ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه

مؤسسات قضایی، از جمله دادگاه‌های حقوقی و دادگاه‌های کیفری، همواره با حضور تعداد زیادی از افرادی که منتظر بررسی جرائم و حل اختلاف‌هایشان با دیگران هستند، روبه‌رو هستند.
با این حال، سازمان‌ها و کارکنان قضایی موجود در دادگاه‌ها در همه مواقع توانایی و قابلیت کافی برای رسیدگی به امور کوچک و ریز و درشت را ندارند.
به همین دلیل، سازمانی به نام شورای حل اختلاف تشکیل شده است که به دادگاه‌ها کمک می‌کند.

همانطور که می‌دانیم، شورای حل اختلاف تشکیل شده است تا اختلافات بین شهروندان را حل کند و توافق بین آن‌ها را ایجاد کند.
اما در مواردی که شورا نتواند اختلاف را حل کند، باید پرونده را به دادگاه ارسال یا ارجاع دهد.
بنابراین، سوالی که مطرح می‌شود این است که چگونه می‌توان پرونده را از شورای حل اختلاف به دادگاه انتقال یا ارجاع داد؟

برای پاسخ دادن به این سؤال، به ترتیب موارد زیر را مورد بررسی قرار می‌دهیم:مفهوم ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چیست؟نقاط ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه کدام است؟روش ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چگونه است؟چقدر طول می‌کشد تا پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه ارجاع شود؟

معنی ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چیست

براساس قانونی که برای حل اختلافات وجود دارد، می‌توان شوراها را به عنوان مرجعی مشابه یک میانجی برای بررسی و حل اختلافات و دعاوی بین شهروندان در نظر گرفت.
با اتخاذ اقدامات لازم، این شوراها قادر به رفع اختلافات و برقراری صلح و سازش بین طرفین می‌باشند.
در نتیجه، بدون نیاز به مراجعه به دادگاه‌های قضایی، امکان رفع اختلاف و حصول صلح در خود این شوراها وجود دارد.

حصول توافق در دعاوی از طریق شورای حل اختلاف می‌تواند به دو روش انجام شود.
می‌توانید خود شما و طرف دیگر در دعوا مستقیما به شورای حل اختلاف مراجعه کنید و درخواست رفع اختلاف را اعلام کنید.
همچنین، در برخی موارد مشخص شده در قانون، شورای حل اختلاف موظف است به صورت ابتدایی به اختلاف دست بزند و تلاش کند تا صلح و توافق را برقرار کند.

با توجه به ماده قانونی شورای حل اختلاف و دستورالعمل‌های آن، شرایطی فراهم شده است که در صورت ارائه دعوا یا شکایت در دادگاه، با تصمیم دادگاه یا دادسرا، پرونده ابتدا باید به شورای حل اختلاف ارجاع داده شود.
در این صورت کارکنان شورا مسئول ایجاد مصالحه در شورای حل اختلاف خواهند بود و به طور واقعی، پرونده از دادگاه به شورای حل اختلاف منتقل خواهد شد.

اگر هیئت رفع اختلاف توانایی ایجاد صلح و سازش را در این موارد داشته باشد، یک گزارش تغییردهنده صادر می‌کند؛ در غیر این صورت، باید پرونده را به دادگاه سپرده تا پس از ارجاع پرونده از هیئت رفع اختلاف به دادگاه، آن مرجع رسیدگی لازم به امور دعوا را انجام داده و حکم یا رأی را صادر نماید.

بنابراین، برای پاسخ به سوال مذکور ٬توضیح می‌دهیم که ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه به معنای هماهنگ کردن وجه تمایل این شورا برای ایجاد صلح و همدلی بین طرفین دعوا با استفاده از قدرت و صلاحیت قانونی دادگاه می‌باشد.
در صورتی که در شورای حل اختلاف تلاش‌ها و مذاکرات برای حل و فصل مسئله به نتیجه‌ای قابل قبول نرسد، پرونده باید به دادگاه ارجاع شده و طرفین مسئله مذکور مکلف هستند با مراجعه به دادگاه، مسئله خود را در آنجا مطرح کنند.

موارد ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه

در بخش قبل، به توضیح معنای ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه پرداخته شد.
با این حال، ضروری است که به ابعاد دیگر این موضوع نیز پرداخته شود.
یکی از سؤالات مهمی که مطرح می‌شود، فرق شورای حل اختلاف با دادگاه است.
به عبارت دیگر، در چه شرایطی پرونده‌ها از شورا به دادگاه ارسال می‌شوند؟

دربارهٔ "مسئله‌های رجوع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه" باید بگوییم که طبق قوانین و بخش‌نامه‌های مربوطه، شورای حل اختلاف در زیر شرایط به درخواست طرفین دعوا یا با ارجاع توسط مقامات دادگاه و دادسرا، برای ایجاد سازش میان طرفین دعوا اقدام می‌کند.
این شرایط شامل امور حقوقی و مدنی و خانوادگی به طور کامل و همچنین تمام جرایم قابل مصالحه و پرونده‌های مربوط به جنبه خصوصی جرایم غیر قابل مصالحه است.

در صورت بروز اختلافات، شورای حل اختلاف موظف است به منظور تسهیل در ایجاد صلح و هماهنگی بین طرفین درگیر، تلاش کند.
اگر توافقی به وجود آید، باید یک گزارش اصلاحی صادر شود که قطعیت دارد.
اما اگر نتواند گزارش اصلاحی را صادر کند، در این صورت پرونده به دادگاه ارجاع داده می‌شود و روند رسیدگی به پرونده (این‌بار با تشریفات حقوقی کامل و نه به صورت وساطت) در دادگاه یا دادسرا آغاز می‌شود.

