در تمامی جوامع، دولت‌ها به منظور تامین درآمد و دارایی خود از طرق مختلف استفاده می‌کنند. یکی از روش‌های کسب درآمد، دریافت مالیات‌ها است. مالیات می‌تواند مستقیم یا غیرمستقیم باشد و از شهروندان و افرادی که مشمول مالیات هستند دریافت می‌شود. در مالیات مستقیم، مالیات بر اساس درآمد یا دارایی افراد تعیین می‌شود، در حالی که در مالیات غیرمستقیم، هزینه‌ها و خریدها از مصرف کنندگان کالاها و خدمات گرفته می‌شود.

در حوزه مالیات، سیستم خوداظهاری شامل گام‌های مختلف است. ابتدا، برگه تشخیص مالیاتی تهیه می‌شود و پس از صدور آن، به مودی مالیاتی تحویل داده می‌شود. در این مرحله، مودی مالیاتی حق اعتراض را دارا است. بنابراین، اطلاع از قوانین و روش‌های ثبت اعتراض به صورت مالیاتی الزامی است، زیرا این اعتراض می‌تواند به کاهش مبلغ مالیات مودی مالیاتی منجر شود. بنابراین، آگاهی از این قوانین و نحوه ثبت اعتراض بسیار ضروری است.

در این مقاله، ابتدا به تعریف اعتراض به مالیات می‌پردازیم. سپس، روش‌های ثبت اعتراض به صورت مالیاتی، مراحل این فرایند، مهلت‌ها و تمدید مهلت اعتراض بررسی خواهند شد.

منظور از اعتراض به مالیات چیست؟

در مالیات‌ها، به دو دسته مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم تقسیم بندی می شود. مالیات‌های مستقیم به درآمد یا دارایی افراد وابسته است و به صورت مستقیم، به عنوان درصدی از این درآمد یا دارایی، اخذ می شود. از طرفی، مالیات‌های غیرمستقیم به صورت نامحسوس، به عنوان قسمتی از قیمت کالاها و خدمات مورد استفاده، از مصرف کننده نهایی دریافت می شود.

در قوانین مالیاتی مستقیم، برای تعیین و پرداخت مالیات می‌توان به دو روش مختلف عمل کرد. یکی از روش‌ها شیوه خودانگاره است، یعنی افراد باید خودشان درخواست پرداخت مالیات خود را به دولت اعلام کنند. دیگر روش تعیین مالیات بر اساس درآمد برخاسته است، که در این حالت دولت به تعداد کسری مالیات افزایش می‌دهد، به این معنا که افراد باید در قراردادهای کاری خود تعدادی از کسورات را به عنوان مالیات اخذ کنند. در ادامه به صورت جداگانه هر کدام از این روش‌ها را توضیح می‌دهیم و نکاتی درباره اعتراض به مالیات را شرح می‌دهیم.

با استفاده از روش خوداظهاری، فرد مشمول قانونی می‌تواند ظرف مهلت مقرر، اظهارنامه‌ای مالیاتی را به اداره مالیاتی مربوطه ارسال کند. سپس کارمند مالیاتی، با بررسی اطلاعات موجود در اظهارنامه، میزان سالانه مالیات مشمول را مشخص نموده و آن را در برگه تشخیص مالیاتی درج و به طرف مشمول ابلاغ می‌کند.

در این روش، پس از صدور برگه تشخیصی مالیاتی و ابلاغ آن به مودی مالیاتی، وی حق دارد در مدت زمان قانونی، با استفاده از برگه و مبلغ مالیات تعیین شده توسط ممیز مالیاتی، در مراجع حل اختلاف مالیاتی، اعتراض نماید. این اعتراض به مرحله ابلاغ برگه تشخیص مالیاتی محدود نمی‌شود، بلکه در مراحل مختلف رسیدگی به مالیات، امکان اعتراض مالیاتی وجود دارد که در بخش‌های آینده به آن پرداخت خواهیم کرد.

