تاثیر سوء پیشینه برای استخدام

افرادی که مجبور می‌شوند به کلانتری، دادسرا یا دادگاه مراجعه کنند، حتی اگر فقط برای پاسخ‌گویی به یک سؤال کوتاه استدعا شده باشند، نگران پیامدهای احتمالی این موضوع هستند.
آیا حضور در این مراجع برای شخصی که سابقه‌ی منفی یا پیشینه‌ی جنجالی دارد، اثرات منفی خواهد داشت؟ همچنین، در صورتی که سابقه‌ی جنجالی در پرونده‌ی جنایی فردی ثبت شده باشد، آیا این موضوع بر استخدام او تأثیر خواهد گذاشت؟

بررسی تأثیر سابقه جنایی بر استخدام در بخش های دولتی و برخی شغل های خصوصی و آزاد از مهمترین شرایط استخدام است.
در این مقاله قصد داریم به بررسی اهمیت به همراهی گواهی عدم سابقه جنایی و اثر آن بر استخدام، همچنین مدت زمان تأثیر آن، بپردازیم.
همچنین شرح می دهیم که چه نوع جرایمی در سابقه جنایی به حساب می آید و نحوه اثرگذاری آن در استخدام چگونه است.

برای پاسخ به این پرسش‌ها، در زیر به توضیح این مطالب می‌پردازیم: تاثیر منفی پیشینه در استخدام برای جرایمی که ایجاد می‌کند، مدت زمان تاثیر منفی پیشینه در استخدام و روشی که تاثیر منفی پیشینه در استخدام بر میزان ایجاد می‌شود.

تاثیر سوء پیشینه برای استخدام در چه جرایمی ایجاد می شود

یکی از مزایای اصلی مورد توجه برخی افراد، استخدام در دستگاه‌های اجرایی به صورت رسمی یا پیمانی است.
برای استخدام در نهادهای دولتی، معمولا شرایطی از جمله حداکثر سن، سطح تحصیلات و تخصص‌ها و موارد مشابه ضروری می‌باشد.
همچنین، به دلیل اینکه احراز صلاحیت و شایستگی‌های اخلاقی در مراحل انتخاب لازم است، یکی از شرایط ضروری‌ برای استخدام در دستگاه‌های دولتی، عدم سوابق نامطلوب یا سوء پیشینه است.

متاسفانه بعضی افراد، آگاهانه یا غیر آگاهانه به عنوان مظنون یا متهم به برخی از جنایات شناخته می‌شوند و اولین نکته‌ای که برای آنها مطرح می‌شود، وجود سابقه‌ی منفی آنهاست.
به همین جهت، در این بخش قصد داریم تاثیر سابقه‌ی منفی بر استخدام را در جرایمی که چگونه تاثیر می‌گذارد، مورد بررسی قرار دهیم؟

پاسخ به این سؤال به دلیل برخی نظرات، ضرورت دارد.
برخی اعتقاد دارند که در همه جرایم، سابقه کیفری برای متهمان شکل می‌گیرد و یا حتی اگر به عنوان متهم شناخته شده و به دادگاه یا دادسرا احضار شوند، به دلیل مواجهه با محیط‌های مذکور، سابقه کیفری برای آنان در نظر گرفته می‌شود.
اما این باور صحیح نیست و تنها صدور حکم قطعی و محکومیت به مجازات‌های قانونی منجر به ایجاد و تاثیر سابقه کیفری برای استخدام خواهد شد.

به این سؤال که «تاثیر وجود سابقه منفی برای استخدام در چه جرائمی ایجاد می‌شود»، پاسخ می‌دهیم.
باید بگوییم که در اکثر موارد، دولت در هنگام استخدام افراد، توجهی به وجود سابقه‌های منفی نمی‌کند، مگر اینکه افراد به یکی از جرائم زیر محکوم شده باشند.
سابقه منفی برای استخدام، یکی از تنبیه‌های جزئی است که در شرایطی ایجاد می‌شود که متهم به یکی از جرائم زیر و مجازات قطعی متعلقه آن محکوم شود:

• جعل اسناد و مدارک
• اختلاس مالی
• ترک وظیفه

در مواردی که حکم قطعی و بی‌ارجاع شامل مجازات‌های سنگینی مانند حبس ابد و اعدام می‌شود،

مواردی که با حکم قطعی مورد محکومیت قرار می‌گیرند، شامل مجازات‌های سختی همچون قطع عضو و قصاص عضو هستند.
اگر دیه جرم به اندازه بیشتر از نصف دیه مجنی علیه باشد، در این موارد اعمال می‌شود.

