اوراق مرابحه سهام

از جمله‌هایی که در سیستم اقتصادی اسلامی به عنوان یک وسیله برای تأمین مالی شرکت‌ها و نهادها استفاده می‌شود، می‌توان به اوراق بدهی سهام اشاره کرد.
اصولاً این نوع اسناد برای خریداری تجهیزات توسط یک شرکت منتشر می‌شوند و سرمایه‌گذاران مبلغ نقدی را برای آن جمع‌آوری می‌کنند.
از اوراق بدهی سهام به عنوان یکی از ابزارهای مالی هم در دستور کار سرمایه‌گذاران و هم در طرف دارایی، استفاده می‌شود.

با توجه به ویژگی‌ها و شرایط ویژه، سرمایه‌گذاران در بازار بورس و فرابورس باید در خصوص اقلام مالی با نام "اوراق مرابحه سهام" اطلاعات کافی داشته باشند.
درصورت تطابق این اوراق با هدف سرمایه‌گذاری‌های آنان، می‌توانند اقدام به خرید و نگهداری این اوراق کنند.

در اینجا، ما به تفصیل درباره تعریف "اوراق مرابحه سهام" و اجزا و "انواع" آن صحبت خواهیم کرد و همچنین مجوز انتشار اوراق مرابحه سهام اولیه را شرح خواهیم داد.
به علاوه، در این مقاله به "روش محاسبه سود" این اوراق و همچنین "مزایا و معایب" آن پرداخته خواهد شد.
توصیه می‌کنیم درباره اوراق مرابحه سهام اطلاعات الزامی را در نظر بگیرید و به مطالب بیشتری در این زمینه بپردازید.

اوراق مرابحه سهام چیست؟

اوراق مالی که برای تامین مالی نهادها و شرکت‌های مختلف منتشر می‌شوند، به صورت کلی دو دسته اوراق بدهی و اوراق مالکیت را تشکیل می‌دهند.
اوراق بدهی، که اوراق قرضه یکی از رایج‌ترین نوع آن است، با اصول اقتصاد اسلامی هماهنگ نیست و در نتیجه سود آن‌ها نوعی ربا است.
بنابراین، کشورهای اسلامی تصمیم گرفته‌اند که برای تامین مالی بخش‌های مختلف، اوراق مالی اسلامی صکوک را منتشر کنند که بر پایه عقود اسلامی قرار دارند.

در پاسخ به سؤالی مبنی بر "اوراق مرابحه سهام"، بایستی بگوییم که این "اوراق" یکی از "انواع" صکوک هستند.
در این صورت، فروشنده قیمت کامل یک کالا به همراه هزینه‌های خرید، حمل و نقل و نگهداری را به خریدار اعلام می‌نماید و در صورت توافق، معامله صورت می‌پذیرد.
بیع مرابحه همایشی برای تامین مالی برخی شرکت‌ها که تمایل به خرید تجهیزات دارند، انجام می‌شود و "اوراق مرابحه سهام" با مبلغ اسمی مشخص و مقدار سود ثابت، جهت این هدف به فروش می‌رسند.

ارکان اوراق مرابحه سهام

سهام‌های مباحة و به طور کلی، ابزارهای مالی اسلامی، شامل صکوک، شامل ارکان حقیقی و حقوقی متفاوتی می‌باشند.
این ارکان به معنای نهادها و اشخاصی هستند که در صدور و مدیریت سهام‌های مباحة شرکت دارند.
ارکان سهام‌های مباحة شامل موارد زیر می‌شوند:1.
مجامع عاملین: شامل اشخاصی است که در تشکیل مجامع عاملین و انتخاب شرکت‌های مشارکتی دخیل می‌باشند.
2.
نمایندگان قانونی: افراد یا ارگان‌هایی هستند که با مجوز قانونی، از سوی شرکت‌ها به عنوان نمایندگان آنها عمل می‌کنند.
3.
مدیریت کننده‌ها: افرادی که مسئولیت مدیریت و رهبری شرکت‌های مشارکتی را به دوش می‌آورند.
4.
نمایندگان حقوقی: نهادهای حقوقی هستند که وظیفه نمایندگی از صاحبان سهام را بر عهده می‌گیرند.
5.
بازارهای مالی: ارکانی مانند بورس و بانک‌ها که در عرضه و خرید سهام مشارکتی دخیلند.
توجه داشته باشید که این ارکان برای سهام‌های مباحة معتبر هستند و در فرآیند آنها نقش دارند.

