ارث بردن از قیم

این یکی از نهادهای اساسی در حقوق مدنی است که کاملاً مبتنی بر اصول شرعی است.
نهاد حقوقی و قانونی ارث است که بر اساس آن، بعد از فوت فرد برخوردار از این حق، دارایی‌های شخصی خود را به شکل قانونی به وراثان خود، از جمله همسر، فرزندان، پدر، مادر و در صورت وجود شرایط، خویشاوندان دیگر، واگذار می‌کند.
این حق، به صورت ترکه، بر اساس قوانین و ضوابط مدنی طبقه‌بندی شده است.

با توجه به اینکه، قانونگذار در برخی موارد ضرورت لحاظ کرده است که افراد محجور نیاز به قیم داشته باشند، یکی از سؤالاتی که پس از فوت قیم مطرح می‌شود، این است که آیا ارث بردن از قیم برای افراد محجور ممکن است یا نه.
به این سؤال باید پاسخ داد که ارث بردن از قیم تنها در صورتی امکان‌پذیر است که برخی شرایط خاص موجود شود و بدون اثبات وجود این شرایط، انتقال ارث قیم به افراد محجور امکان‌پذیر نخواهد بود.

"با توجه به اهمیت این مسئله، در این مقاله قصد داریم به بررسی امکان یا عدم امکان ارث بردن از قیم پرداخته و شرایط ارث بردن از قیم را توضیح دهیم.
در ادامه نیز به تقسیم ارث از قیم می‌پردازیم.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، با ما همراه باشید.
"

آیا ارث بردن محجور از قیم خود امکان پذیر است

برای بررسی اینکه آیا امکان ارث بردن محجور از قیم خود وجود دارد یا خیر، لازم است در ابتدا درباره قیم، تعیین قیم و افراد صلاحیت‌دار برای قیم شدن توضیحاتی ارائه دهیم.
همچنین باید در مورد شروط ارث و اشخاصی که می‌توانند از یکدیگر ارث ببرند صحبت کنیم.
سپس با توجه به مقدماتی که بیان کردیم، امکان ارث بردن و شروط مربوط به ارث بردن از قیم را بررسی نماییم.

«نماینده قانونگذار در حوزهٔ حقوق مدنی، تعریف دقیقی از مفهوم «قیم» ارائه نداده است؛ اما با استناد به موادی که به نیازها و وظایف قیمان، همچنین شرایط عزل و تعیین قیم، اشاره دارند، می‌توان گفت قیم یک فرد است که طبق حکم دادگاه، برای فردی که قادر به مدیریت امور خود نیست (نیازمند قیم)، تعیین می‌شود تا به مسائل مالی و در صورت لزوم، به مسائل غیرمالی فرد محجور مربوطه رسیدگی کند.
قیم نباید از لحاظ اخلاقی فاسد باشد، همچنین نباید در محجوریت، ورشکستگی، یا انجام کلاهبرداری محکوم شده باشد.
»

ماده ۱۲۱۸ از قانون مدنی می‌رود: برای کودکانی که ولی خاصی ندارند و برای افرادی که به دلایل روانی یا تکاملی در زمان کودکی خود رشد نکرده‌اند و ولی خاصی ندارند و برای افرادی که به علت روانی یا تکاملی خود، در زمان کودکی خود رشد نکرده‌اند، قیم تعیین می‌شود.