"روش تعیین مالیات علی الراس: در این روش، به مراحل و موارد گوناگونی پاسخ داده می‌شود، مانند عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی به موقع و قانونی، عدم اعتبار مدارک و اسناد ارائه‌شده توسط شخص مشمول مالیات، ممیز یا کارمند مالیاتی. در این روش، با استفاده از اطلاعاتی که در دسترس است، بدون نیاز به مدارک و مستندات اضافی، مالیات تعیین می‌شود."

بنابراین، با توجه به شرح فوق، به سوال "چه معنای اعتراض به مالیات دارد؟"، باید گفت، اعتراض به نحوه اجرای مقررات مالیاتی است، که به ویژه در مالیات‌های مستقیم و فرم خوداظهاری اهمیت دارد؛ در این موارد، شخص مشمول می‌تواند پس از دریافت و تأییدیه برگه تشخیص مالیات، نسبت به میزان مالیات خود در مهلت قانونی اعتراض کند و مختصری برای توضیح دادن دلایل خود ارائه دهد.

ورود به سامانه اعتراض به مالیات

در بخش قبل، تشریح کرده بودیم که امکان اعتراض به مالیات، به ویژه در مورد مالیات‌های مستقیم مانند مالیات نقل و انتقال املاک، در روش خود اظهاری وجود دارد. با توجه به توضیحات داده شده درباره مفهوم اعتراض به مالیات، در این بخش قصد داریم درباره ورود به سامانه اعتراض به مالیات صحبت کرده و سپس روش ثبت اعتراض به صورت مالیات را توضیح دهیم.

با ظهور ویروس کرونا در کشور، سیاست دولت الکترونیک به صورت جدی تری توسط دستگاه‌های اداری پیگیری شد و اجرای آن در بخش‌های مختلف دولتی به سرعت تسریع یافت. به منظور اجرای این سیاست‌ها، سازمان امور مالیاتی کشور علاوه بر سایت اصلی خود، یعنی سامانه مالیاتی "tax.gov.ir"، سامانه‌های مالیاتی متعدد دیگری را به عنوان زیرمجموعه‌های سایت سازمان امور مالیاتی کشور "www.intamedia.ir" راه‌اندازی کرد.

یکی از این سامانه‌ها، سامانه اعتراض به مالیات است که برای ثبت اعتراض در قالب مالیات راه‌اندازی شده است. گام اول برای ثبت اعتراض به صورت مالیات، ورود به سامانه اعتراض به مالیات است. در این بخش از مقاله، توضیحی داده می‌شود درباره نحوه ورود به سایت اعتراض به صورت مالیات، که مطابق راهنمای تصویری زیر است:

اولین قدم برای ورود به سامانه اعتراض به مالیات این است که مرورگر خود را باز کنید و در آن عبارت "سامانه اعتراض به مالیات یا آدرس tax.gov.ir" را جستجو کنید. این کار باعث ورود شما به صفحه‌ای مشابه صفحه زیر می‌شود. حالا برای ورود به سامانه اعتراض به مالیات، روی لینکی با عنوان "ورود به سامانه اعتراضات و شکایات" که در انتهای صفحه قرار دارد، کلیک کنید.

در این مرحله از فرآیند ورود به سامانه اعتراض مالیاتی، شما باید نام کاربری و رمز عبوری که در هنگام ثبت نام مالیاتی دریافت کردید را وارد کنید. سپس عدد امنیتی را در کادر مربوطه وارد کرده و در نهایت، بر روی دکمه ورود کلیک کنید.

بدین ترتیب، مراحل ورود به سامانه اعتراض به مالیات به اتمام رسید و به ادامه می‌توانید برای ثبت درخواست اعتراض خود در مورد مالیات، اقدام کنید.

برای ورود به سامانه اعتراض به مالیات، بر روی لینک زیر کلیک کنید.

پس از توضیح درباره روش ورود به سامانه اعتراض به مالیات، به بحث درباره مهلت و گسترش آن، و نحوه ثبت اعتراض‌های مالیاتی می‌پردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی، مقاله ای که در قسمت بیشتر بخوانید را مطالعه نمایید. پیشنهاد می‌شود این مقاله را همراه با تگهای قوی و تاکیدی مطالعه فرمایید.