در مورد حکم‌های قطعی و اجرای مجازات نفی، باید توجه داشت که این تدابیر سختگیرانه هستند و معمولا در جرایمی اعم از منافع عمومی و یا جرایم سنگین اعم از قتل، تجاوز و قاچاق مواد مخدر اتخاذ می‌شوند.
با تصویب حکم قطعی، فرد محکوم تحت مجازات نفی قرار می‌گیرد و به مدتی محدود به خاک کشور محروم می‌شود.
طبیعتاً این تدابیر در دستور قرارگاه‌های امنیتی و قضایی قرار دارد و نقش آنها در حفظ امنیت و نظم اجتماعی بسیار بزرگ است.
بنابراین، هنگامی که حکم قطعی صادر می‌شود، این نکته بسیار مهم است که فرد محکوم به مدت معینی از حقوق اجتماعی خود محروم خواهد شد و باید از این تدابیر سختگیرانه اطلاع داشته باشیم.

در صورت صدور حکم دیگری ، با استفاده از تیترهای قوی و برجسته یا تاکیدهای خاص، می توان این نتیجه را به دست آورد که تاکنون در قضاوت های قطعی، مجازات شلاق حدی به اجرا درآمده است.

در مواقعی که به اعضای جامعه به جرم‌های مشخصی محکومیت قطعی و قصاص تعلق می‌گیرد، اگر میزان خسارت وارده کمتر از نصف دیه مجنی علیه یا حتی کمتر از آن باشد، می‌توان از مجازات قصاص بهره برد.

درخصوص محکومیت‌های قطعی به حبس تعزیری تا به مدت چهار سال، باید توجه داشت که این محکومیت‌ها تحت عنوان جرائمی از قبیل آزار و اذیت، تجاوز و خشونت مجازات می‌شوند.
اینگونه محکومیت‌ها با توجه به جدیت تخلفات انجام شده، به اهداف اجتماعی و رفع خطر و آسیب پذیری جامعه هدف دارند و برای رعایت قانون و حفظ نظم اجتماعی بسیار ضروری هستند.
بنابراین، هنگامی که افراد بازپس‌گیری حقوق فردی، خرابکاری، اقدامات مرتبط با مواد مخدر، اعتیاد و ترویج مواد مخدر، جرم سازمان‌یافته، جرایم مالی ثقیل و سایر عمل‌های مشابه را انجام می‌دهند، باید مناسب و کافی به آن‌ها پاسخ داده شود.
حبس تعزیری این امکان را فراهم می‌کند تا جامعه‌ی ما از فردیت خود برخوردار باشد و در برابر افرادی که به امنیت و آرامش عمومی آسیب می‌زنند، تدابیر قانونی صورت گیرد.
این حبس تعزیری می‌تواند در نظارت، تأدیب و تربیت افراد متخلف و توجیه سایر اشخاص قرار داشته باشد که ممکن است به ساختار و امنیت جامعه تهدید و خسارت وارد کنند.
بنابراین، بسیار مهم است که قوانین و ضوابط مربوط به حبس تعزیری تا درجه چهار به دقت رعایت شود و از آن‌ها به منظور حفظ اصول و ارزش‌های جامعه و مردم استفاده شود.
توجه: حبس تعزیری به افراد بابت جرایم جدی اعمال می‌شود و به منظور حمایت از جامعه و جلوگیری از امکان توسعه فعالیت‌های خلاف قانون است.
این تحریم‌ها برای رعایت انصاف و اجتناب از نقض حقوق غیرقابل انکار، تعیین شده‌اند.

در مواردی که به حبس تعزیری تا درجه پنج صادر می‌شود، محکومیت قطعی را تجربه خواهیم کرد.

تأثیر منفی پیشینه در استخدام و اهمیت آنبایستی توجه کرد که طبق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی، تنها در صورتی که جرم به صورت عمدی اتفاق بیفتد، این امر به عنوان پیشینه یا سوابق کیفری شخص در پرونده ثبت خواهد شد؛ لذا اگر جرم به صورت غیر عمد صورت گرفته باشد و هریک از مجازات‌های مذکور نیز برای فرد مقرر شود، این امر تأثیری در ایجاد سابقه منفی برای استخدام نخواهد داشت و موجب محرومیت از حقوق اجتماعی نمی‌شود.