"بر اساس این ماده، می‌توان نتیجه گرفت که افرادی همچون صغیر و مجنون یا رشیدی که در طول زندگی‌شان دچار دیوانگی یا سادگی شده‌اند، از دوران کودکی خود شروع می‌کنند و به طور عمده به دوران بچگی‌شان مرتبط می‌شوند.
همچنین، در صورتی که افرادی مانند مجنون یا غیر رشیدی، این وضعیت را تجربه نکرده باشند و همچنین در صورتی که نیروی نظارتی خاصی (مثلاً پدر یا جد پدری) وجود نداشته باشد، آنها نیاز به حمایت و مراقبت خواهند داشت.
"

این مسأله قابل قبول است که هر شخصی که دادگاه مدنی خاص صحیح و مناسب دانسته باشد، می تواند قیم شود، بدون توجه به اینکه آیا او مادر، مادربزرگ، دایی، عمو، خواهر، برادر یا حتی یک غریبه باشد.
باید ذکر شود که اگر مادر به طور قانونی محروم شده و شرایط لازم را داشته و همچنین زنده باشد، در صورتی که ازدواج نکرده باشد یا بعد از ازدواج موافقت همسر خود را کسب کند، اولویت قیم شدن در مقایسه با سایر افراد خواهد داشت، مگر اینکه خود فرد علاقه‌ای به این امر نداشته باشد.

از آنجا که بررسی امکان ارث بردن محجور از قیم خود، به طور همزمان نیازمند بررسی حقوقی قیم و موانع ارث، افراد واجد شرایط برای ارث و موجبات ارث هست، می توان گفت که شرایط موجب ارث بردن همچون قانون مدنی، سبب و نسب، فوت زودتر مورث و نسبت به وارث می باشند.
با این شرایط، تنها افرادی که به علت ازدواج با یکدیگر رابطه سببی و یا به علت خون و پیوند خونی رابطه نسبی دارند، قادر به ارث بردن خواهند بود.

براساس قوانین حقوق مدنی، ارث بر افراد براساس نسبت خویش به یکدیگر تقسیم می‌شود.
افراد در طبقات مختلفی قرار می‌گیرند که از پدر و مادر و فرزندان، فرزندان فرزندان و سپس نسل‌های بعدی آن‌ها تشکیل شده‌اند.
هر طبقه خود درجاتی دارد و تنها در صورتی می‌توانند ارث ببرند که افرادی از طبقات قبل و درجات بالاتر آن‌ها وجود نداشته باشند.
علاوه بر این، باید موانع مانند قتل، لعان، کفر و سایر موانعی که ممکن است ارث‌بردن را متوقف کنند، وجود نداشته باشند.

شرایط ارث بردن از قیم

پس از توضیح امکان ارث بردن محجور از قیم، در این قسمت از مقاله، قصد داریم از دیدگاه قانون مدنی و قانون امور حسبی، درباره مشروطیت های ارث بردن از قیمان برای افراد محجور، بحث کنیم و توضیح دهیم که چه شروطی برای ارث بردن غیرمستقیم باید موجود باشد.
این شروط عبارتند از: "

وجود یک ارتباط علّی یا خویشاوندی (خونی) بین فرد محبوس و یک شخص معین، مانند همسر محبوس می‌تواند موجب نیز شود (ارتباط علّی) یا مادری که فرزند محبوس خود است (ارتباط خویشاوندی یا خونی).

قایم دارایارتباط نسبی یا علتیبا فردمحجور، پیش ازفوت همان فرد، ذکر می‌شود.

مطلب: مفهوم حجاب باید به‌نحوی تفسیر شود که ارتباط نسبی با مفهوم مرگ داشته باشد.
این تفسیر باید در قالب یک سلسله مراتب میراث معین باشد، به نحوی که افراد با درجات بالاتر از شخص محجور در طبقات موردنظر وجود نداشته باشند.
به‌عنوان مثال، اگر پسر عموی شخص محجور شد و پس از فوت خود، همسر و فرزند و پدر و مادر داشته‌باشد، محجور از ارث برنخواهد آمد؛ به دلیل اینکه افراد مذکور در مراتب بالاتر از سلسله مراتب میراث قرار دارند.

مانعی از وجود موانع مانند کفر یا جنون ادواری یا محجوریت غیر رشید برای ارث‌بردگان باید وجود نداشته باشد.

