تامین خواسته چک

امروزه، استفاده از چک بین شهروندان به عنوان یک روش پرداخت بسیار متداول است.
اما استفاده از چک همراه با دشواری‌ها و معایب خاصی نیز همراه است.
گاهی‌ اوقات ممکن است صاحب چک به بانک برود، اما به دلایلی مانند عدم وجود موجودی کافی، قادر به پرداخت چک نباشد.
در این شرایط، چک برگشتی تلقی می‌شود، و صاحب چک می‌تواند با رعایت قوانین مربوطه، چک را برگشت داده و به پیگیری‌های مربوط به دریافت وجه چک بپردازد.

اما یک مسئله‌ی مهم در این باره وجود دارد و آن این است که فردی که چک را در اختیار دارد، برای اطمینان حاصل کردن از وصول مبلغ چک، می‌تواند با درخواست تامین خواسته، همزمان با اقامه دعوی جهت مطالبه وجه چک، درخواست تضمین را هم داشته باشد.
به این صورت که در صورت امکان، می‌توان از دارایی‌های مدیون یا آن کسی که چک را صادر کرده، مبلغ مربوط به چک را تضمین و مطالبه نمود.
به همین مناسبت، پیش می‌آید که چه معنی دارد تضمین خواسته‌ی چک و چه شرایطی را نیازمند است تامین خواسته‌ی چک برای وصول وجه چک، به منظور مطالبه دریافت آن؟

برای پاسخ دادن به این سؤالات، در این مقاله به تحلیل فاکتورهای مختلف مرتبط با "تقاضای تامین خواسته برای چک های برگشتی" و شرایط آن می‌پردازیم.
سپس، هزینه‌های مربوط به تامین این خواسته‌ها را بررسی و در نهایت نمونه‌ای از دادخواست تامین خواسته چک را تقدیم خواهیم کرد.

تامین خواسته چک چیست

یکی از ضمانت‌های حفظ حقوق افراد مورد دعوی در قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست تامین خواسته است.
ممکن است رسیدگی به دعاوی در دادگاه بسیار طولانی شود و به منظور جلوگیری از ضایع شدن حقوق طلبکار در اثر گذشت زمان، فرد درخواست دهنده می‌تواند به منظور اطمینان حاصل کردن از عدم فروش یا انتقال دارایی‌های بدهکار و جلوگیری از ضایع شدن مطالبه بدهی، درخواست توقیف اموال محکوم علیه را داشته باشد.

با توجه به این دلیل، در ماده 121 قانون آیین دادرسی مدنی، تأمین خواسته شامل توقیف اموال بدهکار در دستان طلبکار می‌شود.
طلبکار می‌تواند تا صدور حکم قطعی، در هر مرحله از رسیدگی، با درخواست تأمین خواسته مواجه شود.
بر اساس ماده 108 این قانون، در صورت ارائه دعوی بر اساس سند رسمی یا وجود خطر تلفیق یا واگذاری، دادگاه مکلف است درخواست تأمین خواسته متقاضی را قبول کند.

علاوه بر این، طبق این ماده، در صورتی که خواهان بر اساس اوراق تجاری واخواست کند، دادگاه مکلف است تا درخواست تامین مورد نظر را پس از پرداخت هزینه های مربوط به آن مورد قبول قرار دهد و ترتیب اثربخشی لازم را به طلبه بدهد.
در اینجا ما این هزینه ها را به عنوان خسارت احتمالی نامگذاری می کنیم و در بخش هزینه تامین خواسته چک به توضیح بیشتر آن می پردازیم.

با ذکر این مقدمات، میخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که چک چیست و چگونه وجه آن تامین کننده میشود.
همانطور که اشاره شد، در بعضی موارد، دارنده چک ممکن است به بانک مراجعه کند و بانک به دلیل عدم وجود موجودی کافی در حساب صادر کننده چک، عدم تطابق امضا و موارد مشابه، قادر به پرداخت وجه چک به دارنده نباشد.
در این شرایط، دارنده چک باید برای دریافت وجه چک، گواهی عدم پرداخت وجه چک را از بانک درخواست کند و سپس، برای دریافت وجه چک به صورت قانونی، با تقدیم دادخواست مطالبه وجه چک به دادگاه مربوطه، درخواست خود را ثبت کند.