بطور کلی، اجرای جرایم می تواند منجر به ثبت سابقه جنایی فرد شود، مگر در موارد استثناکننده که در این قانون ذکر شده است.
اما در صورتی که شخص قصد استخدام در یک موسسه را داشته باشد و می خواهد گواهی عدم سوء پیشینه کیفری دریافت کند، این اطلاعات در سوابق کیفری او درج نخواهد شد.
مگر اینکه مراجع قضایی درخواست بازنگری در مجازات شخص را کنند.

تاثیر سوء پیشینه برای استخدام تا چه مدت می باشد

همانطور که قبلاً گفته شد، قطعنامه‌ای که به هر یک از مجازات‌های اسلامی در قانون مجازات اسلامی ماده ۲۵ صادر می‌شود، باعث می‌شود مرتکب جرم عمدی به مدتی حقوق اجتماعی خود را از دست بدهد و به عنوان مجازات جانبی، از اشتغال در دستگاه‌های دولتی محروم شود؛ زیرا یکی از ضوابط عمومی برای انتخاب و استخدام، عدم داشتن سابقه کیفری است.

در این زمینه سؤالی مطرح می‌شود که آیا یک فرد محکوم به یکی از مجازات‌های اشاره شده در قسمت قبلی، برای همیشه از استخدام در دولت محروم است؟ یا آیا محکومیت‌های گفته شده فقط در طول یک مدت زمان مشخص اثر دارند و سپس تأثیر منفی سوابق برای استخدام به پایان می‌رسد؟ اگر اینطور است، زمانی که تأثیر منفی سوابق برای استخدام ادامه دارد، چه مدت زمانی است؟

در پاسخ به این سوال، بهتر است ذکر کنیم که در قانون مجازات اسلامی، ماده ۲۵ پیش بینی کرده است که یک مدت زمان مشخص برای اثر تاثیر سوء پیشینه لحاظ شود؛ به این معنا که پس از سپری شدن چنین مدت زمانی، عملاً تأثیر سابقه تخلف برطرف می‌شود و فرد می‌تواند درخواست دریافت مدرک عدم سوء پیشینه را داشته باشد.
طبق این ماده، مدت زمان تأثیر سوء پیشینه برای استخدام در جرایم مورد نظر به شرح زیر است:

در صورت صدور حکم اعدام یا حبس ابد، کسی که محکوم به این مجازات‌های سنگین می‌شود، می‌تواند پس از گذشت هفت سال از تاریخ تعلیق اجرای حکم اولیه، درخواست آزادی شرطی بدهد.
این به این معنی است که طی این هفت سال، این شخص در زندان باقی خواهد ماند اما به شرط رفتار صالحانه و پاسخگویی به قوانین زندان قادر به دریافت مزایای زندانیان شرطی می‌باشد.
درصورت رعایت این شرایط، امکان آزادی مشروط برای آن فرد فراهم می‌شود.

قطع عضو و اجرای قصاص (فقط در صورتی که دیه جنایتی بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد) در صورت ادانه وضعیتی مورد قضاوت قرار می‌دهد.
همچنین، فرد محکوم ممکن است به حبس تا درجه چهار و سه سال پس از اجرای حکم یا مشمول مقررات فعلی متحمل شود.
کد HTML اعمال شده در این متن:تاکید بر قطع عضو و اجرای قصاصعبارت "در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد"نفی بلد وحبس تا درجه چهارسه سال پس از اجرای حکم یا شمول مروز زمان

در صورت صدور حکمی برای اعمال شلاق حدی به افراد، قصاص عضو (اگر دیه جنایت نصف دیه مجنی علیه یا کمتر باشد) و حبس درجه پنج، دو سال پس از صدور حکم یا پس از سپری شدن مدت زمان معین، اقدامات زیر انجام می‌گیرد:شلاق حدی: شخص محکوم به شلاق حدی قرار می‌گیرد که بستگی به جنسیت و سن او دارد.
تعداد ضربات و قوانین مربوطه، توسط مقامات قضایی تعیین می‌شود.
قصاص عضو: در صورتی که دیه جنایت نصف دیه مجنی علیه یا کمتر باشد، اعضای مجنی علیه قابلیت انتخاب قصاص را دارند.
در صورت تمایل، مجنی علیه می‌تواند درخواست قصاص عضو را ارائه دهد.
حبس درجه پنج: شخص محکوم به حبس درجه پنج به مدت دو سال در زندانی معین نگهداری می‌شود.
علاوه بر این، پس از دو سال از اجرای حکم یا پس از سپری شدن مدت معین، می‌توان با مرور زمان و شرایط مشخص از حکم محکومیت خلاص شد.

