ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ

در قانون کشور ما، به دنبال احترام به اصول شرع اسلامی، پس از درگذشت یک فرد، دارایی‌های باقیمانده از او بر اساس قوانین و احکام میراث به برخی از خویشاوندان نزدیک و همسر متوفی تعلق می‌گیرد.
این میراث بین آنها تقسیم خواهد شد و مطابق با قوانین و مقررات میراث اسلامی اجرا خواهد شد.

بستگی به شرایط وجود دارد که پس از فوت شخص، برخی از خویشاوندان نسبی همچنان زنده و در جریان زندگی باشند.
در این حالت، مسئله ارث بردن برای نوه‌ها به وجود می‌آید.
بنابراین، باید به این سوال پاسخ داده شود که آیا نوه از اجداد خود ارث می‌برد یا خیر؟ و اگر پاسخ مثبت باشد، میراث پدربزرگ یا مادربزرگ پس از فوت والدین چگونه بین نوادگان تقسیم می‌شود.
در نظر گرفته شود که با تعیین سهم الارث برای نوه، سهم سایر وراث نیز تغییر خواهد کرد.

در این مقاله، به بررسی ارث بردن درون خانواده می‌پردازیم.
در ابتدا سؤالی را مطرح می‌کنیم: آیا نوه‌ها از اجداد خود ارث می‌برند؟ سپس به تحلیل شرایط و میزان سهم الارث نوه‌ها از پدربزرگ و مادربزرگ می‌پردازیم.
در پایان، به سؤالی دیگر نیز پاسخ خواهیم داد: آیا ارث به دختر نوه‌ها از پدربزرگ و پسر نوه‌ها از مادربزرگ منتقل می‌شود؟

آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد

مطابق قوانین مدنی کشور ما که در اصل مستمد از آیین‌نامه‌های شرع اسلامی است، پس از درگذشت شخص، دارایی‌های باقی‌مانده از او به برخی از خویشاوندان و اقوام سببی وارث می‌شود و بین آن‌ها تقسیم می‌گردد.
این قوانین به ویژه بر سر به جا ماندگان وابسته به شخص متوفی تأثیر می‌گذارد و مرتبط با میراث‌هایی است که به آن‌ها منتقل می‌شود.

در بین اعضای خانواده، فقط زوج همسر باعث می‌شوند که فردی به طور انحصاری از ارث او بهره‌مند شود و اقوامی که نسبت به فرد ارث می‌برند نیز در چارچوب ضوابط و درجات مختلف در قانون مدنی مشخص و تعیین شده‌اند.
به غیر از این افراد، هیچ فرد دیگری، مگر در موارد استثنایی، مجاز به ارث بردن از دارایی‌های فوت‌کرده نخواهد بود.

یکی از اعضای خانواده‌ای که پس از درگذشت شخص موردنظر، ممکن است هنوز زنده باشد و بحث میراث آن فرد مطرح شود، نوه است.
در نتیجه، ممکن است سوالی پیش بیاید که آیا نوه از سوی پدربزرگ و مادربزرگ موروثی دریافت می‌کند یا خیر؟

در پاسخ به سؤال بالا، برای بررسی مسئله "ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ"، باید به مفاد قانون مدنی رجوع کرده و با استفاده از ماده‌های این قانون، این مساله را بررسی نماییم.
ماده‌های 862 و 889 این قانون، تکلیف مربوط به این موضوع را تعیین کرده‌اند.

مطابق قانون مدنی، خویشاوندان نسبی به سه طبقه تقسیم می‌شوند، که هر طبقه به اندازه نزدیکی و دوری از متوفی، درجات مختلفی دارد.
افرادی که از تولد و خون به متوفی رابطه خویشاوندی دارند و از او بهره‌مندی می‌کنند، در این طبقات و درجات ارث قرار می‌گیرند.

خانواده در طبقه اول قرار دارند:
پدر، مادر، فرزندان و نیز فرزندان فرزندانی که دیگر زنده نیستند.
آن‌ها در این طبقه به‌هر شکل پایین تر و با سرعتی کمتر قرار دارند.

طبقه دوم: اختصاص داده شده به اجداد، برادران و خواهران متوفی و فرزندان آن‌ها.

