نام خانوادگی یک فرد، نامی است که به ارث برده می‌شود و طبق قوانین به آن شناخته می‌شود. فرد در امور حقوقی و غیر حقوقی خود از این نام استفاده می‌کند. اما در برخی شرایط، فرد می‌تواند نام خانوادگی خود را تغییر دهد یا پیشوند و پسوند آن را حذف کند، با احترام به قوانین. اما این تغییر نام خانوادگی مشروط به شرایط خاصی است و همه‌ی افراد نمی‌توانند به آسانی این کار را انجام دهند. باید توجه داشت که تغییر نام خانوادگی می‌تواند منجر به نامبردن نام دیگران شود و اگر فرد دیگری از نام خانوادگی یک فرد دیگر استفاده کند، می‌تواند قانونی پیگیری شود. در نتیجه، در این مقاله، به مورد حق فرد درباره نام خانوادگی و استفاده از نام خانوادگی دیگران می‌پردازیم.

حق فردی نسبت به نام خانوادگی

هر فرد به حق ایجاد یک نام خانوادگی مصون است که قوانین جامعه از آن حمایت می‌کنند. این حق به عنوان "حق استعال انحصاری از نام خانوادگی" توسط برخی از حقوقدانان شناخته می‌شود. وقتی کسی برای اولین بار نام خانوادگی خود را انتخاب و ثبت کند، او حقی به نام "حق تقدم نام خانوادگی" خواهد داشت که این حق نیز به وراثت قابل انتقال است. به همین دلیل، اشخاص دیگر نمی‌توانند از نام خانوادگی فرد دیگری برای خود استفاده کنند.
در واقع، نام خانوادگی سرزمینی است که هر فرد به عنوان هویت خانوادگی خود می‌شناسد. قانونگذاران، این حق را به حدی مقدس می‌شمارند که محافظت از آن در قوانین جامعه نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. بنابراین، هر کسی که در دفتر ثبت احوال نام خانوادگی خود را ثبت کند، به حمایت قانونی از آن حق دست خواهد یافت.
نام خانوادگی علاوه بر جایگاه قانونی، قابلیت انتقال وراثت را نیز داراست. به عبارت دیگر، فرزندان و نسل‌های بعدی می‌توانند از نام خانوادگی والدین و اجداد خود استفاده کنند و به این ترتیب، هویت خانوادگی را به ارث ببرند. با این حال، دیگران مجاز به استفاده از نام خانوادگی یک فرد دیگر برای خود نخواهند بود. این مسأله نسبت به حقوق فرد و محافظت از هویت خانوادگی او بسیار حائز اهمیت است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تغییر نام کوچک و نام های ممنوع، بر روی "کلیک کنید" کلیک کنید.

استفاده از نام خانوادگی دیگران

کسی که قصد تغییر نام خانوادگی خود را دارد، نمی‌تواند از نام خانوادگی شخص دیگری استفاده کند. بر اساس حق تقدم نام خانوادگی، که در بخش قبلی درباره آن صحبت کردیم، شخص دیگری نمی‌تواند در حوزه اداره‌ی ثبت احوالی که نام خانوادگی در آن ثبت شده است، همان نام را برای خود انتخاب کند مگر اینکه صاحب حق تقدم این اجازه را بدهد. بنابراین، اگر نام خانوادگی یغمایی باشد، شخص دیگری نمی‌تواند در حوزه اداره‌ی ثبتی که نام یغمایی در آن ثبت شده است، این نام خانوادگی را برای خود انتخاب کند مگر اینکه کسی که نام خانوادگی یغمایی است، این اجازه را بدهد. همچنین، طبق ماده 998 قانون مدنی، هرکس که نام خانوادگی او را بدون حق و اجازه تغییر دهد، می‌تواند در دادگاه اقامه دعوی کند و تغییر نام خانوادگی غاصب را بخواهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره استفاده از نام خانوادگی دیگران می‌توانید به کانال تلگرام موضوعات حقوقی مراجعه کنید. در این کانال، متخصصان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز برای به پاسخ‌گویی به سوالات شما عزیزان درباره استفاده از نام خانوادگی دیگران، با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا، آماده‌اند.