بیماری سنگ کلیه به دلیل تجمع مواد معدنی محلول در پوشش داخلی کلیه‌ها بروز پیدا می‌کند. در این مطلب سعی می‌کنیم تمام جنبه‌های مربوط به سنگ کلیه را بررسی کنیم.

علل بروز سنگ کلیه:

تجمع مواد معدنی مانند کلسیم، اکسالات و آمونیوم در کلیه‌ها

فراوانی نمک در رژیم غذایی

علائم و نشانه‌های سنگ کلیه:

درد شدید در ناحیه پهلوی پایین (لگن)

تب و لرز

خون در ادرار

وقتی باید به پزشک مراجعه کنید:

در صورت بروز درد شدید و ناراحتی در ناحیه کلیه‌ها

وجود علائم حاد مانند تب و خون در ادرار

روش‌های درمانی:

مصرف مقادیر کافی آب برای ادرار کردن فراوان و جلوگیری از تجمع مواد معدنی

استفاده از داروها برای حل کردن سنگ کلیه

استفاده از دستگاه‌های لیتوتریپسی برای شکستن سنگ کلیه

روش‌های پیشگیری:

مدیریت رژیم غذایی و کاهش مصرف نمک

مصرف مقادیر کافی آب

رعایت ورزش و فعالیت بدنی منظم

با اطلاعات موجود در این مقاله، امیدواریم بهتر متوجه بیماری سنگ کلیه شده و راهکارهای مناسب درمان و پیشگیری را به کار برید.

بیماری سنگ کلیه (Kidney stone) یکی از مشکلات پرروشنده ادراری است که به وجود آمده از رسوب مواد معدنی و نمکی در کلیه‌ها می‌باشد. این بیماری که معمولاً تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی به وجود می‌آید، ممکن است بر روی هر قسمتی از سیستم ادراری شما، از جمله کلیه‌ها و مثانه، تأثیر گذاشته و علائم دردهای شدیدی ایجاد نماید.

قدرت سنگ کلیه و اندازه آن در بیماران، به استناد به میزان پیشروی بیماری، متفاوت است. سنگ‌های کوچک می‌توانند بدون درد و ناراحتی بیشتری از مسیر ادراری خارج شوند. اما سنگ‌های بزرگ، در هنگام استفاده، باعث ایجاد درد شدید در منطقه پهلوها می‌شوند.

در این مقاله، با استفاده از شبکه استعلام، به شما همه چیزی را که باید درباره بیماری سنگ کلیه بدانید توضیح می‌دهیم.

آنچه در زیر می‌خوانید: مطلب زیر را به طور کامل و با استفاده از زبان فارسی تغییر دهید. در متن از تگ‌های HTML مانند em، strong، dt واستفاده کنید.

اطلاعات زیر را مطالعه کنید:

متن را به زبان فارسی تغییر دهید.

از تگبرای تاکید بر برخی کلمات استفاده کنید.

از تگبرای بیان اهمیت برخی جملات استفاده کنید.

از تگ dt برای معرفی لیست از قوانین استفاده کنید.

undefined

بیماری سنگ کلیه چیست؟

بیماری سنگ کلیه زمانی رخ می‌دهد که قطعه‌ای از ماده‌ای جامد (که به آن سنگ کلیه می‌گویند) در مجاری ادراری تشکیل شود. این سنگ‌های کلیه عموما در شکل کلیه شکل می‌گیرند و از طریق جریان ادرار از بدن خارج می‌شوند. اگر سنگ کوچک باشد، بدون وجود درد و نشانه خاصی دفع می‌شود. اما اگر سنگ به اندازه بیشتری از 5 میلی‌متر رشد کند، می‌تواند مجاری ادراری را مسدود کرده و باعث تشکیل درد شدید در قسمت تحتانی کمر یا شکم شود.