مراحل اعتراض به مالیات

در بخش‌های گذشته، پاسخی به این سوال دادیم که منظور از اعتراض به مالیات چیست و توضیح دادیم که استفاده از این اعتراض، یکی از راه‌های قانونی کاهش میزان مالیات است. همچنین، بیان کردیم که این اعتراض ممکن است همزمان با ابلاغ برگه تشخیص مالیاتی انجام شود یا در مراحل دیگر، رسیدگی به مالیات، به عمل آید. به همین دلیل، در این بخش، به توضیح مراحل و نحوه ثبت اعتراض به صورت مالیات خواهیم پرداخت که مطابق مراحل زیر می‌باشد:

افتقار نخستین مرحله از فرایند ثبت اعتراض در حوزه مالیات است، مرحله اعتراض به برگ تشخیصی مالیاتی است؛ پس از آنکه مامور مالیاتی، مقدار مالیات مودی را بر اساس اطلاعات اظهارنامه مالیاتی وی تعیین کند، مالیات تعیین شده در یک برگ تشخیصی مالیاتی وارد و مودی مالیاتی که همچنین برگه را دریافت می‌کند، مطلع می‌شود.

مطابق ماده ۲۳۸ قانون مالیاتهای مستقیم، در صورتی که شخص مالیاتی، پس از استعلام بدهی مالیاتی، نسبت به مبلغ مالیات تعیین شده، اعتراض داشته باشد، می تواند اعتراض خود را ظرف ۳۰ روز، به اداره مالیات مربوطه ارائه دهد. این اعتراض توسط ممیز کل مالیاتی مورد بررسی قرار می گیرد.

اگر مودی، تمام نظرات مربوط به میزان مالیات را که ممیز کل مالیات قبول کرده است، در مدت سی روز پرداخت مالیات را انجام دهد، پرونده اعتراض به مالیات به پایان خواهد رسید، در غیر این صورت، ادامه رسیدگی به اعتراض مالیاتی به توضیحاتی که در مرحله دوم آمده است، خواهیم پرداخت.

در فرآیند ثبت اعتراض به مالیات، مرحله دوم به حل اختلاف مالیاتی می‌رسد. در این مرحله، در صورتی که مالک یک مالیات، اعتراض خود را به مشاور مالیاتی اعلام کند و اعتراض در مرحله قبل حل نشود، پرونده مالیاتی به هیأت حل اختلاف مالیاتی منتقل می‌شود. در این هیأت، که شامل یک نماینده وزارت مالیات، یک قاضی و یک نماینده صنف مالیاتی است، اعتراض مورد بررسی قرار می‌گیرد و نظر خود را اعلام می‌کند.

بر اساس قوانین مالیات مستقیم، بعد از صدور رأی توسط هیئت حل اختلاف مالیات بدوی، شخص موظف به پرداخت مالیات مربوطه است. هرچند، در عین حال، او حق دارد که ظرف مدت 20 روز از ابلاغ رأی هیئت بدوی، به اعتراض در هیئت حل اختلاف مالیات تجدیدنظر نماید.

مرحله سوم اعتراض به مبلغ مالیاتی، مرحله رسیدگی در هیات حل اختلاف مالیات تجدیدنظر است. اگرچه رای هیات حل اختلاف مالیات تجدیدنظر در تعیین مبلغ مالیات قطعی است، اما هنوز مالک می تواند با توجه به عدم رعایت قوانین، اعتراض خود را در شورای عالی مالیاتی نماید.

۴مرحله آخر از فرآیند ثبت اعتراض به صورت مالیاتی، شامل مرحله رسیدگی در شورای عالی مالیاتی است. این شورا از پنج عضو اصلی و هشت عضو علی‌البدل تشکیل شده است و برای برگزاری جلسه حداقل نیاز به حضور دو سوم اعضا دارد. در این جلسه، تصمیم‌گیری درباره تایید یا رد اعتراض انجام می‌شود.