سومین طبقه: در این طبقه عموها، عمه ها، خاله ها و دایی هایی که دیگر فانی شده‌اند و فرزندان آنها حضور دارند.

بنابراین، همچنین به طوری که مشاهده می‌شود، طبق قانون مدنی، فرزندان فرزندان فوت کرده که در واقع، نوه‌های پدربزرگ و مادربزرگ مرحوم می‌باشند، از طریق میراث وارث خود بهره‌مند می‌شوند و از ترکه وی بهره می‌برند.

با این حال بایستی توجه کنیم که حضور نوه‌ها در ارث طبقه اول، به این معنی نیست که آن‌ها در هر شرایطی از پدربزرگ و مادربزرگ خود به ارث می‌برند.
بلکه برای صحهٔ ارث‌بردن، لازم است در لحظهٔ مرگ پدربزرگ یا مادربزرگ، فرزند یا فرزندانی برای آن‌ها موجود نباشد و به طور دیگر، فرزند مستقیم وراث متوفی باید در زندگی نباشد.

بنابراین، وراثت کردن از جد پس از فوت پدر یا مادر و همچنین، وراثت کردن از مادربزرگ، فقط در صورتی برای نوه قابل تحقق است که فوت پدر یا مادر قبل از فوت پدربزرگ یا مادربزرگ رخ داده باشد و اگر در لحظه فوت اجداد، حداقل یکی از فرزندان بخشی از آنها زنده باشد، نزد نوه یا نوه‌ها فرصت وراثت نخواهد رسید، حتی اگر تعداد نوه‌ها بسیار زیاد باشد.

این سیستم ارثی که در حقوق کشور ما وجود دارد، به عنوان قوانین موروثی شناخته می‌شود.
با این توضیح که اگر فرد فوت کند و خویشاوندان نزدیکی درجه اول نداشته باشد، خویشاوندان درجه دورتر می‌توانند جایگزین خویشاوندان نزدیک شوند و از ارث شخص فوت‌کرده بهره‌مند شوند.
در طبقه دوم و سوم ارث نیز در صورتی که برادر یا خواهر یا عمو، دایی یا عمه و خاله وجود نداشته باشند، فرزندان آنها به عنوان جانشین پدر یا مادر خود محسوب می‌شوند و از ارث آنها بهره‌مند می‌شوند.

شرایط ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ

ارث‌بانک برای نوه‌هانوه‌ها بعد از فوت پدر یا مادر خود، به طور مطلق ارثیه پدربزرگ یا مادربزرگ خود را به ارث نمی‌برند.
برای انتقال این ارثیه، باید شرایط قانونی خاصی وجود داشته باشد.
در این مطلب، شرایط ارث بردن نوه‌ها از پدربزرگ و مادربزرگ برایتان توضیح می‌دهیم.
ارزش داشته باشد که شرایط ارث بردن در این‌جا دارای دو نوع شرایط عمومی و شرایط اختصاصی است.
بنابراین، ما نیز شرایط ارث بردن نوه‌ها از اجداد را در دو بخش مجزا توضیح خواهیم داد.

برای اینکه ارثیه پدربزرگ پس از درگذشت پدر یا مادر و همچنین ارثیه مادربزرگ به نوه‌ها منتقل شود، شرایط عمومی ارث باید وجود داشته باشد.
این شرایط، مطابق قوانین حاکم در قانون مدنی، شامل موارد زیر می‌شوند:

در کشور ما، وقتی یکی از پدربزرگ یا مادربزرگ ما فوت می‌کنند، ارثشان برای ما تکمیل می‌شود؛ زیرا قانون ما تصریحاً ذکر می‌کند که ارث فقط از طریق فوت فرد مورد نظر ما محقق می‌شود.
این یعنی بعد از فوت فرد عزیزمان، ما از اموال و امتیازاتی که او به ما ارث می‌برد، بهره‌مند می‌شویم.
این قانون تدابیری را جهت تقسیم ثروت و منافع بین اعضای خانواده به شکل قانونی و عادلانه اتخاذ می‌کند.

تحت هر شرایط، فرزندان باید در زمان مرگ پدر و مادر خود، حاضر باشند.