ایجاد سنگ در کلیه:

1. عوامل عمده:

• عوامل ژنتیکی و محیطی
• چاقی
• مصرف برخی غذاها
• عوارض مصرف برخی داروها و مکمل‌های کلسیم
• بیماری نقرس
• عدم نوشیدن مایعات به میزان کافی

علائم و نشانه‌ها:

• خون در ادرار
• استفراغ
• درد شدید در هنگام دفع ادرار

تکرار بیماری:

نیمی از افرادی که سنگ کلیه داشته‌اند ممکن است در 10 سال بعد مجددا به این بیماری مبتلا شوند و کلیه آن‌ها سنگ‌ساز شوند.

وقتی مواد معدنی با غلظت بالا در ادرار حضور داشته باشند، باعث ایجاد سنگ در کلیه می‌شوند. تشخیص این مسئله اغلب بر اساس مشاهده علائم، انجام آزمایش ادرار و عکس‌برداری پزشکی است. برای توانایی تشخیص وجود سنگ در کلیه، از آزمایش خون نیز بهره برده می‌شود.

افرادی که قادر به اخراج سنگ‌های کلیه خود هستند، برای جلوگیری از تشکیل مجدد این سنگ‌ها باید تلاش کنند روزانه بیش از دو لیتر آب مصرف نمایند.

undefined

انواع سنگ کلیه

متشکل از مواد خاصی نیستند

تمام سنگ‌های کلیه از گونه‌های مختلفی تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها متشکل از مواد متنوعی هستند که هر کدام ویژگی‌ها و خصوصیات خاص خود را دارند.

انواع مختلف سنگ در کلیه

• سنگ کلیه کلسیفیه: این نوع سنگ کلیه از کربنات کلسیم تشکیل شده است و معمولاً به صورت کریستال‌های ریز شکل می‌گیرد.
• سنگ کلیه استروویت: این نوع سنگ کلیه از سولفات کلسیم و مواد دیگر تشکیل می‌شود و شکل آن می‌تواند بسیار متنوع باشد.
• سنگ کلیه آمونیوم مگنزیم فسفات: این نوع سنگ کلیه از ترکیب آمونیوم، مگنز و فسفات تشکیل شده است و بیشتر در موارد خاصی ایجاد می‌شود.

undefined

سنگ کلسیمی

سنگ‌های کلسیمی، نوعی از سنگ‌های کلیه است که بسیار شایع هستند. این سنگ‌ها معمولا از ترکیباتی مانند کلسیم فسفات یا مالئیک اسید تشکیل می‌شوند. مصرف غذاهای حاوی مقادیر کمی از اگزالات، خطر تشکیل این سنگ‌ها را کاهش می‌دهد. مواد غذایی که حاوی اگزالات فراوان هستند عبارتند از:

• سیب‌زمینی: دارای سطح بالایی از اگزالات است.
• اسفناج: یکی از منابع اصلی اگزالات است.
• شوید: دارای مقدار قابل توجهی اگزالات است.
• شوکلات: حاوی اگزالات قابل توجهی است.
• مرکبات: نارنگی، لیموترش و پرتقال به مقدار زیادی اگزالات دارند.

بهتر است از مصرف غذاهای حاوی اگزالات فراوان پرهیز کرده و غذاهایی که حاوی مقادیر کمتری از اگزالات هستند را انتخاب کنید.

به هرحال، اگرچه بعضی از سنگ‌های کلیه حاصل از کلسیم هستند، اما مصرف مقادیر کافی کلسیم از رژیم غذایی‌تان می‌تواند از تشکیل این سنگ‌ها جلوگیری کند. از امتیاز برخوردار است که توجه خاصی به مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم داشته باشید. به عنوان مثال، مصرف میوه ها و سبزیجاتی مانند پرتقال، گوجه‌فرنگی، بادمجان و بروکلی مناسب است. همچنین، موادی مانند شیر و محصولات لبنی، سفیده تخم‌مرغ و ماهی نیز منابع خوبی از کلسیم هستند. با افزودن این مواد غذایی به رژیم غذایی‌تان، می‌توانید به بدن خود کمک کنید تا مقدار کافی کلسیم را دریافت کند و از احتمال تشکیل سنگ‌کلیه جلوگیری کنید. به هر حال، در صورت داشتن هرگونه مشکل یا نگرانی، توصیه می‌شود با پزشک خود مشورت کنید. برای آگاهی بیشتر از مواردی که ممکن است منجر به تشکیل سنگ‌کلیه شوند، می‌توانید به وبسایت‌های قابل اعتماد و معتبر مراجعه کنید. همچنین، مراجعه به متخصصان تغذیه و دریافت نکات و راهنمایی‌های غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است.