براساس قانون، اگر شورا درخواست صلح و توافق را از یکی از طرفین دعوا دریافت کند، طرف مقابل می‌تواند تا پایان جلسه اول دادرسی در شورا، عدم تمایل خود را به ایجاد سازش در شورا اعلام کند.
در صورت عدم توافق در شورای حل اختلاف، شورا موظف است پرونده را به دادگاه ارجاع یا انتقال دهد و بدون رضایت طرفین نمی‌تواند سازش برقرار کند.

لازم به ذکر است که شورای حل اختلاف، علاوه بر تأمین صلح و توافق میان طرفین در موارد اختلافی که بین آنها وجود دارد، برخی صلاحیت‌ها برای صدور حکم و تصمیم دارد و همانند دادگاه، موظف به بررسی و رسیدگی به پرونده‌ها می‌شود و نتیجه‌ای به نام رای تصمیم خود را صادر می‌کند.
استفاده از قوانین مربوطه، این صلاحیت‌ها را برای شورای حل اختلاف در زمینه راه حل‌های حقوقی تعیین کرده است.

در برخی از پرونده‌های حقوقی، صلاحیت برای بررسی و حل اختلافات خاصی به شورای حل اختلاف اختصاص داده شده است.
مثلاً درخصوص دعاوی مالی مرتبط با اموال منقول تا سقف 20 میلیون تومان، گواهی حصر وراثت، تحریر ترکه و مهر و موم آنها، تعدیل اجاره بها، تخلیه عین مستاجره، تامین دلیل و جرایم تعزیری با مجازات جزای نقدی درجه هشت، صرفاً صلاحیت شورای حل اختلاف وجود دارد.
این موارد جزء مواردی هستند که نیازی به ارجاع یا ارسال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه ندارند.
چون شورای حل اختلاف برای بررسی و صدور رای درباره اینگونه موارد صلاحیت دارد.

نحوه ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه

موردی که در این بخش قابل بررسی است، نحوه انتقال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه است.
به عبارت دیگر، شرایطی که شورای حل اختلاف زیر آنها فایل را به دادگاه ارسال می کند.

در پاسخ به درخواست طرفین دعوا یا ارجاع دادگاه یا دادسرا، شورای حل اختلاف پرونده را بررسی کرده و در صورت امکان، سعی در ایجاد سازش بین طرفین می‌کند.
اگر شورا موفق به ایجاد سازش بین طرفین شده و پرونده در صلاحیت شورا باشد، گزارش اصلاحی صادر می‌شود و پس از تایید قاضی، به طرفین ابلاغ می‌شود.

در صورت عدم توافق و نیاز به ارجاع پرونده به دادگاه، روند ارجاع به صورت زیر است.
ابتدا، در جلسه مطبوعات موضوع سازش و شرایط مربوطه مورد بحث قرار می‌گیرد و سپس به مرجع قضایی که صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارد اعلام می‌شود.
سپس، پرونده به مرجع مذکور برای رسیدگی ارسال می‌شود و ابلاغیه‌های مربوط به ارسال پرونده به دادگاه در سامانه ثنا و در حساب کاربری از طریق ابلاغیه الکترونیکی ثبت می‌شود.

مدت زمان ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه

در بخش‌های قبلی به موضوع ارجاع یا انتقال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه پرداختیم و بیان کردیم که در چه شرایطی شورا پرونده را برای رسیدگی به دادگاه منتقل می‌کند.
اما بسیاری از افرادی که پرونده‌هایشان پس از تقدیم شکایت به دادگاه و دادسرا به دلیل بروز توافق‌نامه به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود، شکایت می‌کنند که تا ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه، چقدر زمان صرف می‌شود؟

این سوال به دلیل این است که در سازمانی به نام شورای حل اختلاف به منظور رسیدگی به اختلافات، ممکن است زمان زیادی از طرفین دعوا (عموماً شاکی) را بگیرد؛ در حالی که شاکی قصد سازش با طرف مقابل را ندارد و یا طرف مقابل بی‌توجهی به احضاریه شورای حل اختلاف دارد و باعث ایجاد مشکلاتی برای شاکی می‌شود.
تکلیف این موضوع در ماده 11 قانون شورای حل اختلاف مشخص شده است که بر اساس آن:

در تمام اختلافات خانوادگی، دعاوی مدنی و جرایم قابل گذشت، مرجع قضایی می‌تواند با توجه به کیفیت اختلاف و امکان حل آن از طریق صلح و سازش استفاده کند و این موضوع را به شورای رسیدگی به اختلافات برای مدت حداکثر سه ماه ارجاع دهد.
در متن فوق از تگ‌های HTML مانند و نیز استفاده شده است.

براساس ماده مذکور، شوراها طبق مقتضی ملزم به تلاش برای حل و فصل دعوا یا اختلافات و تحقق صلح و وفاق می‌باشند و نتیجه را برای تنظیم گزارش اصلاحی یا ادامه رسیدگی به صراحت به مرجع قضایی ارجاع دهنده، براتر از برقراری یا عدم برقراری صلح، در مهلت مشخص شده اعلام می‌کنند.
این موضوع با استفاده از ابلاغیه‌های الکترونیکی شورای حل اختلاف به اطلاع طرفین دعوا خواهد رسید.

با توجه به این مطلب، باید گفت که زمان لازم برای انتقال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه یا ارجاع پرونده حداکثر سه ماه است و در این مدت، شوراها موظف به ارسال نتیجه تلاش خود برای دستیابی به توافق یا عدم توافق به دادگاه مربوطه هستند.
علاوه بر این، اگر شورا درخواست صلح و توافق را قبول کند، طرف مقابل می‌تواند تا پایان جلسه دادرسی اولیه تمایل خود را درباره ایجاد توافق در شورا اعلام کند.