در قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی، یکی از جنبه‌های حائز اهمیت ترین سوگند قضایی تحت عنوان سوگند بتی یا قاطع دعوا مورد بررسی قرار می‌گیرد. در صورتی که مدعی برای اثبات ادعای خود دلیلی نداشته باشد و مدعی علیه نیز ادعای وی را انکار کند، به درخواست مدعی، مدعی علیه باید سوگند بتی یا قاطع دعوا بدهد. در این تصویر، دعوا به پایان رسیده و حق مدعی برای اثبات تقویت نخواهد شد. آثار و پیامدهای سوگند بتی یا قاطع دعوا شامل خاتمه دعوا، عدم قبول دلایل منافی و عدم اعتبار سوگند دروغ است.

خاتمه بخشیدن به دعوا

همان‌طور که از نام "سوگند بتی یا قاطع دعوا" پیداست، این نوع سوگند باعث خاتمه دعوا و پایان آن می‌شود. این مفهوم در ماده ۱۳۳۱ قانون مدنی نیز ذکر شده است که بر اساس این ماده "قسم قاطع دعوا است...". با توجه به این ماده، مدعی مجاز است از مدعی علیه نیاز سوگند کند و اگر مدعی علیه ادعای بی دلیل مدعی را انکار کند و مدعی درخواست سوگند نکند، دادگاه ادعا را رد می‌کند بدون اینکه نیازی به سوگند باشد. از سوی دیگر، به عنوان سوگند قاطع دعوا که به دعوا خاتمه می‌دهد، هرگاه مدعی علیه ادعای بی دلیل مدعی را انکار کند و مدعی درخواست سوگند کند و مدعی علیه پس از صدور قرار اتیان سوگند، سوگند را به مدعی رد نماید، با ادای سوگند از سوی مدعی، ادعای وی اثبات شده و دلیل دیگری برای وجود ادعا لازم نیست. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه درخواست سوگند بتی یا قاطع دعوا و قرار اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا، روی لینک‌های مربوطه کلیک کنید.

عدم پذیرش دلایل منافی با سوگند

یکی از تأثیرات و پیامدهای قاطعانه یک دعوا در دادگاه، این است که بعد از قسم خوردن، دلایلی که در تناقض با آن قسم باشند، قبول نخواهند شد. طبق ماده ۱۳۳۵ قانون مدنی، استفاده از قسم خوردن به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا ممکن است، در صورتی که دعوای مطرح شده با اقرار، شهادت و غیره ثابت نشده باشد. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا در صورت قسم خوردن یکی از اطراف دعوا، دلایل منافی با قسم را دادگاه قبول می‌کند یا خیر؟ ماده ۱۳۳۱ قانون مدنی به این سوال پاسخ منفی می‌دهد که بر اساس آن هیچگونه اظهاری که منافی با قسم باشد، از طرف دادگاه قبول نخواهد شد. البته حکمی که بر اساس قسم صادر شده باشد، ممکن است مورد تجدیدنظر قرار گیرد، اما در مرحله تجدیدنظر نیز اظهارات منافی با قسم قبول نخواهند شد. بنابراین، به عنوان مثال، اگر به وسیله قسم یا قاطع دعوا کننده، دعوای دیگری ساقط شده باشد، دعواکننده دیگر نمی‌تواند با ارائه دلیل ادعای خود را ثابت کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع ادله اثبات دعوا در دعاوی حقوقی و کیفری، به لینک مربوطه کلیک کنید.

عدم اعتبار سوگند دروغ

سومین اثر و پیامد قسم قاطع دعوا یا سوگند بتی، در صورت برهان دروغ بودن سوگند، ارزش و اعتباری نخواهد داشت. براساس ماده ۶۴۹ قانون مجازات اسلامی، در دعوای حقوقی یا جزایی، قسم متوجه فردی که درگیر دعوا است، اگر دروغ باشد، تلقی می‌شود که فرد مجرم است. بنابراین، اگر در دعوای حقوقی قسم متوجه شخصی شود و قبل از صدور حکم، در دادگاه کیفری دروغ بودن سوگند او مشخص شود، دادگاه حقوقی با اطلاع از این حکم، به سوگند وی اهمیتی نخواهد داد و سوگند دروغ هیچ پیامدی نخواهد داشت. و اگر پس از صدور حکم در دادگاه، برهان دروغ بودن سوگند یا قسم به وجود آید، محکوم علیه می‌تواند از این حکم تقاضای اعاده دادرسی نماید. لازم به ذکر است که سوگند دروغ جرم محسوب می‌شود و هر کسی که قسم دروغ یاد کند، به مجازات قانونی خواهد رسید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سوگند دروغ و مجازات آن در قانون، می‌توانید روی لینک کلیک کنید.