undefined

سنگ اسید اوریکی

این نوع سنگ معمولاً در آقایان شکل می‌گیرد. سنگ اسید اوریکی اغلب در افرادی که به بیماری نقرس مبتلا هستند یا افرادی که شیمی درمانی دریافت می‌کنند، تشکیل می‌شود. این سنگ هنگامی که ادرار اسیدی شود، به طور تدریجی شکل می‌گیرد.

undefined

سنگ استرووایت

نوعی سنگ وجود دارد که بیشتر در بانوانی که عفونت ادراری دارند، مشاهده می شود. این سنگ ها به دلیل عفونت کلیه ایجاد می شوند و می توانند بزرگ بشوند و باعث انسداد ادرار می شوند.

برای درمان این نوع سنگ ضروریست که عفونت حاضر در کلیه ها درمان شود.

undefined

سنگ سیستین

سنگ‌های سیستین: یکی از سنگ‌های نادر و کمیاب

سنگ‌های سیستین به شکل نادر تشکیل می‌شوند و به طور عمده در خانم‌ها و آقایانی که دارای اختلال ژنتیکی سیستینوری هستند، مشاهده می‌شوند.

این نوع سنگ، توسط کلیه‌ها ترشح می‌شود. کلیه‌ها، سیستی‌نی که یک نوع اسید است و به طور طبیعی توسط بدن ترشح می‌شود، را به ادرار راه می‌اندازند.

undefined

دلایل تشکیل سنگ کلیه

علت اصلی تشکیل سنگ کلیه، کمبود آب در بدن است. این سنگ‌ها اغلب در کلیه افرادی تشکیل می‌شوند که روزانه کمتر از 8 لیوان آب می‌نوشند. هنگامی که در بدن آب کافی برای رقیق کردن اسید اوریک وجود نداشته باشد، ادرار اسیدی می‌شود و این محیط اسیدی در ادرار، به مرور منجر به تشکیل سنگ در کلیه‌ها می‌شود.

برخی شرایط پزشکی همچون بیماری کرون (یک نوع بیماری التهابی روده)، عفونت مجاری ادراری و اختلال کارکرد پاراتیروئید، خطر ابتلا به بیماری سنگ کلیه را افزایش می‌دهند. این خطر در مردان بیشتر از زنان است. بیشتر افرادی که سنگ کلیه دارند، در سنین 30 تا 50 سال هستند. همچنین، سابقه خانوادگی نیز می‌تواند احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. افرادی که قبلاً سابقه تشکیل سنگ کلیه داشته‌اند، اگر توصیه‌های پزشکی را رعایت نکنند، ممکن است دوباره به این مشکل برخورد کنند.

undefined

نشانه های تشکیل سنگ کلیه

سنگ در کلیه

یکی از نشانه‌های اصلی وجود سنگ در کلیه، درد شدید در شکم، کمر و پهلوها است.

علائم سرطان کلیه تا زمانی که سنگ شروع به حرکت در مجاری ادراری نکند، معمولا بروز پیدا نمی‌کند.

قولنج کلیوی

به دردهای شدید ناشی از وجود سنگ در کلیه، قولنج کلیوی می‌گویند.

نواحی کشاله ران

درد سنگ کلیه در مردان ممکن است تا نواحی کشاله ران آن‌ها ادامه پیدا کند.

درد متناوب

درد قولنج کلیوی معمولا به صورت متناوب است و هنگامی که درد شروع شود، فرد بسیار ناآرام می‌شود و به اصطلاح عامیانه از درد به خود می‌پیچد.