تامین خواسته‌ها در حین رسیدگی به دعوی در دادگاهخواسته خواهان در طول جلسات دادگاه تبدیل به خواستهٔ مدعی دیگری نشود که موجب زیان و تضییع آن شود.
خواسته‌کننده می‌تواند با ارائهٔ تقاضای تامین خواسته‌ها از دادگاه بخواهد تا از اموال قابل توقیف خوانده یا بدهکار برای تضمین اجرای حکم استفاده کند.
برخی از اموال نیز مستثنی از توقیف هستند، مانند مسکن و سایر وسایل ضروری زندگی مانند تلفن، ابزارهای کاری و غیره.

شرایط تامین خواسته چک

در مقاله قبلی، به توضیح درباره تامین خواسته برای دعاوی ناشی از چک بلامحل پرداخته شد.
اما یکی از سوالاتی که معمولاً مطرح می‌شود، این است که در چه شرایط و مواردی می‌توان برای چک، تقاضای تامین خواسته نمود.
به همین دلیل، در این بخش قصد داریم به تحلیل و بررسی مهم‌ترین شرایط تامین خواسته چک برگشتی بپردازیم.

یکی از شرایط اساسی برای تأمین خواسته چک این است که خواهان قبل از اقدام به رسیدگی به دعوی مطالبه وجه چک، باید طبق قوانین آیین دادرسی مدنی، درخواست تأمین خواسته را مطرح کند.
همچنین، اگر در دادگاه دعوی طرح شده است، خواهان می تواند درخواست تأمین خواسته را در حین رسیدگی تا زمان صدور حکم نهائی ارائه دهد.
در صورتی که دادگاه درخواست تأمین خواسته را قبول کند، خواهان مکلف است ظرف مدت 10 روز اقدام به رسیدگی به دعوی مطالبه وجه چک در دادگاه کند.

یکی از شرایط ضروری برای قبولی چک، دریافت گواهی عدم پرداخت است.
این گواهی باید در مدت زمان معینی صادر شده باشد و چک نیز در این مدت باید واخواست شود.
برای چک های حقوقی که در یک شهر صادر و وصول می شوند، مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت 15 روز و برای چک هایی که از یک نقطه به نقطه دیگری ارسال می شوند، 45 روز است.
در صورتی که خواهان خسارت احتمالی پرداخت را در نظر نگیرد، امکان برقراری دعوی بر خلاف ظهرنویس وجود نخواهد داشت.
البته، اگر خواهان قصد خسارت دهی را داشته باشد، همواره می تواند به بانک مراجعه کرده و چک را برگشت دهد.

پس از برگشت زدن چک، به نوبت طرح دعوی در دادگاه رسید؛ بدین معنا که یکی از شرایط تامین خواسته چک، این است که صاحب چک برگشتی، در دادگاه تقاضای طرح دعوی کند و مبلغ چک خود را مطالبه نماید.
در این شرایط، البته، می‌توان قبل یا حین طرح دعوی یا حتی پس از آن، تقاضای تامین خواسته را داشت و دادگاه با بررسی موضوع، قرار تامین خواسته را صادر می‌کند.

نکته‌ی مهمی که باید ذکر شود این است که در حال حاضر، با انتشار چک‌ صیادی، نیاز به تأمین درخواست برای چک وجود ندارد.
این بدین معناست که در صورتی که چک پرداخت نشود، با دریافت گواهی عدم پرداخت و داشتن کد رهگیری، تمام کارت‌ها و حساب‌های بانکی صادرکننده چک بلامانع خواهند شد.
به همین دلیل، صاحب چک نیازی ندارد که برای درخواست وجه چک به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای تأمین خواسته کند، بلکه می‌تواند مستقیماً و بدون اقامه دعوی در دادگاه، درخواست صدور اجراییه برای دریافت وجه چک را به مراجع ذیصلاح اعلام کند.