می‌توان به این نکته اشاره کرد که علاوه بر مراحل اعتراض به مالیات، یک روش خاص برای اعتراض به مالیات وجود دارد که به آن، اعتراض به مالیات قطعی نیز می‌گویند. این روش به دلیل انقضای مهلت‌های اعتراض، قابل پیگیری از طریق مراحل عادی نیست؛ بنابراین، هیات ویژه ماده ۲۵۱ قانون مالیات‌های مستقیم و دیوان عدالت اداری مسئول بررسی و رسیدگی به اعتراض می‌باشند.

مهلت اعتراض به مالیات

در بخش‌های گذشته، در مورد مفهوم و مراحل اعتراض به مالیات صحبت کرده‌ایم. با توجه به توضیحاتی که ارائه دادیم، اعتراض به مالیات امکان‌پذیر خواهد بود و در مراحل مختلف رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی قابلیت فعال شدن دارد. در اینجا، می‌خواهیم درباره مهلت‌های اعتراض به مالیات صحبت کنیم.

نکته‌ای که حتما باید به آن توجه کنیم، این است که پس از ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و دریافت نتیجه ارزیابی اظهارنامه توسط حسابرس مالیاتی، امکان اعتراض به مالیات در هر مرحله از رسیدگی به اعتراضات وجود دارد. در ابتدا، برای پذیرش اعتراض به مالیات، لازم است مهلت اعتراض را رعایت کنید. مهلت اعتراض به مالیات در هر مرحله با یکدیگر متفاوت است و برای آگاهی از این مهلت‌ها، به موارد زیر توجه کنید: - در مرحله اول، مهلت اعتراض به مالیات را رعایت کنید. - در مراحل بعدی، نیز مهلت اعتراض به مالیات متفاوت است.

مهلت برای اعتراض مالیاتی در مرحله اعتراض به برگ تشخیص 30 روز است.

مرحله ی بررسی اعتراض ها به مالیات در هیات حل اختلاف مالیاتی، یک مهلت 20 روزه دارد.

تاپیک "اصلاح انتقادات مالیاتی" توسط هیأت تجدیدنظر مالیاتی بررسی می‌شود و مهلت ارائه اعتراض‌ها به آن، 20 روز است. این فرصت محدود برای مالکان مالیاتی فراهم شده است تا اشکالات و نقص‌های مربوط به اظهارنامه‌ها و پرداخت‌های مالیاتی خود را مورد بررسی و اصلاح قرار دهند.

لطفاً توجه کنید که در آخرین مرحله از فرایند اعتراض به مالیات، یعنی مرحله رسیدگی در شورای عالی مالیاتی، تصمیم این شورا نهایی و قابل اعتراض نخواهد بود. در ادامه، درباره ی تمدید مهلت اعتراض به مالیات، توضیح خواهیم داد.

تمدید مهلت اعتراض به مالیات

متن: "در مقاله قبلی، درباره اهمیت رعایت مهلت‌ها برای اعتراض به مالیات صحبت کردیم. توضیح دادیم که تا ساعت معینی پس از انتشار اطلاعیه مالیات، امکان اعتراض وجود دارد و این مهلت از اولویت‌ها در پذیرش اعتراض به مالیات است. با این حال، به دلیل شیوع بیماری کرونا و تدابیر احترازی، دولت و سازمان‌های مربوطه در سال گذشته مهلت اعتراض را تمدید کردند تا از تجمع افراد در دفاتر مالیاتی جلوگیری شود."

در راستای پیاده‌سازی سیاست فاصله‌گذاری اجتماعی و تلاش برای کنترل بیماری کرونا، مهلت اعتراض به مالیات در سال گذشته برای افرادی که آخرین فرصت اعتراض مالیاتی آن‌ها، از اول تیر تا ۳۱ شهریور ماه همان سال بود، توسط اتاق اصناف ایران برای سه ماه تمدید شد.

با توجه به همه ی تغییرات و تحولات کرونا در ایران، قابل پیش بینی است که در سال ۱۴۰۲، مانند دو سال گذشته، مهلت اعتراض به مالیات تمدید نشود. با این وجود، اگر اخبار مربوط به تمدید مهلت های اعتراض مالیاتی به چشم میخورد، مقاله به روزرسانی خواهد شد.

