روزهای اخیر با گسترش و جهانی شدن ارتباطات، شاهد تبادل فرهنگ‌ها و رشد روابط میان جوامع هستیم. حالا یک مفهومی به نام "ازدواج سفید" شکل گرفته است که در واقع عبارت است از روشی ازدواج که از فرهنگ غربی وارد به فرهنگ ایران شده است. در "ازدواج سفید"، هیچگونه مراسم عروسی و عقد نکاح رخ نمی‌دهد و تا آن لحظه به صورت رسمی و شرعی ثبت نمی‌شود.

با وجود رد شدن عمومیت نسبت به ازدواج سفید در جامعه، برخی افراد در تأثیر فرهنگ غرب، به ازدواج سفید روی می‌آورند. این اقدام ممکن است برای آنان مشکلاتی به همراه داشته باشد، زیرا ازدواج سفید به نظر قانون ایران، به عنوان یک عمل جرم‌آور محسوب می‌شود.

در این مقاله، ابتدا به سوال مهمی می‌پردازیم: ازدواج سفید چیست؟ با استفاده از تگ strong به این سوال پاسخ می‌دهیم و سپس شروط ازدواج سفید را بررسی می‌کنیم. در ادامه، با استفاده از تگ em به بررسی حکم فقهی ازدواج سفید در دین اسلام و قوانین قانونی در کشور ایران می‌پردازیم و به سوال پرسیده شده درباره اینکه آیا ازدواج سفید جرم است یا خیر، توضیح می‌دهیم.

ازدواج سفید چیست

بسیاری از افراد با مفهوم ازدواج آشنا هستند. ازدواج به معنای برقراری رابطه زناشویی و تشکیل زندگی مشترک بین زن و مرد است. این مفهوم بر اساس حکم فقهی، عرفی و قانونی به ثبت می‌رسد و به دو نوع دائم و موقت تحقق می‌یابد. با پیشرفت جهانی شدن و تبادل فرهنگ، مفهوم ازدواج سفید نیز بر جای آمده است. ازدواج سفید به معنای ازدواج بدون برقراری رابطه جنسی است که در این نوع ازدواج، زوجین تنها به عنوان دوستان یا همراهان زندگی مشترک به هم پیوند می‌زنند. این مفهوم در حال حاضر در جامعه ما رواج یافته است و به عنوان یک گزینه جدید در ازدواج مطرح می‌شود.

"توصیف ازدواج سفید متفاوت است. در این نوع ازدواج، زوجین بدون تعهد شرعی و قانونی و ثبت رسمی، به زندگی مشترک و ایجاد پیوند زناشویی می‌پردازند. یعنی بدون صیغه و خطبه عقد نکاح و ثبت رسمی و قانونی، آن‌ها زندگی زناشویی خود را آغاز می‌کنند."

در این نوع از ازدواج، به دلیل عدم داشتن تعهدات قانونی و عدم ثبت ازدواج در دفترخانه، طرفین قادر به داشتن هیچ گونه ادعای قانونی درباره دارایی‌ها و ترکه شریک زندگی خود نیستند. همچنین، به علت عدم ثبت رسمی و قانونی ازدواج، طرفین از از هیچ حقی که در قوانین ایران برای زوجین پس از ازدواج رسمی تعیین شده است، بهره‌مند نمی‌شوند.

شرایط ازدواج سفید

از زمانی که در ازدواج سفید، هیچ تعهدی بین طرفین وجود ندارد، شرایط آن برخی از افراد را جذب می‌کند. براساس تحقیقات انجام شده، دلایل مانند مشکلات مالی و اقتصادی، نیاز به بیشتر شناخت یکدیگر قبل از ازدواج و آزمون رابطه، عدم الزام به تعهدات ازدواج یا حتی عدم اعتقاد به ازدواج دائم می‌تواند به عنوان شرایطی که طرفین در ازدواج سفید در نظر می‌گیرند، نام برده شود.

بسیاری افراد به بررسی و نقد شرایط ازدواج واقعی پرداخته‌اند، این نوع ازدواج را به طرفداران و پاسداران است و سعی در دفاع و محافظه کاری از آن دارند. افرادی که از فرآیند ازدواج سفید صحبت می‌کنند، با اشاره به عدم تعهد طرفین به یکدیگر در این نوع ازدواج، معتقدند که در ازدواج سفید افراد می‌توانند در هر زمانی که بخواهند، از رابطه خارج شوند و حتی در طول رابطه، محدودیتی در ارتباط با شخص دیگر نداشته باشند. آن‌ها این نوع ازدواج را با عنوان "ازدواج سفید" توصیف می‌کنند و معتقدند که این نوع ازدواج، موجب سست شدن نظام ارزشی جامعه می‌شود و به نوعی مسئله خلاف اخلاق در جامعه را ترویج می‌دهد.

وجود دو گروه در جامعه وجود دارد؛ یک گروهی که ازدواج سفید را تحسین می‌کنند و به برخی شرایط این نوع ازدواج اشاره می‌کنند، مانند عدم تعهد مالی یا عدم تعهد به رابطه دائم بین طرفین. این گروه اعتقاد دارد که این نوع ازدواج قابل قبول است و باید به اراده و انتخاب افراد در این رابطه احترام گذاشته شود. در مقابل، یک گروه دیگر وجود دارد که ازدواج سنتی را ترجیح می‌دهند و به برخی شرایط این نوع ازدواج اشاره می‌کنند، مانند تعهد مالی و رابطه دائمی بین طرفین. این گروه معتقد است که این نوع ازدواج مناسب و پایدار است و باید به اراده و انتخاب افراد در این رابطه احترام گذاشته شود. با این حال، هر دو گروه باید با احترام به دیدگاه‌های یکدیگر، در جامعه به وجود بیایند و همبستگی و تعاون را ترویج دهند.