یک نهاد دولتی یا غیر دولتی وجود دارد، که با وثایقی با نام سهام مرابحه، با هدف تأمین منابع مالی خود، در حالت عمومی قرار گرفته است.

یک ناشر یا موسسه مالی یک سازمان است که برای تسهیل جریان سرمایه از سرمایه‌گذاران به بانی تأسیس می‌شود.
ناشر توسط بانی انتخاب می‌شود و یا خود بانی یک ناشر را تأسیس می‌کند.

سرمایه‌گذاران، افراد حقیقی یا حقوقی هستند که اوراق بهادار سرمایه‌گذاری مانند سهام و اوراق بهادار تامین مالی را خریداری می‌کنند و برای بانک‌ها منابع مالی فراهم می‌کنند.

امین: یک شرکت حقوقی است که با نمایندگی از سرمایه گذاران، نظارت بر تمام مراحل عملیاتی اوراق مرابحه سهام را بر عهده دارد.

شرکت تامین سرمایه، یک مجموعه است که نقش واسطه را بین ناشر و سرمایه گذاران ایفا می‌کند.

یک عامل مالی و اعتباری یا بانک، که از سرمایه‌گذاران مبالغی را بابت خرید و فروش اوراق به دست می‌آورد.
این عامل سودهای مربوط به اوراق را در بازه‌های زمانی مشخص به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کند.
عامل فروش به آن کسی گفته می‌شود که اوراق را به دست می‌آورد و عامل پرداخت آن شخص است که سودها را به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کند.

متعهد پذیرش: فرد یا سازمانی است که در صورت عدم موفقیت فروش تمامی اوراق منتشر شده در یک زمان مشخص، مسئولیت خریداری تمامی اوراق را بر عهده می‌گیرد.

بازارگردان، شخص یا شرکتی است که جهت افزایش نقدینگی، تنظیم عرضه و تقاضا و کنترل قیمت اوراق به عمل می‌آورد.

ضامن به معنای یک شخص حقوقی است که در زمانهای تعیین شده، بازپرداخت اوراق و سود آن را تضمین می‌کند.

حسابرس، فردی مورد اعتماد است که زیر نظر امین، به حساب‌های بانکی مراقبت می‌کند.

هر یک از اجزای زیر نقش حیاتی در داشتن سهام مرابحه دارند و بدون وجود آنها، خرید و مدیریت این سهام با مشکلاتی مواجه خواهد شد.
بنابراین، آشنایی با این عناصر بسیار مهم است تا خریداران سهام مرابحه با کارکرد این سهام آشنا شوند.

انواع اوراق مرابحه سهام

اوراق مرابحه در انواع مختلفی ارائه می‌شوند که گرچه تا حدودی هدف و اهدافشان مشابه است، اما در برخی جزئیات متفاوت هستند.
این اوراق، قابلیت معامله در بازار مرابحه را دارند و به طور کلی چهار نوع از آن‌ها در بازار وجود دارند.
انواع اوراق مرابحه سهام عبارتند از:

اوراق مرابحه: وسیله‌ای مالی است که به منظور تأمین مالی دولت، مؤسسات، بنگاه‌ها و شرکت‌ها منتشر می‌شود.
این اوراق به منظور تأمین نقدینگی برای انجام فعالیت مورد نظر صاحبان آن صادر می‌شود.
در این نوع از اوراق، پس از انتخاب ناشر و انتشار آن‌ها، ناشر کالای مورد نظر صاحبان اوراق را به نمایندگی از سرمایه‌گذاران خریداری کرده و به صورت نسیه به صاحبان اوراق می‌فروشد و در عوض، صاحبان اوراق متعهد می‌شوند که مبلغ نسیه این کالا را با سود به سرمایه‌گذاران بازپرداخت کنند.

اوراق تامین نقدینگی: این نوع از اوراق با هدف تأمین وجوه نقد برای بانک از سوی ناشر منتشر می‌شوند.
در این نوع تأمین نقد، ناشر بخشی از دارایی‌های بانک را در قالب اوراق منتشر می‌کند و به این ترتیب، سرمایه‌گذاران با خرید این اوراق، بخشی از دارایی‌های بانک را در اختیار می‌گیرند و مبلغ نقدی را به بانک تامین می‌کنند.
در نهایت، بانک برای بازخرید دارایی‌هایی که فروخته شده، مبلغ نهایی این دارایی‌ها به همراه مقداری سود به سرمایه‌گذاران باز می‌گرداند.