نوه، هرگز محروم از بهره‌مندی از میراث نبوده و در شرایطی قرار نخواهد گرفت که موانعی برای به دست آوردن ارث وجود داشته باشد.
به عنوان مثال، اگر نوه، پدربزرگ یا مادربزرگ خود را با قصد قتل کند یا اگر پدربزرگ و مادربزرگ مسلمان بوده ولی نوه به عنوان کافر شناخته شود، نوه از اجداد خود بهره‌مندی از ارث شان را نخواهد داشت.

شرایط خاصی برای ارث بردن نوه‌ها از جدود خود وجود دارد که همانند شرایط عمومی در قانون مدنی مشخص شده‌است.
طبق این قانون، ارثیه پدربزرگ بعد از فوت پدر یا مادر و همچنین ارثیه مادربزرگ برای نوه‌ها تنها در صورتی به آنها تعلق می‌گیرد که شرایط زیر در نظر گرفته شده باشد:

در لحظه از مرگ اجداد، هیچ فرزند مستقیمی برای آن‌ها وجود نداشت و هیچ فرزند یا دوست مستقیمی از آن‌ها در زمان فوت آن‌ها زنده نبودند.
به عنوان مثال، در صورتی که یکی از پدربزرگ یا مادربزرگ درگذشته باشد و دختر او در زمان فوت‌اش زنده باشد، حتی اگر تعداد نوه‌های پسری او ۲۰ نفر هم باشد، هیچ کدام از آن نوه‌ها از اجداد به ارث نمی‌برند.

همچنین، در بین نوه‌ها، نوه‌ای که به نزدیکی پدربزرگ یا مادربزرگ قرار داشته باشد، ممکن است مانعی برای ارث بردن سایر نوه‌ها تشکیل دهد.
بنابراین، اگر شخصی فوت کند و یک فرزند فرزند (نوه) داشته باشد، فرزند فرزند فرزند (نتیجه) حق ارث‌بردن را نخواهد داشت.

میزان ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ

به جز شرایطی که برای انتقال ارثیه پدربزرگ پس از فوت پدر یا مادر و همچنین، ارثیه مادربزرگ، به نوه‌ها وجود دارد، مسئلهٔ میزان ارث نوه از اجداد خود نیز از جمله موضوعاتی است که در بررسی ارث نوه، بسیار مهم است.
بنابراین، در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد: میزان ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ چقدر است؟

برای پاسخ به سؤال ارائه شده، باید به ماده ۸۸۹ قانون مدنی مراجعه کرد.
طبق این ماده، در صورتی که فردی از طبقه وراثت اولی باشد و هیچ فرزندی نداشته باشد، اولاد اولاد او هر چند که تا چند نسل نیز پائین بروند، حقوق و مشامت پدر یا مادر خود را دارند و همچنین از طریق هر یک از فرزندان زنده متوفی‌اش، ارث می‌برند.

اگرچه میزان ارثی که نوه‌ها از پدربزرگ و مادربزرگ خود بهره‌مند می‌شوند، به صراحت در این ماده مشخص نشده است.
با این حال، با توجه به استفاده از اصطلاح "قائم مقامی"، می‌توان با استفاده از این اصطلاح به‌وسیله تگ em ، میزان ارثی که نوه‌ها از اجداد خود بهره‌مند هستند را مشخص کرد.
در این صورت، تگ strong را نیز برای بیان اهمیت و جلوه‌دهی به بخش ارث نوه استفاده کرد.

با توجه به توضیحات، یک قائم مقام فردی است که به جای یک فرد دیگر قرار می‌گیرد و دارای حقوق و تکالیفی است که همانند آن شخص است که به جای او قرار گرفته است.
این نکته می تواند نشان دهد که مقدار ارث نوه از پدربزرگ یا مادربزرگ، به طور دقیق همانند مقدار ارث پدر یا مادر آنها از پدربزرگ یا مادربزرگ است.
در نتیجه:

در صورتی که تنها فرزند دخترباشد، نوه از سهم الارث پدرش محروم می‌شود، حتی اگر نوه فرزند نوه پسری باشد.

در صورتی که فرزند نوه یک دختر باشد، مادر خود دارای حق بهره‌برداری از سهم ارث خود است، حتی اگر خود نوه پسر باشد.