از آنجا که بر اساس قوانین و مقررات سازمان امور مالیاتی کشور، در حال حاضر پس از ثبت نام اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقوقی و حقیقی و ارزیابی اظهارنامه توسط مامور مالیاتی، اعتراض به مالیات به صورت الکترونیکی و از طریق سایت سازمان امور مالیاتی کشور قابل انجام است. در این بخش، راهنمای تصویری زیر نشان می دهد چگونه می توانید اعتراض خود را به مالیات ارائه دهید: مرحله ۱: وارد سایت سازمان امور مالیاتی کشور شوید. مرحله ۲: به بخش ثبت اظهارنامه مالیاتی رفته و اطلاعات مالیاتی خود را وارد کنید. مرحله ۳: پس از ارسال اظهارنامه، گزینه اعتراض به مالیات را انتخاب کنید. مرحله ۴: در فرم اعتراض، جزئیات مالیاتی خود را وارد کنید و دلیل اعتراض خود را توضیح دهید. مرحله ۵: بررسی اطلاعات و اعتراض شما توسط ماموران مالیاتی انجام می شود و در صورت تایید معتبریت اعتراض، اقدامات لازم صورت می گیرد. برای استفاده از این سرویس، لطفا راهنمای تصویری را همراه با مراحل فوق مطالعه کنید.

پس از ورود به سامانه اعتراض به مالیات، می‌توانید با جستجوی آدرس tax.gov.ir و دنبال کردن راهنمایی‌های مربوطه، اعتراض خود را نسبت به مالیات موردنظر و ثبت درخواست بررسی مجدد آن ارسال کنید. به این منظور، بر روی دکمه اعتراضات و شکایات در سمت راست صفحه کلیک کنید.

در این مرحله از فرایند اعتراض به مالیات، اگر قصد دارید برگ تشخیص مالیاتی خود را اعتراض کنید، لطفاً بر روی دکمه ممیز کلیک کنید. همچنین، اگر نظر ممیز کل به شما ابلاغ شده است و می خواهید با ثبت شکایت در هیات حل اختلاف مالیاتی، در مورد این نظر اعتراض کنید، لطفاً بر روی گزینه هیات حل اختلاف مالیاتی کلیک کنید.

در صفحه جدید، یک فرم برای ثبت اعتراض مالیاتی به شما نمایش داده می‌شود. برای ثبت اعتراض به مالیات، شماره برگه تشخیص مالیاتی خود را در جعبه مشخص شده وارد کنید. اگر به این شماره دسترسی ندارید، از کلید جستجو برای پیدا کردن آن استفاده کنید.

در حال حاضر، با توجه به شماره برگ تشخیص مالیاتی که وارد کرده‌اید، اطلاعات مربوط به برگ تشخیص مالیاتی برای شما نمایش داده خواهد شد. در صورت تمایل به اعتراض علیه مالیات، اطلاعات مورد نیاز، شامل نوع مودی، نوع مرجع (مرجع صادرکننده رای)، علت و توضیحات اعتراض خود را در جا‌های مربوط وارد نموده و در پایان، پایه درآمد مشمول مالیات را نیز در جا‌ی مناسب وارد کنید.

با طی کردن مسیری که ارائه شده است، مراحل اعتراض به مالیات به پایان می‌رسد و سپس اعتراض ثبت شده را جهت بررسی به مرجع مربوطه ارسال می‌نماییم. پیشنهاد می‌شود برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اصلاح اظهارنامه مالیاتی، مقاله‌ای که در ادامه آمده است را مطالعه نمایید.

یکی از مسائل مهمی که دربارهٔ اعتراض به مالیات بحث می‌شود، مربوط به اعتراض به اظهارنامه مالیاتی است. در نتیجه، در این قسمت قوانین و مقررات مربوط به اعتراض به اظهارنامه مالیاتی را بررسی خواهیم کرد.