، در حالی که در عقد تشریفاتی، رعایت فرم و رسم و تکرار عملیات خاصی اهمیت دارد و در عقد عینی، نیاز به صورت کتبی و رسمی بیشتر دیده می‌شود.
در جهت دستیابی به اهداف مختلف، افراد قصد انعقاد قراردادها و عقود را دارند.
این قراردادها و عقود انواع مختلفی دارند که عقد معوض، عقد مجانی، عقد لازم یا عقد جایز نمونه‌هایی از آنها هستند.
فرآیند انعقاد قرارداد در مورد انواع عقود همیشه به این شکل نیست که افراد توافقات خود را بر روی کاغذ بگذارند و با امضا آنها را متعهد شوند.
البته اکثر قراردادها به این شکل انعقاد می‌شوند، اما ممکن است گاهی تشریفات لازم برای انعقاد یک قرارداد متفاوت باشد.
"قراردادهای رضایی، قراردادهای عینی و قراردادهای تشریفاتی، از جمله اقسام قراردادها هستند که کاربردهای بسیاری دارند و پیامدهای حقوقی ویژه‌ای را به همراه دارند.
به دلیل اینکه انعقاد این نوع از قراردادها بدون رعایت شرایط خاصی به امضای آنها منجر می‌شود، ممکن است قرارداد انعقاد شده، صحیح نباشد، بنابراین ضروری است که با قواعد خاص مربوط به این اقسام قراردادها و تفاوت‌های آنها با یکدیگر، آشنا شویم.
"
در این مقاله قصد داریم با ذکر یک نمونه، مفاهیمی از قبیل تعریف عقد رضایی، عقد تشریفاتی و عقد عینی را بررسی کنیم و تفاوت‌های بین آنها را شرح دهیم.
در صورت بروز سوالی در ارتباط با این موضوع، لطفاً به ما ملحق شوید.
عقد رضایی چیست ؟
در پاسخ به این سؤال که فرق عقد رضایی با عقد تشریفاتی و عقد عینی چیست، بایستی ابتدا تعریف هرکدام را بیان کنیم و سپس مقایسه کنیم.
عقد رضایی، عقدی است که به توافق طرفین و با رضایت آنها صورت می‌گیرد.
عقد تشریفاتی، عقدی است که برای انجام رسم یا طقوس خاصی صورت می‌گیرد و در آن رعایت فرم و رسم اهمیت دارد.
عقد عینی، عقدی است که به صورت کتبی و به طور رسمی انجام می‌شود.
تفاوت عقد رضایی با عقد تشریفاتی و عقد عینی در واقع در بنیاد و نحوه اتفاق افتادن و ارکان هر کدام است.
در عقد رضایی، توافق طرفین و رضایت آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است و بر اساس اراده و میل طرفین صورت می‌گیرد، در حالی که در عقد تشریفاتی، رعایت فرم و رسم و تکرار عملیات خاصی اهمیت دارد و در عقد عینی، نیاز به صورت کتبی و رسمی بیشتر دیده می‌شود.
در این بخش از مقاله، توضیح داده خواهد شد که عقد رضایی به چه معناست و چگونه انجام می‌شود.
عقد عبارت است از یک نوع قرارداد که براساس قانون مدنی می‌تواند به صورت ساده‌ای منعقد شود.
در این نوع قرارداد، همکاران متعهد، یعنی طرفین قرارداد، فقط با استعداد باشند.
به عبارت دیگر، برای انجام این قرارداد نیازی به مراحل و فرمالیتهای اضافی نداریم.
به عنوان مثال، برای انجام این قرارداد، نیازی به تهیه سند رسمی نیست و تنها توافق طرفین کافی است.
"عقد رضایی" یعنی وقتی که ما از یک فروشگاه خرید می‌کنیم، پول را پرداخت می‌کنیم و فروشنده کالا را تحویل می‌دهد.
در این مورد، هیچ مراحل رسمی وجود ندارد؛ فقط کافی است که ما به فروشنده پول را بپردازیم و او کالا را تحویل دهد تا عقد انعقاد یابد.
خریدار با قرار دادن کالاها در فروشگاه، علاقه خود را به فروش آنها ثبت می‌کند و ما با رفتن به فروشگاه و انتخاب کالا، خواسته خود را برای خرید بیان کرده‌ایم؛ بنابراین، لازم نیست اراده و رضایت را به صورت کلامی یا قراردادی بیان کنیم.
عقد تشریفاتی چیست ؟
همان‌طور که ذکر شد، برای توضیح تفاوت بین عقد رضایی، عقد تشریفاتی و عقد عینی، نیاز است که به این عقود توضیح دهیم.
در قسمت قبل، توضیح دادیم که عقد رضایی به رضایت طرفین بستگی دارد و این کافی است برای انجام این عقد.
در این قسمت، قصد داریم درباره عقد تشریفاتی صحبت کنیم و توضیح دهیم که عقد تشریفاتی چیست.
"تعهدات تشریفی یا عقد تشریفاتی، بر خلاف توافق کتبی، به صرف اعلام رضایت طرفین برای انجام یک قرارداد محدود نمی‌شود و احترام به تشریفات خاص و تعیین شده توسط قوانین لازم است.