برای روشن شدن موضوع، بررسی مثال زیر را در نظر بگیرید: احساسات و عواطف ما مانند آتشی درونی هستند که به آرامی از ما می‌تابند و بر خود راه می‌روند.
این احساسات که به صورت فرزندانی از ما جدا شده‌اند، همیشه قدرتمند و قابل تاثیر هستند.
آنها می‌توانند در زمان‌های مختلف آرامش یا هرج و مرجی را به زندگی ما بیاورند.
اگرچه این احساسات معمولاً کنترل پذیر نیستند، اما ما می‌توانیم با ایجاد تعادل و رعایت توازن، اثربخشی آنها را کاهش دهیم و از تاثیر منفی آنها جلوگیری کنیم.

بنابراین، در حال حاضر، پدربزرگ فوت شده است و دو نوه و دو وارث دارد.
در این وضعیت، ارثیه پدربزرگ بعد از فوت پدر و مادر، به نوه‌ها تقسیم می‌شود.
نوه‌پسری که خود دختر است، دو سهم (سهم پدرش) و نوه‌دختری که خود پسر است، یک سهم (سهم مادرش) را به ارث می‌برد.
بنابراین، سهم نوه‌پسری تقریباً ۴۰ میلیون تومان و سهم نوه‌دختری تقریباً ۲۰ میلیون تومان خواهد بود.

آیا نوه دختری از پدر بزرگ ارث می برد

در قسمت‌های قبل، به پاسخی برسیم که آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می‌برد یا خیر و همچنین، میزان و شرایط ارث نوه را بررسی نموده و توضیح دادیم که در ارث بردن، نوه‌ها قائم مقام پدر یا مادر فوت کرده خود قرار می‌گیرند.

یکی از مسائلی که پس از درگذشت مادر مطرح می‌شود، وضعیت ارثیه پدربزرگ است.
آیا نوه‌ی دختر می‌تواند از پدربزرگ خود ارث برده و در صورت ارث‌بردن، سهم الارث وی چقدر خواهد بود؟

در پاسخ به این پرسش، باید اعلام کنیم که در قانون مدنی، نوه به عنوان وارث طبقه دوم طبق معیار هایی تعریف شده است و هیچ اهمیتی به جنسیت وی نمی‌دهد.
بنابراین، هر کس که نوه باشد، از طرف پدر یا مادر بزرگ خود به ارث برسد.
این که وی پسر یا دختر باشد، تأثیری در این امر ندارد.
اگر یک نوه دختر از پدر بزرگ داشته باشیم، او می‌تواند به میراث پدر بزرگش دست یابد.
اما نوه پسری نمی تواند از ارث بردن جلوگیری کند.

البته، باید توجه داشت که برای ارث بردن نوه‌ی دختری از جد مادر، یک شرط حتما باید موجود باشد و آن شرط، این است که پدربزرگ خود فرزندی مستقیم نداشته باشد.
بنابراین، در صورتی که پدربزرگ فرزندی پسر یا دختر داشته باشد، نوه قابلیت ارث بری را نخواهد داشت.

درباره میزان سهم "نوه" از ترکه "پدربزرگ" نیز باید بگوییم که "نوه"، در اینجا، سهم الارث مادر خود را به ارث می برد.
بنابراین، برای محاسبه سهم "نوه" از ترکه جد مادری وی، باید سهم مادر را محاسبه کرده و همان مقدار، سهم "نوه" است.

آیا نوه پسری از مادربزرگ ارث می برد

علاوه بر مسأله میراثی که ناشی از به دست آوردن نوه‌ای از پدربزرگ می‌باشد، یک سوال دیگر درباره وراثت و انتقال این میراث به نوه‌ها مطرح می‌شود.
این مسئله این است که آیا یک نوه پسری از مادربزرگ نیز ارث می‌برد و در صورت ارث بردن، سهم او از ترکه چقدر است.

در توجه به پرسش فوق، بایستی توجه کنیم که همانند ماجرای ارثیه پدربزرگ پس از درگذشت مادر و نیز ارث بردن نوه دختر، در این حالت نیز جنسیت نوه مربوط به مسئله ارثبردن وی ندارد و بنابراین، نوه از طرف پدربزرگ خود ارث می‌برد.