قسمتی از یک مواد قانونی:قیم، می‌تواند براساس یک وصیت‌نامه رسمی خود تصمیم بگیرد که به یک طرف مورد علاقه‌اش، به شرطی که هیچ رابطه خویشاوندی، اعم از سببی یا نسبی، با او نداشته باشد، حداکثر یک سوم از اموال خود را وصیت کند.
این وصیت باید با درک کاملی از وضع ذهنی قیم و به طور داوطلبانه انجام شود.

نحوه تقسیم ارث قیم

در قسمت‌های قبل، درباره‌ی امکان و شرایط ارث‌بردن از قیم توضیح داده‌ایم و اشاره کرده‌ایم که قانون مدنی در چه شرایطی ارث‌بردن محجور را مجاز و قانونی می‌داند.
حال در این بخش قصد داریم درباره‌ی تقسیم ارث قیم از دیدگاه قانون، صحبت کنیم.
این تقسیم ارث از دو جهت صورت می‌پذیرد: نخست مراحل قانونی این امر و سپس تعیین سهم الارث محجور.
در مراحل قانونی تقسیم ارث، مجری امر به وسیله‌ی دادگاه اقدام می‌کند و با توجه به مفاد و وصیت نامه‌ی قیم، یا در صورت عدم وجود وصیت نامه، با توجه به احکام قانونی، ارث را میان وارثین تقسیم می‌کند.
همچنین سهم الارث محجور، حاکمیت محاسبه و تعیین سهم سازمان ارث بر عهده دارد.
با توجه به شرایط هر وراثت و تعداد وراث، سهم تعیین می‌شود و به هر فرد محجور قیم تعلق می‌گیرد.
از طریق استفاده از تگهای em و strong در متن بالا، بخش‌های مهم و مورد تاکید تاکید شده‌اند.

به صورت کلی، روش تقسیم ارث قیم به این صورت است که یکی از وراث یا اشخاص مستحق، مانند قیم جدید، باید با انجام مراحل قانونی، اقداماتی از جمله دریافت گواهی فوت فرد متوفی و تهیه استشهادیه محضری به منظور شناسایی وراث، و ثبت دادخواست برای دریافت گواهی انحصار در ارث بکند، تا وراثان قانونی قیم مشخص شوند.

در ابتدا، هر فرد وارث یا ذینفع موظف است تا درخواست تقسیم ارث خود را ثبت نماید تا شورای حل اختلاف بتواند در این زمینه حکم صادر نماید.
پس از آن، با توجه به سهم وارث و حصه قانونی خود، می‌تواند پس از پرداخت مالیات بر ارث، برای انتقال و تنظیم سند مالیات، درباره دارایی‌های متحرک و غیرمتحرکی که به او به ارث رسیده است، اقدام کند.

در مورد تقسیم ارث قیم، باید بگوییم که سهم الارث ها براساس کسوراتی که در قانون مدنی برای هر طبقه از طبقات سه گانه ارث تعیین شده، تقسیم می‌شود.
در زیر، به عنوان نمونه، تعدادی از محدودیت‌های پرکاربردترین این کسورات را ذکر خواهیم کرد.
خواهان علت اشتغال بخشی از ارث به فرزندان، بستگان نزدیک از خانواده شوهر یا زن نیز می‌شود.
در این موارد، نسبت کسورات سهم الارث دارای محدودیت‌های خاصی است و به شرح زیر است:

در صورتی که رده‌بندی شده است، در صورت فوت همسر، سهم همسر فوت شده، معادل یک هشتم از ارزش کل دارایی‌های قابل انتقال و ارزش دارایی‌های غیرقابل انتقال خواهد بود، در صورتی که شوهر، فرزندی داشته باشد.
و در صورت نداشتن فرزند مرد، سهم همسر محجور، معادل یک چهارم از ارزش کل دارایی‌های قابل انتقال و ارزش دارایی‌های غیرقابل انتقال می‌باشد.