در شرایطی که می‌خواهیم وجه چک را وصول کنیم، می‌توانیم با استفاده از اجرای احکام، پس از اطلاع رسانی به بدهکار، اقدام به توقیف دارایی‌های او کنیم تا میزانی که برای پرداخت بدهی لازم است، برآورده شود.

هزینه تامین خواسته چک

مطلب قبلی ما درباره شرایط لازم برای تامین خواسته وجه چک صحبت کرد.
حالا سوال مهم دیگری که پیش می‌آید این است که هزینه‌ی تامین خواسته چک چقدر است؟ به عبارت دیگر، اگر شما قصد داشته باشید در یک دعوی مطالبه وجه چک، درخواست تامین خواسته بکنید، چه میزان هزینه باید پرداخت کنید؟

طبق مجوز دادگاه برای درخواست تضمین چک، میزان خسارت محتمل با استفاده از درخواست معلوم می‌شود و قرار تضمین چک برگشتی به پرداخت این خسارت محتمل یا هزینه وابسته به تامین کننده منتقل می‌شود.
زیرا پیش از صدور حکم، وضعیت بدهکاری شخص پناهنده هنوز قطعی نیست و مصادره دارایی‌ها ممکن است مشکلات و هزینه‌های مالی را به وجود آورد.

با توجه به سؤالی که پرسیده شده است، هزینه تأمین چک به چه میزان است؟ باید بگوییم که در زمانی که چک مبنی بر پرداخت در زمانهای مشخص و قانونی باشد و بانک گواهی عدم پرداخت آن را صادر کند، به دلیل اینکه ادعا به حد زیادی معتبر است، نیازی به پرداخت هزینه تأمین چک یا همان خسارت احتمالی وجود ندارد.
همچنین، در صورتی که چک در سامانه صیاد ثبت شده باشد، می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این نوع از چک ها، مقاله "نحوه ثبت چک در سامانه صیاد" را مطالعه کنید.

با توجه به قانون تجارت و دستورالعمل هیأت عمومی دیوان عالی کشور، صدور تصمیمی برای تامین خواسته، برای چک‌هایی که به تأخیر افتاده‌اند و برای آنها گواهی عدم پرداخت صادر شده، به شرط پرداخت خسارت و هزینه تامین خواسته چک، امکان‌پذیر است.

در این شرایط، میزان خسارت احتمالی یا هزینه‌های مرتبط با تامین چک خواسته شده به جهت قضاوت نهایی نزدیک است و هیچ‌گونه امکان برای قانون‌گذاری دقیق درباره هزینه تامین چک خواسته شده وجود ندارد.
دادگاه می‌تواند به تناسب خواسته و درخواست منتظره، هزینه متفاوتی برای تامین چک صادر کند.
با این حال، درصدی پیش‌تعیین شده برابر با 20 درصد مبلغ تامین چک هزینه تامین خواسته شده در صورت عدم وصول آن در مهلت تعیین شده است.

لازم به ذکر است که برای اقامه دعوی تامین خواسته چک، هزینه دادرسی باید بر اساس قوانین پرداخت شود.
در سال ۱۴۰۰، هزینه دادرسی تقاضای تامین خواسته چک بر اساس بخشنامه رئیس قوه قضاییه در بازه ۴۰ هزار تا ۱۸۰ هزار تومان تعیین شده است.

نمونه دادخواست تامین خواسته چک

تا به حال در بخش‌های قبل، به توضیح درباره مفهوم "تامین خواسته چک" و شرایط لازم برای آن پرداخته و هزینه‌های آن را توضیح داده‌ایم.
همانطور که اشاره شد، "تامین خواسته چک" با درخواست ارائه دادخواستی به دادگاه و ارتباط مستقیم با یک دعوای دریافت پرداختی از طریق چک مرتبط است، البته در مورد «چک صیاد» نیازی به تامین خواسته چک نیست.
در این قسمت قصد داریم به سوالی که به این شکل مطرح می‌شود، پاسخ دهیم: چگونه می‌توان دادخواست تامین خواسته چک را تنظیم کرد؟ بنابراین، نسخه‌ای از الگوی دادخواست تامین خواسته چک را ارائه می‌دهیم.