اوراق سرمایه‌گذاری مرابحه شرکت: در این نوع اوراق، یک شرکت ناشر یا واسط وجوه نقد را جمع‌آوری می‌کند و پس از دریافت آن، اقدام به خرید کالاهای مورد نیاز بانک‌ها می‌کند و اوراق را صادر می‌کند.
سپس کالاها را به بانک‌ها به صورت اقساط فروخته و سودهای دریافتی را در سررسید مشخص به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کند.

بعضی از شرکت‌ها و بانک‌ها، هنگامی که با مشکل نقدینگی در پرداخت تسهیلات خود مواجه می‌شوند و نمی‌توانند منتظر بازپرداخت آنها بمانند، دست به انتشار "اوراق مرابحه" می‌زنند.
این اوراق، به وسیله‌ی یک شرکت واسطه به سرمایه‌گذاران عرضه می‌شود و در نهایت بانک، مبلغ این اوراق را به همراه سود و تعهدات خود به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کند.

مجوز انتشار اولین اوراق مرابحه سهام

در اکثر کشورهای اسلامی، ابزارهای مالی اسلامی پرکاربرد و قابل معامله هستند.
اما در کشور ما به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های لازم، اوراق مرابحه سهام در دسترس نبودند.
با دریافت مجوز برای انتشار اولین اوراق مرابحه سهام در سال ۱۴۰۲، این ابزار مالی نوین به بازار سرمایه معرفی شد.
تنها شرکت گروه مالی شهر فعلا امتیاز انتشار این اوراق را دریافت کرده است.
اوراق مرابحه سهام یکی از راهکارهای ایمن در زمینه تنوع بخشیدن به منابع مالی شرکت‌ها است.

استفاده از اوراق سهام مرابحه در اقتصاد ایران اهمیت ویژه‌ای دارد.
این اوراق از دو جهت برای اقتصاد مفید است.
اولین نقطه این است که در شرایط رونق اقتصادی، منابع مالی لازم برای شرکت‌ها و گروه‌های مختلف تامین می‌شود و دومین نقطه آن است که در شرایط رکود بازار بورس، این اوراق می‌توانند به رشد بازار کمک کنند و آن را به سمت استقرار مجدد راهنمایی کنند.
ارائه اوراق سهام مرابحه در بازار بورس و فرابورس به سرمایه‌گذاران اطمینان از کسب سود شرعی می‌دهد و فرآیند تامین مالی را برای شرکت‌ها سهل می‌کند.

نحوه محاسبه سود اوراق مرابحه سهام

"تمامی ابزارهای مالی موجود در بازار بورس به قصد به دست آوردن سود و منافع خریداری می‌شوند.
اگرچه اوراق به همانند اوراق مرابحه سهام، به دلیل ویژگی‌های خاص خود، سودی قانونی و مطابق با اصول اقتصاد اسلامی دارند، اما باید توجه داشت که در صورت عدم پرداخت سود، علاقه‌ی سرمایه‌گذاران برای خرید اوراق کاهش می‌یابد.
بنابراین یکی از پرسش‌های سرمایه‌گذاران درباره‌ی نحوه‌ی محاسبه سود اوراق مرابحه سهام است.
"

برای مشخص کردن سود سهام، می‌توان از ابزارهای آنلاین استفاده کرد که با وارد کردن مقدار سرمایه‌گذاری، سود مندرج شده و مدت زمان سرمایه‌گذاری، مقدار سود در زمان سررسید را تعیین می‌کنند.
فرمول محاسبه سود سهام ساده است و تنها نیاز به جمع‌آوری سودهای دریافتی در سال‌های سرمایه‌گذاری دارد.
در صورت فروش سهام معامله‌شده قبل از سررسید، سودی پرداخت نمی‌شود و سهام با ارزش کمتر از ارزش اسمی آن خریداری می‌شود.

معایب و مزایای سرمایه گذاری در اوراق بهادار شامل جنبه‌های مختلفی می‌باشد.
به عنوان مثال در بخشی از بحث تعیین اهداف سرمایه گذاری، بازده ثابت این اوراق می‌تواند یکی از مزایایی باشد برای افرادی که تمایلی به سرمایه گذاری کم‌ریسک ندارند.
هرچند، این مسئله ممکن است به عنوان یکی از معایب این اوراق برای افرادی که تمایل به کسب سود بالاتر از طریق سرمایه گذاری با ریسک بیشتر دارند، مطرح شود.
از طرف دیگر، سود حاصل از این اوراق بر اساس اصول شرعی است و شبهه‌ای در آن وجود ندارد.