«بطور قطع، در صورتی که فردی مورد عفو قرار گیرد یا آزادی مشروط به وی داده شود، تأثیر فرعی محکومیت کیفری (یعنی حقوق اجتماعی بیشتر و موقتاً حذف شده) پس از سپری شدن مدت زمان مشخص شده در دستورالعمل، از زمان تمام شدن عفو یا پایان مدت آزادی مشروط ناپدید خواهد شد.
»

مهم است که توجه کنیم که اگر جرم به شکل جرم قابل گذشت باشد، پس از صدور حکم قطعی، اگر شاکی یا مدعی خصوصی آن را ترک کنند، علاوه بر قطع اجرای مجازات، تأثیر جرم را به‌طور مثبت رفع می‌شود، به این معنی که شاکی، به‌عنوان سوابق قاعدتاً در نظر گرفته نخواهد شد.

نحوه تاثیر سوء پیشینه برای استخدام

در بخش‌های گذشته، به تشریح تأثیر سابقه کیفری بر استخدام و مدت زمان تأثیر این سوء پیشینه پرداختیم.
اما ممکن است هنوز درباره نحوه تأثیر سابقه بر استخدام تردیدهایی وجود داشته باشد که در این بخش قصد داریم آنها را توضیح دهیم.
در برجسته‌سازی این مسأله، آیا سوء پیشینه به استخدام چه تأثیری می‌گذارد، تمرکز خواهیم کرد.
علاوه بر این، سوالی که ممکن است وجود داشته باشد این است که چه زمانی تأثیر سابقه کیفری بر استخدام قرار می‌گیرد.
این موضوعات را در ادامه مطالعه بررسی می‌کنیم.

مطابق با مقاله، در صورتی که فردی یک جرم عمدی را انجام دهد که طبق ماده 25 قانون مجازات اسلامی مجازاتی برای آن تعیین شده باشد، برخی از حقوق اجتماعی خود را در مدت هفت سال، سه سال یا دو سال از دست می‌دهد.
این مصادیق محرومیت از حقوق اجتماعی در ماده 26 قانون مجازات اسلامی توضیح داده شده است.

براساس بند چ این ماده، استخدام و یا اشتغال در تمامی دستگاه‌های حکومتی شامل قوای سه‌گانه، سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به آنها، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح و سایر نهادهای تحت نظر رهبری، شهرداری‌ها و موسسات مامور به خدمات عمومی و دستگاه‌های مستلزم تصریح یا ذکر نام برای شمول قانون بر آنها، در مدت تاثیر سوء پیشینه، ممنوع است.

همچنین ، طبق تبصره این ماده، «فردانیان استخدام شده در دستگاه‌های حکومتی در صورت عدم احقاق حقوق اجتماعی، به‌عنوان مجازات اصلی یا تکمیلی و یا هم‌چنین به‌عنوان مجازات تبعی، بستگی به شرایط موردبررسی در حکم یا قانون به‌مدت مشخصی از خدمت دولت منعقد می‌شوند.
» بنابراین، آنکه با ترسیم قرارداد استخدام شود و به مجازات‌های مذکور محکوم شود، همچنان در دوره سابقه از خدمت دولتی منفصل خواهد شد.

با این وجود، طبق تبصره 2 ماده 26، هر فردی که به عنوان مجازات، حقوق اجتماعی خود را از دست داده است، پس از انقضاء موعد تعیین شده در ماده 25 قانون حقوق اجتماعی، حیثیت خود را بازیابی می‌کند و اثرات محکومیت برایش منسوخ می‌شود.
بنابراین، پس از گذشت مدت زمان تأثیر سابقه منفی، عملاً فرد می‌تواند به دریافت گواهی عدم سابقه منفی از طریق سامانه ثنا اقدام و سپس در آزمون‌های استخدامی و مراحل گزینش شرکت کند.