برخی علائم وجود سنگ در کلیه عبارت از:

• درد شدید در ناحیه کمر
• شکستگی در ادرار
• سوزش و تحریک در هنگام ادرارکردن
• تغییر در رنگ ادرار به صورت خونریزی
• افزایش تعداد بارهای ادراری
• احساس فشار و تنگی در ناحیه شکم
• اشکال در عملکرد کلیه

سنگ‌های کوچک در کلیه معمولا علائم خاصی ندارند و بدون درد، دفع می‌شوند.

اما سنگ‌های بزرگ با دردهای شدیدی همراه هستند و دفع آن‌ها نیز بسیار دردناک است.

undefined

درمان سنگ کلیه

درمان سنگ کلیه بستگی به نوع سنگ و علائم آن دارد. در صورتی که فرد سابقه سنگ کلیه داشته باشد، برخی درمان‌های خانگی ممکن است مناسب او باشد؛ اما در صورتی که هیچ سابقه‌ای از سنگ کلیه در کاربر نباشد، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید یا در بیمارستان بستری شوید.

undefined

درمان پزشکی سنگ کلیه

تسکین درد ناشی از وجود سنگ در کلیه معمولا با استفاده از برخی داروهای مسکن بهبود می‌یابد. در صورت وجود عفونت در ادرار، استفاده از آنتی‌بیوتیک ضروری است. همچنین، داروهای دیگری نیز برای درمان و تسکین درد سنگ کلیه استفاده می‌شوند، این داروها عبارتند از: دیورتیک‌ها: به کنترل فشار خون و حجم ادرار کمک می‌کنند. آلفا بلاکرها و بتا بلاکرها: به تسکین درد و کنترل فشار خون کمک می‌کنند.

مهارکننده‌های کانال کلسیم

: به کاهش سایز سنگ‌های کلیه کمک می‌کنند.

مهارکننده‌های آنزیم HMG-CoA ردوکتاز

: به کاهش سطح کلسترول در بدن کمک می‌کنند.

مهارکننده‌های آنژیوتانسین

: به کنترل فشار خون کمک می‌کنند و احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهند. مهارکننده‌های انزیم رنین: به کنترل فشار خون کمک می‌کنند و خطر تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهند. undefined

سنگ شکنی

در این روش برای شکستن سنگ‌های بزرگ و تبدیل آن‌ها به سنگ‌های کوچک‌تر، از امواجی استفاده می‌شود که به عنوان «امواج پرانرژی شوک» شناخته می‌شوند. این روش اغلب نیاز به بیهوشی سبک دارد و ممکن است در طول انجام آن درد و ناراحتی به وجود آید. پس از انجام روش، شاید در ناحیه شکم و کمر کبودی و در اطراف کلیه‌ها و اعضا مجاوری آن‌ها خونریزی رخ دهد.

undefined

عمل جراحی

---

عمل جراحی به وسیله‌ی یک شکاف کوچک در پهلوی بیمار، سنگ موجود در کلیه‌ها را برمی‌دارد.

علائمی که شایسته است فرد آن را داشته باشد:

درد مداوم در ناحیه کلیه‌ها

تب بالا و لرز

خون در ادرار

تغییرات در رنگ و بوی ادرار

اسهال یا تهوع و استفراغ

در صورتی که با این علائم مواجه شوید، بهتر است جهت برداشتن سنگ‌های کلیه خود، به عمل جراحی مراجعه کنید.

---

undefined

یورتروسکوپی

هنگامی که یک سنگ در مجاری ادراری یا مثانه گیر کرده باشد، پزشک معالج برای از بین بردن آن از ابزاری به نام یورتروسکوپ استفاده می‌کند. در فرآیند یورتروسکوپی، یک لوله کوچک متصل به یک دوربین به مجرای ادرار بیمار وارد شده و سپس به مثانه منتقل می‌شود. پزشک سپس یا استفاده از ابزار مخصوص، سنگ را از کلیه خارج می‌کند. سنگ برداشته شده سپس برای تجزیه و تحلیل، به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

undefined

درمان خانگی برای دفع سنگ کلیه