شرایط زندگی مشترک بدون ازدواج به معنای آن است که دو نفر، بدون انجام هیچگونه مراسم رسمی ازدواجی، زندگی مشترک خود را در یک مکان آغاز کنند. در این شرایط، احتمال دارد که با اتهام رابطه غیرقانونی، مانند خبر دادن توسط افراد دیگر مانند همسایگان، متهم شوند.

حکم شرعی ازدواج سفید

در اسلام، عقد نکاح به دو صورت دائم و موقت پذیرفته شده است و طبق حکم فقهی برخی روایات، عقد نکاح، باید در هر دو حالت دائم و موقت به صورت شفاهی صورت گیرد و نیاز است که زوجین ایجاب و قبول را به طور صریح اعلام کنند. برخی از فقها معتقدند که رابطه زناشویی بدون خواندن عقد نکاح، قابل قبول نیست و در صورت وقوع، تلقی شده و مورد مجازات قرار خواهد گرفت.

دسته‌ای از فقها بر این باورند که نکاح معاطاتی دارای حکم فقهی قابل قبولی است و تأثیرات آن بر جاری است. در این نوع از نکاح، جایگزین خواندن صیغه نکاح و ادای شفاهی، عمل و انجام رابطه زناشویی برای ابراز قبول و ایجاب طرفین قرار می‌گیرد.

براساس ادله فقهی، قوانین فقهی بیان کرده‌اند که قراردادها می‌توانند با انجام هر عملی که ایجاب و قبول طرفین را نشان دهد، شکل بگیرند. در مورد معاطات نیز، افراد با انجام عمل، ایجاب و قبول را بیان می‌کنند. به عنوان مثال، در قرارداد نکاح که بر مبنای اراده و موافقت طرفین است، نیازی به رعایت تشریفات نیست. با داشتن اراده برای برقراری رابطه حلال، قرارداد نکاح به اجرا درمی‌آید.

حکم ازدواج سفید در حقوق ایران

برای پاسخ به این سوال که حکم ازدواج سفید در ایران چیست و در صورت جرم بودن حکم مجازات آن چیست، باید اشاره کنم که به دلیل عدم تطابق این نوع ازدواج با اصول دین اسلام و همچنین عدم پذیرش آن توسط جامعه، قوانین ایران تاکنون این نوع ازدواج را تأیید نکرده و قانونی در خصوص شرایط آن تعیین نکرده است.

درباره این موضوع که آیا این ازدواج معتبر است یا خیر، می‌توان گفت که ازدواج به معنای عمومی و پذیرفته شده آن، بر پذیرش دو طرف و قبول شرایط مربوطه متکی است. در حقوق ایران، برای وقوع ازدواج لازم است که با رعایت تشریفات قانونی و انجام الزاماتی همراه باشد، همچون خواندن صیغه نکاح و ثبت رسمی آن.

در ازدواج سفید، طرفین توافق می‌کنند که هیچ تعهدی به یکدیگر نداشته و مشمول رعایت مواردی که در قوانین و رسوم مورد قبول برای ازدواج است، نباشند. ازدواج سفید را می‌توان با معامله‌ای تشبیه کرد که در آن، طرفین معامله می‌کنند بدون انجام تشریفات عقد مورد نظر و صیغه شفاهی، تنها با انجام عمل مورد نظر جهت انجام معامله با یکدیگر.

با خلاف خرید و فروش معمولی که در آن دو طرف معامله دهنده به صورت شفاهی به تعهد و توافق می‌پردازند، در بیع معاطاتی، طرفان بدون اتخاذ تعهدات شفاهی، تنها به قبول و پرداخت هزینهٔ محصول یا خدمت و همچنین دریافت مبلغ معامله اکتفا می‌کنند. فروشگاه‌ها ، به عنوان نمونه‌ای روشن از این نوع بیع، این راه‌های تجارت را ارائه می‌دهند؛ زوال مشتریان کالاهایی مورد نظر خود را انتخاب کرده و آن بیمه را با فروشنده کرده و هزینه را پرداخت می‌کنند.

آیا ازدواج سفید جرم می باشد

مطابق با قوانین حقوق جزای اسلامی، جرم یعنی عمل یا کوتاهی از کار که برای آن قانونگذار جزایی تعیین کرده است. با توجه به تعریف جرم که در ماده ۲ قانون جزای اسلامی ذکر شده است و این نکته که تاکنون قانونگذار ایران قانون رسمی‌ای درباره ازدواج سفید نگذاشته و جرمی برای آن در نظر نگرفته است، نمیتوان گفت که ازدواج سفید در ایران جرمی است.

"با اشاره به مورد مذکور، مرسوم نیست که مفهوم ازدواج سفید در نظر عموم جامعه و قوانین پذیرفته شود. زوجین می‌توانند زیر یک سقف زندگی کنند بدون استفاده از عقد نکاح ولی این موضوع غیر اخلاقی است و ممکن است تحت عنوان جرمی در نظر قانون قرار گیرد."

"به همین دلیل، ازدواج سفید می‌تواند تحت عناوینی مجرمانه نظیر رابطه نامشروع یا جرم زنا مورد پیگرد قانونی قرار گیرد. در صورتی که این جرائم در دادگاه ثابت شوند، طرفین این ازدواج به مجازات مندرج در قوانین مجازات اسلامی برای این جرائم محکوم می‌شوند."