در ادامه، تعریف قرارداد عینی از منظر قانونی را بررسی خواهیم کرد و سپس به تفاوت‌های بین سه نوع قرارداد عینی، تشریفاتی و رضایی خواهیم پرداخت.
"
عقد عینی چیست ؟
در بخش‌های قبل، تشریح کرده‌ایم که مفهوم عقد رضایی و عقد تشریفاتی چیست و با ارائه مثال، بر روی هرکدام تمرکز کرده‌ایم.
حال پس از توضیح عقد رضایی و عقد تشریفاتی، در این بخش قصد داریم درباره عقد عینی بحث کنیم و با ذکر مثال، توضیح دهیم که عقد عینی چیست.
«عقد تشریفاتی» یا «عقد تحویل‌است»، نوعی عقد قابل اجرا است که وابسته به تحویل و مالکیت موضوع تعهدی است.
به طور خلاصه، در این نوع عقد صرف رضایت طرفین برای انجام آن کافی نیست و عقد تحقق می‌یابد زمانی که موضوع تعهد توسط طرف دیگر دریافت شده و به وی واگذار شود.
برای مثال، در حالتی که یک عقد وقف انجام می‌شود، باید به عنوان یک عقد عینی و تشریفاتی رفتار شود و تا زمانی که فرد وقف‌کننده مال موقوفه را تحویل ندهد، وقف انجام نمی‌شود.
اما وقتی که فرد وقف‌کننده اقدام به تحویل مال موقوفه کند، عقد وقف تحقق پیدا کرده و صحیح خواهد بود.
تفاوت عقد رضایی، عقد تشریفاتی و عقد عینی
در بخش‌های گذشته، توضیح داده شد که چه معنای عقد رضایی، عقد تشریفاتی و عقد عینی را دارند و برای هرکدام نمونه‌هایی آورده شد.
حال بعد از توضیح در این باره، قصد داریم در این بخش، به تفاوت این عقود با یکدیگر بپردازیم و بگوییم که چه تفاوتی بین عقد رضایی، عقد تشریفاتی و عقد عینی وجود دارد.
براساس مبانی فوق، تفاوت این عقود می‌تواند به صورت زیر باشد:
در یک مراسم تشریفاتی، رعایت تشریفات مورد نظر قانونگذار ضرورت دارد و صرف رضایت طرفین کافی نیست تا به انعقاد قرارداد برسیم.
در عقد رضایی، به خلاف عقد تشریفاتی، تنها رضایت طرفین کافی است و نیازی به رعایت تشریفات خاصی نیست.
در عقد عینی، برای اعتبار قرارداد علاوه بر رضایت طرفین، ضروری است که طرف مقابل صرفاً اقراریه مالی را تحویل کند.
در غیر اینصورت، قرارداد مورد نظر انجام نخواهد شد.
سوالات پر تکرار
- نتیجه قوی: با توجه به تحقیقات و بررسی‌های انجام شده در این مقاله، می‌توان نتیجه گرفت که شورای حل اختلاف نهادی قضایی قوی و حیاتی است که با رسیدگی به دعاوی و مشکلات حقوقی افراد می‌تواند به نحوی عادلانه به مشکلات رسیدگی کند.
چنین شوراهایی به دلیل محدودیت‌های خاص قادر به طبیعت منعکس کننده دعواها وفراهم کردن محیطی حاکم بر همه طرفین دعواها هستند.
یکی از عوامل بهبود عملکرد شوراهای حل اختلاف درسال‌های اخیر، استفاده بیشتر از فناوری الکترونیکی است.
امکان ثبت دادخواست به صورت الکترونیکی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی باعث بهبود بسیاری در فرایند داوری و رسیدگی به دعاوی شده است.
همچنین، طراحی سامانه ابلاغ الکترونیکی نیز برای سرعت و آسانی در ابلاغیه‌های شورا بسیار مؤثر بوده است.
از آنجا که شوراهای حل اختلاف قدرتی با اهمیت و رسیدگی به دعاوی با محدودیت‌های خاص است، بنابراین نهادی است که بهره‌برداری از آن در جوامع دموکراتیک را تسهیل و ترویج می‌کند.
نتیجه گیری
نتیجه قوی:با توجه به تفاوت‌های برجسته بین عقد رضایی و عقد تشریفاتی و عقد عینی، می‌توان نتیجه گرفت که عقد رضایی تنها با رضایت طرفین انجام می‌شود و نیازی به رعایت تشریفات خاصی ندارد.
در عین حال، عقد تشریفاتی تحت تأثیر رعایت فرم و رسم و عقد عینی نیاز به صورت کتبی و رسمی دارد.
بنابراین، انعقاد قراردادهای رضایی، تشریفاتی و عینی نیازمند آشنایی با قوانین و مقررات مربوطه است.
در نهایت، بهتر است قبل از امضای هر قرارداد، از ارکان و نحوه انعقاد آن آگاهی کسب کرده و در صورت بروز هرگونه سوال، به مشاور حقوقی مراجعه کنیم.